Av Turizminin Kırsal Kalkınmaya Etkisi; Türkiye ile Kuzey Ülkeleri Karşılaştırılması

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 343 - 366, 29.02.2024

Osman Özer

https://doi.org/10.53353/atrss.1291798

Öz

İnsan hayatında refah seviyesinin ve ekonominin yeri yadsınamaz bir gerçektir. Dünya gelenline bakıldığında ülke ekonomilerinden büyük payı kent ekonomileri almaktadır. Bunun yanında kentin demografik karşıtı olan kırsalda ekonomik olarak var olmak zorundadır. Bu nedenle kırsal kalkınmanın önemi ortadadır. Kırsal kalkınmayı tarım ve hayvancılık dışında bir diğer destekleyici de turizmdir. Alternatif turizm çeşitlerinden olan av turizmi kırsal kalkınmada önemli bir aktördür. Av turizminin kırsal kalkınmaya oldukça önem veren, korunmuş bakir doğası ile kuzey ülkelerinde yapıldığı görülmektedir. Kırsal turizm, eko turizm ve doğa turizmi bünyesinde birlikte bulunduran av turizmi, oldukça farklı ve ilgi çekici geniş bir yelpaze oluşturmaktadır. Çalışmada av turizminin yaygın olarak yapıldığı beş kuzey ülkesi incelenmiştir. Kuzey ülkeleri ile Türkiye av turizminin kırsal kalkınmaya olan etkisi ekonomik ve diğer etkenler bakımından karşılaştırılmıştır. Türkiye’nin av hayvanları faunası ve flora çeşitliliğini göz önünde bulundurarak av turizmini iyi tanıtıp ve gerekli şekilde pazara sunmasıyla beraber kırsal kalkınmaya ve ülke ekonomisine önemli derecede katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal kalkınma, Avlanma faaliyeti, Av turizmi, Av ve yaban hayatı, Kuzey ülkeleri

Effects of Hunting Tourism on Rural Development; Comparison of Turkey with Nordic Countries

Öz

The place of economy in human life is an undeniable fact. Urban economies make up most of the country's economy. In addition, it has to exist economically in the countryside, which is the opposite of the city. Therefore, the importance of rural development is obvious. Another supporter of rural development, apart from agriculture and animal husbandry, is tourism. Hunting tourism, one of the alternative tourism types, is an important actor in rural development. It is seen that hunting tourism is carried out in northern countries with preserved untouched nature, which attach great importance to rural development. Hunting tourism, which combines rural tourism, ecotourism and nature tourism, creates a very different and interesting spectrum. In the study, five northern countries where hunting tourism is widely practiced were examined. The impact of hunting tourism on rural development in Northern countries and Türkiye was compared. It is thought that Turkey will contribute to rural development and the country's economy by promoting hunting tourism well and offering it to the market as necessary, taking into account the diversity of game fauna and flora.

Anahtar Kelimeler

Rural development, Hunting Activity, Hunting tourism, Hunting and wildlife, Nordic countries

