Yabancı dil öğrenimi için hazırlanan e-öğrenme ortamlarına ilişkin kullanılabilirlik araştırmalarının incelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 4, 174 - 207, 30.10.2020

Burak Sözer , Nilgün Özdamar , Hülya Pilanci

Öz

Kullanılabilirlik, internet tabanlı öğrenme nesnelerinin öğrenme faaliyeti ve tasarım boyutunda incelenmesini pedagojik ve teknik bağlamda ele alır. Kolay erişim, ilgi çekicilik, arayüz tasarımı teknik; öğrenilebilirlik, hatırlanabilirlik ve amaca uygunluk pedagojik kullanılabilirlik bünyesinde değerlendirilir. E-öğrenme nesnelerinin bu unsurlar üzerinden kullanılabilirliğini incelemek, hazırlanan sistem ve içeriklerin eksiklerini ve olumlu yönlerini tespit etmektedir. E-öğrenme ortamlarının sayısının artması, kullanılabilirlik çalışmalarının önemini de artırmıştır. Bu çalışmada, 2000 – 2020 arasında yapılan ve yabancı dil öğrenimi için hazırlanan web sitelerin, mobil uygulamaların, e- öğrenme sistem ve yazılımların kullanılabilirliğini inceleyen araştırmalar, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bu alanda Türkiye’de ve yurt dışında 11’i Türkçe 23’ü İngilizce olmak üzere toplam 34 adet çalışma tespit edilmiştir. Bu çalışmanın amacı; yabancı dil öğrenimi için hazırlanan e-öğrenme ortamlarını inceleyen kullanılabilirlik çalışmalarının neler olduğunu belirlemek, çalışmaları konu, kavram, yöntem, içerik, amaç ve sonuç bakımından incelemek ve gelecek çalışmalara yönelik önerilerde bulunmaktır.

Anahtar Kelimeler

E-öğrenme, kullanılabilirlik, yabancı dil öğrenimi

Kaynakça

• Ağır, A., Bayraktar Mutlu, D., ve Şeker, A. (2016). Yabancı dil eğitimi verilen sosyal ağ sitelerinin kullanılabilirlik açısından değerlendirilmesi: Busuu.Com sitesi örneği. 10th International Computer and Instructional Technologies Symposium, May 16-18, Rize. 284-295.
• Aizezi, Z. (2015). Identifying mobile phone usability issues in informal Swedish language learning: What users think about it? Uppsala Universitet Department of Informatics and Media, Master Thesis, Uppsala, Sweeden.
• Akıncı, D. ve Çağıltay K. (2005). E-devlet web sitelerini kullanmak ya da kullanamamak: Vatandaş açısından kullanılabilirlik sorunları ve öneriler. TBD 21. Ulusal Bilişim Kurultayı, Ankara, 2005.
• Altunbilek, E. (2010). Eğitim yazılımlarının kullanılabilirliklerinin değerlendirilmesi: DYNED eğitim yazılımı örneği. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Ateş, V., ve Karacan, H. (2009). Abant İzzet Baysal Üniversitesi web sitesi kullanılabilirlik analizi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, S.33-38.
• Başal, A. (2011). Web tabanlı yabancı dil öğretiminde öğrenme nesneleri: Erişi, kalıcılık ve tutumlara etkisi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Elazığ.
• Başal, A., & Gürol, M. (2014). Effects of learning objects on the academic achievement of students in web-based foreign language learning. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29-1), 61-73.
• Batı, B., ve Durdu Onay, P. (2014). Rapsim web sitesi kullanılabilirlik araştırması : Bir durum çalışması. 8. Ulusal Yazılım Mühendisligi Sempozyumu, Güzelyurt, Kıbrıs, 8 - 10 September 2014, Cilt.1221, 45-54.
• Bevan, N. (1995). Human-computer interaction standards. Proceedings of the 6th International Conference on Human-Computer Interaction, Yokohama, 885-890.
• Bulurman, B. (2002). Online eğitim. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 2(4).
• Chen, X. B. (2013). Tablets for informal language learning: Student usage and attitudes. Language learning & technology, 17(1), 20-36.
• Chuah, Y. F., Foo, F. L., ve Zaki, Z. M. (2016). Learners’ evaluation of the usability and design features of chinese as a foreign language E-learning websites. International Journal of Learning and Teaching. doi:10.18178/ijlt.2.1.91-98
• Çağıltay, K. (2018). Teoriden Pratiğe İnsan Bilgisayar Etkileşimi ve Kullanabilirlik Mühendisliği: Araştırma Örnekleri - Veri Toplama Araçları. Seçkin Yayınları.
• Çağlar, C. ve Şimşek, İ. (2018). Yabancı dil öğrenimi için sanal gerçeklik ortamlarının göz izleme tekniği ile incelenmesi. 7th International Conference on “Innovations in Learning for the Future”: Digital Transformation in Education, İstanbul. 122-128.
• Drucker, P. (2000). Need to know: Integrating e-learning with high velocity value chains. A Delphi Group White Paper, 1-12.
• Emang, D. W., Lukman, R. N., Kamarulzaman, M. I., ve Zaaba, Z. F. (2017). Usability studies on e-learning platforms: Preliminary study in USM. doi:10.1063/1.5005373
• Fırat, M., Yurdakul Kabakçı, I. (2013). Açık ve uzaktan öğretimde e-öğrenme araçları ve yeni yönelimler. Türkiye’de E- Öğrenme Gelişmeler ve Uygulamalar IV (Ed. Volkan Yüzer, Gonca Telli Yamamoto, Uğur Demiray). Eskişehir.
• Fitzpatrick, J. (2015). A usability evaluation research of a web based E-learning application. Doctoral dissertation, Dublin, National College of Ireland.
• Göker, M. (2019). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde uzaktan eğitim web sitelerinin kullanılabilirlik açısından incelenmesi (3 Dakikada Türkçe örneği). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı Türkçe Eğitimi Bilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Hémard, D., ve Cushion, S. (2001). Evaluation of a web-based language learning environment: The importance of a user-centred design approach for CALL. ReCALL, 13(1), 15-31.
• Hussain, W., Hussain, O. K., Hussain, F. K., ve Khan, M. Q. (2017). Usability evaluation of english, local and plain languages to enhance on-screen text readability: A use case of Pakistan. Global Journal of Flexible Systems Management, 18(1), 33-49.
• Jeng, J. (2005). Usability assessment of academic digital libraries: Effectiveness, efficiency, satisfaction, and learnability. Libri, 2005, vol. 55, 96–121.
• Karatay, H., Karabuğa, H. ve İpek, O. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde Edmodo’nun kullanımı: Bir durum çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1064-1090.
• Kılıç, E., ve Güngör, Z. (2006). Kütüphane web sitelerinin kullanılabilirliği: Bir uygulama çalışması. Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 21- 4, 781-789.