Ankara ili arazi örtüsü değişimi (2000-2012)

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 1, 59 - 76, 01.04.2017

Rüya Bayar Kerime Karabacak

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000181

Cited By: 23

Öz

Bu çalışmada Ankara ili arazi örtüsü değişimi CORINE verileri kapsamında 2000-2006 ve 2006-2012 olmak üzere iki dönem halinde, 12 yıllık süreç içerisinde incelenmiştir. 2000 yılı baz alınarak, Ankara ili arazi örtüsünün yatayda ve dikeyde dağılışı yapılmış, bu arazi örtüsünün arazi kullanım kabiliyeti bakımından hangi sınıf araziler üzerinde bulunduğu belirlenmiştir. Dönemsel değişimler izlenerek, Ankara ili arazi örtüsü değişimlerinde Ankara şehri gelişimi ile tarımsal alanlar arasında negatif doğrusal bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. 12 yıllık süreç içerisinde her iki dönemde de yerleşim alanları en fazla büyüyen arazi örtüsü sınıfı olmuştur ki, bu sınıf içerisinde başkent Ankara önemli bir yere sahiptir. Nitekim tarım ve otlak alanlarının negatif yöndeki değişiminde neredeyse etkili tek faktör yerleşim alanlarıdır. Ankara şehrinin toprak işlemeli tarıma uygun arazi sınıfları üzerinde büyümeye devam etmesi, tarım alanlarının amaç dışı kullanımının daha da artacağının göstergesidir. Bu süreç içerisinde tarım ve otlak alanlarında negatif bir değişim izlenirken, diğer arazi örtüsü tiplerinde çok küçük oranlarda pozitif bir değişim görülmüştür. Çalışmanın son aşamasında Puyravaud formülüne göre her bir arazi örtüsü tipinin yıllık değişim oranları hesaplanmış, şartların değişmediği düşünülerek, 2030 yılı Ankara ili arazi örtüsü hakkında öngörülerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Anahtar Sözcükler: Arazi örtüsü, Arazi örtüsü değişimi, Ankara, CORINE, Coğrafi Bilgi Sistemleri

Land cover changes of Ankara Province (2000-2012)

Öz

In this study, the change of land cover in Ankara province was investigated within the scope of CORINE data in two periods, 2000-2006 and 2006-2012, over 12 years. Based on the year 2000, it was determined that the land cover of Ankara was distributed horizontally and vertically, and the grade of land covered by this land cover in terms of land use ability was determined. By following periodical changes, it was determined that there is a negative linear relationship between the urban development of Ankara and the agricultural areas in the land cover changes in Ankara. During the 12-year period, settlement areas in both periods became the largest growing land cover class, with the capital Ankara having an important place in this class. Indeed, the only effective factor in the negative change of agriculture and pasture lands is settlement areas. The continuing growth of the city of Ankara over land cultivated suitable for agriculture is an indication that the unintended use of agricultural land will increase even further. In this process, a negative change was observed in agriculture and pasture lands, while a positive change was observed in other land cover types at very small rates. According to the Puyravaud formula, the annual rate of change of each type of land cover was calculated at the last stage of the study, and it was foreseen about the land cover of Ankara Province in 2030, considering that the conditions did not change