Kaynakça

• Akgün, B. T. (2003). Antalya orman bölge müdürlüğü’nde av turizminin rekreasyonel arz-talep yönünden incelenmesi, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, Ormancılık Politikası ve Yönetimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Alkan, U. M. (2014). Antalya bölgesinde yaban hayatı açısından av turizmi üzerine incelemeler, T.C. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
• Anderson, J. K. (1985). Hunting in the Ancient World, Published by University of California Press. https://doi.org/10.1525/9780520349735.
• Av Turizmi Uygulama Talimatı (2021). 2021-2022 av sezonu av turizmi uygulama talimatı, Erişim Adresi (29.05.2021): https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Belgeler/AV%20Y%C3%96NET%C 4% B0M%C4%B0%20DA%C4%B0RES%C4%B0/2021-2022+AV+YILI+AV+TURIZMI+UYGULAMA+ TALIMATI.pdf
• Av Turizmi Uygulama Talimatı (2023). 2023-2024 av sezonu av turizmi uygulama talimatı, Erişim Adresi (25.03.2023): https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Belgeler/AV%20Y%C3%96NET%C4% B0M%C4%B0%20DA%C4%B0RES%C4%B0/2021-2022+AV+YILI+AV+TURIZMI+UYGULAMA+ TALIMATI.pdf
• Balcı, A. (2006). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: 6. Baskı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Başkaya, Ş., Arpacık, A., Sarı, A., & Gündoğdu, E. (2017). Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yaban hayatı turizm potansiyeli, Uluslararası Turizm Sempozyumu (International Tourism Symposium), Trabzon.
• Bauer, J. J., & Giles, J. (2002). Recreational Hunting-An International Perspective, Wildlife Tourism Research Report Series, Sustainable Tourism, 13.
• Bayat, F. (2005). Sosyo-Ekonomik Bağlamında Avcılık Kültü ve Av İyesi, Folklor/Edebiyat Dergisi, 44, 2005-4, 49.
• Bayat, F. (2009). Türk Kültüründe Av; Sosyo-Ekonomik Bağlamlı Avdan Bozkır Eğlence Avlarına Geçiş,” Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi. 1, 11.
• Biodivcanada, (2012). Canadian Nature Survey, Erişim Adresi (23.02.2022): https://www.biodivcanada.ca/reports/canadian-nature-survey
• Boman, M. & Mattsson, L. (2012). The hunting value of game in Sweden: Have changes occurred over recent decades? Scandinavian Journal of Forest Research, 27: 669-674 ISSN 0282-7581 print/ISSN 1651-1891 online # 2012 Taylor & Francis http://dx.doi.org/10.1080/02827581.2012.683533.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 11. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Davoudi, S., Stead, D. (2003). Urban and Rural relationships: An Intro - duction and Brief History. Built Environment Journal, Vol. 28.4, 269–277.
• Demirsoy, A. (1982) Türkiye Faunası. Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
• Ege, Z. (1996). Bir Rekreasyon Türü Olarak Av Turizmi ve Türkiye`de Av Turizminin Geliştirilmesi İle İlgili Bir Model Önerisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• FACE ( European Federation For Hunting And Conservation), (2022). Activity Report 2021, European Federation For Hunting and Conservation, Erişim Adresi (09.01.2022): https://members.face. eu/wp-content/uploads/2022/05/FACE_Report_2021.pdf
• Garda, B. (2011). Macera Turizmi Pazarına Genel Bir Bakış, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 14:1-2, 189-200.
• Gasset, J. O. Y, (2005). Avcılık Üstüne, çev. Türkömer, D. 2. baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Geray, U. (2000). Av ve Yaban Hayatı Yönetiminde İlkeler. Av ve Yaban Hayatı Yönetiminde Yeni Politikalar Toplantısı (Tebliğler), 06–07 Temmuz 2000, Uludağ, Bursa.
• Gyllbring, H. ve Hansson, G., N. (2010). Economic potential of hunting tourism in Swedish Lapland, Eds, Matilainen, A. & Keskinarkaus, S. The economic role of hunting tourism–examples from Northern areas. University of Helsinki Ruralia Institute Reports 64
• Heiðarsson, J. Þ., Sigurðsson S., Sigursteinsdóttir, H. & Bjarnadóttir, E. J. (2010). Economic impact of hunting tourism in rural Iceland Eds, Matilainen, A. & Keskinarkaus, S. The economic role of hunting tourism–examples from Northern areas. University of Helsinki Ruralia Institute Reports 64
