Türkiye’nin Su Potansiyelinin Belirlenmesinde Yeni Bir Yaklaşım

Yıl 2009, , 51 - 65, 01.04.2009

İhsan Çiçek , Murat Ataol

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000094

Cited By: 8

Öz

Türkiye’de meteorolojik gözlemler Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (DMİ) ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) tarafından gerçekleştirilmektedir. Ancak farklı amaçlarla ölçüm yapan bu iki kurumun yayınlarında, yıllık ortalama yağış tutarlarında farklılıklar görülmektedir. Türkiye’nin yıllık ortalama yağış tutarını DMİ 626.6 mm (1971–2000 ortalaması), DSİ ise 643 mm olarak hesaplamaktadır. DSİ bu ortalama yağış tutarını temel alarak Türkiye’ye düşen toplam yağış miktarını ve buna göre de su potansiyelini hesaplamaktadır. Bu çalışmada DMİ tarafından işletilen 252 istasyonun uzun yıllık ortalama yağış tutarları hesaplanmış ve Türkiye’nin topografyası dikkate alınarak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımı ile yeni bir yağış dağılış haritası yapılmıştır. Gerek tüm ülkenin gerekse 26 yağış havzasının yıllık ortalama yağış tutarları hesap edilerek su potansiyelleri yeniden belirlenmiştir. Bu yeni hesaba göre Türkiye’nin yıllık ortalama yağış tutarı 727 mm, toplam yağışı 567 milyar m3 olarak bulunmuştur. Bu değerler DSİ’nin yıllık ortalama yağış tutarından 84 mm, yıllık toplam yağış tutarından 66 milyar m3 daha fazladır. Buna göre Türkiye’nin yıllık kullanılabilir su potansiyel 112 milyar m3’ten 127 milyar m3’e çıkmaktadır

Anahtar Kelimeler

Türkiye, yıllık yağış ortalaması, yıllık su potansiyeli, akarsu havzası

A new approach for determining the water potential of Turkey

Öz

In Turkey, meteorological observations are performed by State Meteorological Service (SMS), General Directorate of State Hydraulic Works (SHW). These two state organizations perform the measurements for different purposes. The annual average precipitation amount calculated and published by these organizations are different. Turkey’s annual average precipitation for period of the 1971-2000 was calculated as 624.6 mm by SMS and 643 mm by SHW. Based on this annual average precipitation, SHW calculates the water potential of Turkey. In this study, using the data recorded by SMS at 252 stations, the annual average precipitation amounts have been calculated by utilizing the Geographic Information Systems (GIS) considering the topography of Turkey, and a new precipitation distribution map was formed the water potential of Turkey was determined calculating the annual average precipitation of whole country and 26 different ,precipitation basins. Based on these new calculation, the annual average precipitation amount of Turkey was found as 727 mm, and the total annual precipitation amount was found as 567 billion cubic meter. These values are different from the values calculated by SHW. The annual average precipitation of 84 mm and the total annual precipitation of 66 billion cubic meter calculated in this study are higher than that are calculated by SHW. According to this new calculation, the annual useable water potential of Turkey is 127 billion cubic meter. SHW calculates the annual useable water potential as 112 million cubic meters