• Higginbottom, K. (2004). Wildlife Tourism Impacts, Management and Planning, Australia: National Library of Australia Cataloguing Press.
• Hull, J., Patterson, C. & Davidson, G. (2010). The Economics of the outfitting industry in Newfoundland and Labrador, Canada, Eds, Matilainen, A. & Keskinarkaus, S. The economic role of hunting tourism–examples from Northern areas. University of Helsinki Ruralia Institute Reports 64
• Jagverband (2022). Avrupada Avcılar, Erişim Adresi (09.04.2022): https://www.jagdverband.de/zahlen-fakten/zahlen-zu-jagd-und-jaegern/jaeger-europa
• Kantarlı, M. (2015). Ormanlarımızda Yaşayan Büyük Memeli Yaban Hayvanlarının Envanteri ve Ülkemizin Av Turizmi Potansiyeli, 2023’e Doğru, 3. Doğa ve Ormancılık Sempozyumu Kitabı, 37-62.
• Kırsal Kalkınma Özel İhtisas Komisyonu Raporu (2018). On Birinci Kalkınma Planı 2019-2023 Ankara.
• Kiper, T. & Yılmaz, E. (2008). Şarköy-Kumbağ Arasında Kırsal Kalkınmayı Destekleyici Turizmin Olabilirliği ve Yerel Halkın Rolü, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 5: 2, 159-198.
• Komppula, R. & Gartner, W. C. (2013). Hunting as a travel experience: An auto-ethnographic study of hunting tourism in Finland and the USA, Tourism Management, 35, 168-180.
• Korkmaz, M. (2001). Orman kaynaklarında doğa turizmi ve av turizmi etkinliklerinin ekonomik çözümlemeleri, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Ormancılık Ekonomisi Programı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Kozak, M. (2017). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Lindsey P. A., Frank L. G., Alexander, R., Mathieson A. & S. S. Romañach. (2007). Trophy Hunting and Conservation in Africa: Problems and One Potential Solution, Conservation Biology, Jstor, 21: 3, 880–883. http://www.jstor.org/stable/4620884
• Matilainen, A. & Keskinarkaus, S. (2010). The Economic Role of Hunting Tourism –Examples From Northern Areas, University of Helsinki Ruralia Institute Reports 64
• Matilainen, A. (2010). Sustainable hunting tourism – business opportunity in Northern areas, Overview of Hunting and Hunting Tourism in Four Northern Countries: Finland, Sweden, Iceland and Canada, University of Helsinki Ruralia Institute Reports 19
• Mattsson, L., Boman, M. ve Ericsson, G. (2008). Jakten i Sverige-Ekonomiska varden och attityder jakta˚ret 2005/06 (Hunting in Sweden-Economic values and attitudes in the hunting year 2005/06), Report No. 1. Umea˚: Adaptive Management of Fish and Wildlife.
• Merkez Av Komisyonu (MAK) (2023). 2023-2024 Av sezonu merkez av komisyonu kararları Erişim Adresi ( 27.07.2023): https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/08/20210811M1-4.pdf
• Morris, D. (1991). “Hayvan-İnsan Sözleşmesi”, Çev. Harmancı, M. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Mustin, K., Newey S. & Slee, B. (2010). The Local and regional economic impacts of sport shooting in the highlands of Scotland, Eds, Matilainen, A. & Keskinarkaus, S. The economic role of hunting tourism–examples from Northern areas. University of Helsinki Ruralia Institute Reports 64.
• Nordichunters (2021). Nordic Hunting. Erişim Adresi (29.07.2021): https://www.en.nordichunters. eu/nordic-hunting/
• Noronha Vaz, T., Morgan, E.J & Nijkamp, P. (2006). The New European Rurality. Ashgate Publishing Ltd., England.
• Ongun, A. (1999). Türk Kültüründe Av, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilirler Enstitüsü Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Ontario Federation of Anglers and Hunters (OFAH) (2021). Hunters, Erişim Adresi (29.09.2021): https://www.ofah.org/wp-content/uploads/2019/09/Economic-Footprint-Analysis-of-AHTS.pdf
• Osmonalieva, B. (2007). Bir Turizm Çeşidi Olarak Av Turizmi ve Kırgızistan’da Av Turizmi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Özer, O. (2015). Av turizmi ve görsel medya: Yaban TV’nin Türkiye’deki yerli turist avcıların tutumlarına yönelik etkileri, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, İzmir.
• Özer, O. (2020). Türkiye’nin Av Turizmi Potansiyeli Konusunda Bir Değerlendirme, Joghat, 3:1, 71-86. DOI:10.33083/joghat.2020.32.
• Özer, O. (2021). Türkiye'deki Yerli Turist Avcıların Av Hayvanları için Av Köpeği Tercihleri, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 13: 1, 87-127.
• Özer, O. (2022). Av turizminin gastronomi ve ekonomi açısından değerlendirilmesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya.
• Rııstakeskus Finlands Viltcentral (RIISTA) (2021). Finlands hunting. Erişim Adresi (05.05.2021): https://riista.fi/en/hunting/
• Samojlik, T., Rotherham, I.D., & Jędrzejewska, B. (2013). The Cultural Landscape of Royal Hunting Gardens from the Fifteenth to the Eighteenth Century in Białowieża Primeval Forest. In: Rotherham, I. (eds) Cultural Severance and the Environment. Environmental History, vol 2. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-007-6159-9_13
• Sarı, A. & Arpacık, A. (2020). Türkiye’nin Yaban Hayatı Odaklı Turizm Potansiyeli, Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 6 (2) , 355-364 . DOI: 10.24180/ijaws.696361
• Serez, M. (1985). Türkiye Av Turizmi ve Sorunları, Turizm Yıllığı 1985. 140-143.
• Serez, M. & Başkaya Ş. (1996). Av Turizmi ve Ülkemizdeki Uygulamaları, Av Doğa Kültürel Dergisi. 1(1): 18-20.
• Statistisk Sentralbyrå (SSB), (2021). Active hunters, Erişim Adresi (20.12.2021): https://www.ssb.no/en/jord-skog-jakt-og-fiskeri/jakt/statistikk/aktive-jegere
• Şafak, İ. (2002) Özel Avlakların Sağlayabileceği Faydalar ve Karşılaştığı Darboğazların Sosyo-Ekonomik Açıdan Çözümlenmesi, İÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Ormancılık Ekonomisi Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Şafak, İ. (2003). Türkiye’deki Av Turizmi Uygulamalarının Özel Avlak İşletmelerine Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. A: 2, 133-148.
• Şafak, İ. (2004). Türkiye’deki Avlak İşletmelerinin Pazarlama Etkinliği Açısından Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 54: 2, 115–127.
• Tarım ve Orman Bakanlığı, (2022). Yaban Hayatı İstatistikleri, Erişim Adresi (29.12.2021): https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Menu/19/Yaban-Hayati-Istatistikleri
• UKKS, 2015. Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi (2014-2020). Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• The Conference Board of Canada (2019). The Economic Footprint of Angling, Hunting, Trapping and Sport Shooting in Canada, Erişim Adresi (29.12.2021): https://www.ofah.org/wp-content/uploads/2019/09/Economic-Footprint-Analysis-of-AHTS.pdf
• Ulusoy, H. (2015). Av Turizminin Kırsal Turizm Açısından Kırsal Kalkınma Üzerindeki Etkisinin İrdelenmesi, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 8: 2, 74-80.
• Uzuner Aydın, Z. (2015). Avcıların Harcama Eğilimlerinin ve Milli Gelire Katkısının Belirlenmesi (İstanbul Örneği), T.C. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı Ormancılık Ekonomisi Programı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Wiklund, E. & Malmfors, G. (2014). Viltkött som resurs. Erişim Adresi (29.09.2014): http://www.naturvardsverket.se/Documents/publikationer6400/978-91-620-6635- 2.pdf?pid=14224. Williams, J. (2005). Hunting and the Royal Image of Henry VIII, Sport in History, 25:1, 41-59, DOI: 10.1080/17460260500073082
• Yenigül, S. B. (2017). New Approaches in Rural Development Policies and the Effects of These Approaches on Turkey’s Rural Development Policies. Planlama 2017: 27:1,16–25 | doi: 10.14744/planlama.2016.47450.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). “Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri”, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yüksel, A. Mil, B. & Bilim, Y., (2007). Nitel Araştırma: Neden, Nasıl, Niçin? (1. baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.