Anahtar Kelimeler

Turkey, annual average precipitation, annual water potential, river catchments

Kaynakça

• Akman Y. (1990) İklim ve Biyoiklim Palme,Yayın Dağıtım, Ankara.
• Barry, G. B. (1992) Mountain Weather & Climate, 2nd Edition, Routledge, New York.
• Barry R.G.; Chorley R.J. (2003) Atmosphere, Weather and Climate, (8. Baskı), Routledge, London.
• Demir, İ.; Kılıç;, G.; Coşkun, M.; Sümer, U.M. (2008). “Türkiye’de maksimum, minimum ve ortalama hava sıcaklıkları ile yağış dizilerinde gözlenen değişiklikler ve eğilimler” İçinde. TMMOB _İklim Değişimi Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, TMMOB adına TMMOB Meteoroloji Mühendisleri Odası, 13–14 Mart 2008, 69-84., Ankara.
• Demir, İ.; Kılıç, G.; Coşkun, M. (2008). “PRECIS bölgesel iklim modeli ile Türkiye için iklim öngörüleri: HadAMP3 SRES A2 senaryosu” İçinde IV. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü, 25–28 Mart 2008 365–373.,İstanbul.
• Diaz, H.F.; Karl T.R. (1994) “Information needs for precipitation-sensitive systems” NOAA Environmental Watch Reprt 94:1, U.S. Dept. Of Commrece, National Ocean and Atmospheric Administration.
• Dönmez Y. (1990) Umumi Klimatoloji ve İklim Çalışmaları, İst. Üniv. Yay No:3648, Ed. Fak. Yay. No: 3248, İstanbul.
• DSİ (Devlet Su İşleri) (2006) DSİ Genel Müdürlüğü 2006 Yılı Faaliyet Raporu.
• Erinç S. (1984) Klimatoloji ve Metodları, İst Üniv. Yay. No: 3278, Deniz Bilimleri ve Coğ. Enst Yay. No:2, İstanbul.
• Erol, O. (1993). Genel Klimatoloji, Gazi Büro Yayıncılık, (4. Baskı), Ankara.
• Falkenmark, M; Lundqvist; J.;Widstrand C. (1989). “Macro-scale water scarcity requires micro-scale approaches:Aspects of vulnerability in semi-arid development”. Natural Resources Forum 13 (4): 258–267.
• Hamon, W. R. (1971) “Reynolds Creek, Idaho Agricultural . Research. Precipitation Facilities and Related Studies”, United States Department of Agritulrure Agricultural Research Service, 41–176.
• Heney A. J. (1919) Increase of precipitation with altitude. Monthly Weather Review 47:1, 33-41.
• Higuchi, K.; Ageta, Y.; Yasunari, T.; Inoue, J. (1982) Characteristics of precipitation during monsoon season in high mountain areas of the Nepal Himalayas, Hydrological Aspects of Alpine and High Mountain Areas, International Association of Hydrological Sciences Publication No. 138, . 21–30.
• IPCC (Intergovernmental Panel on Climatic Change) (2007) Climate Change 2007: Synthesis Report Core Writing Team, Pachauri, R.K. and Reisinger, A. (Editör.) IPCC, Geneva, Switzerland.
• Koçman A. (1993) Türkiye İklimi Ege Üniv. Ed. Fak. Yay. No: 72.
• Ohmura, A.; Reeh, N. (1991). “New precipitation and accumulation maps for Greenland”. Journal of Glaciology., 37:125, 140-148.
• Sevruk B.; Nevenic M. (1998) “The geography and topography effects on the areal pattern of precipitation in a small prealpine basin” Water. Science. Technology 37:1, 163-170.
• Singh, K.; Ramasastri S.;Kumar N (1995) “Topographical influence on precipitation distribution in different ranges of Western Himalayas” Nordic Hydrology, 26, 259–284.
• Singh P.;Kumar N. (1997) “Effect of orography on precipitation in the western Himalayan region” Journal of Hydrology 199 183–206.
• Türkes M (1996) “Spatial and temporal analysis of annual rainfall variations in Turkey”. International Journal of.Climatology 16:1057–1076.
• Türkeş M.; Koç, T.; Sariş F., (2008) “Spatiotemporal variability of precipitation total series over Turkey” International Journal. Climatology . DOI: 10.1002/joc.1768.
• UN.(United Nations)(2007) Coping with water scarcity - challenge of the twenty centur World water day 22 March 2007 United Nations – Food and Agricultural Organization.
• UNDP (United Nations Development Programme) (2006) Human Development Report 2006 Beyond scarcity: Power, poverty, and the global water crisis.