Anahtar Kelimeler

Land Cover, Land Cover Change, Ankara, CORINE, Geographic Information Systems

Kaynakça

• Aydın O.; Özgür E.M. (2009) “Ankara’nın kentsel gelişiminin uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleriyle ölçülmesi”, New World Sciences Academy (NWSA), e-Journal of New World Sciences Academy Nature Sciences, 4A0014, 4(4), 215-242.
• Aydoğdu, M.; Özdemir, Ş.; Dedeoğlu, F.; Mermer, A. (2012), “Coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama teknikleri kullanılarak Ankara İli Yenimahalle İlçesindeki tarım alanlarının amaç dışı kullanımının belirlenmesi”, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21(2), 57-64.
• Chase, T.N.; Pielke, R.A.; Kittel, T.G.F.; Nemani, R.R.; Running, S.W. (1999). “Simulated impacts of historical land cover changes on global climate in northern winter”. Climate Dynamics, 16, 93–105.
• Dengiz, O.; Demirağ Turan, İ. (2014). “Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistem teknikleri kullanılarak arazi örtüsü / arazi kullanımı zamansal değişimin belirlenmesi: Samsun Merkez İlçesi örneği (1984-2011)”, Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 1/1, 78-90. (http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tutad/article/view/1071000033).
• Elibüyük, M.; Yılmaz, E. (2010). “Türkiye’nin coğrafi bölge ve bölümlerine göre yükselti basamakları ve eğim grupları”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 8(1), 165-193.
• Rodríguez, N.; Armenteras, D.; Retana, J. (2012). “Land use and land cover change in the Colombian Andes: dynamics and future scenarios”, Journal of Land Use Science, 8:2, 154-174, DOI:10.1080/1747423X.2011.650228
• Gülersoy, A. E. (2013). “Farklı Uzaktan Algılama teknikleri kullanılarak arazi örtüsü/kullanımında meydana gelen değişimlerin incelenmesi: Manisa Merkez İlçesi örneği (1986-2010)”, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/8, 1915-1934.
• Houghton, R.A.; Hackler, J.L.; Lawrence, K.T. (1999) “The U.S. carbon budget:contributi on from land-use change”, Science, 285, 574–578.
• Kara, F.; Karatepe, A. (2012). “Uzaktan Algılama Teknolojileri ile Beykoz İlçesi (1986-2011) arazi kullanımı değişim analizi”, Marmara Coğrafya Dergisi, 25, 378-389.
• Lambin, E.F., Turner, B.L., Geist, H.J., Agbola, S.B., Angelsen, A., Bruce, J.W., Coomes, O., Dirzo, R., Fischer, G., Folke, C., George, P.S., Homewood, K., Imbernon, J., Leemans, R., Li, X., Moran, E.F., Mortimore, M., Ramakrishnan, P.S., Richards, J.F., Skånes, H., Steffen, W., Stone, G., Svedin, U., Veldkamp, T.A., and Vogel, C. (2001), “The causes of land-use and land-cover change: moving beyond the myths” Global Environmental Change, 11, 261–269.
• Meyer, W. B. ve Turner II, B. L. (Eds.). (1994). Changes In Land Use And Land Cover: A Global Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
• Munsi, M.; Malaviya, S.; Oinam, G.; Joshi, P.K. (2010). “A landscape approach for quantifying land-use and land-cover change (1976–2006) in middle Himalaya”, Regional Environmental Change, 10, 145–155, DOI 10.1007/s10113- 009-0101-0
• Özçağlar, A. (1988). “Türkiye’deki tarım alanlarının coğrafi dağılışının doğal çevreyle ilişkisi.” A.Ü.D.T.C.F. Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 11, 131-150.
• Özçağlar, A. (1994). “Çarşamba Ovası ve yakın çevresinde araziden yararlanma”, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 3, 93-128.
• Özçağlar, A. (2016). “Büyükşehir belediyeli illerde kır ve kent nüfusunun tespiti mümkün mü?”, İçinde TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara, 271-291. (http://tucaum.ankara.edu.tr/wp- content/uploads/sites/280/2016/12/Int_semp_BC1.pdf).
• Öztürk, D.; Şişman, A.; Maraş, E. E.; Şişman, Y. (2011). “Samsun-Atakum’da arazi kullanımı/arazi örtüsündeki değişimlerin Uzaktan Algılama ve CBS ile belirlenmesi”, İçinde TÜCAUM VI. Ulusal Coğrafya Sempozyumu 2010 Bildiriler Kitabı, Ankara, 21-18. (http://tucaum.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/280/2015/08/semp6_4.pdf)
• Peiman, R. (2011). “Pre-classification and post-classification changedetection techniques to monitor land-cover and land-use change using multi-temporal Landsat imagery: a case study on Pisa Province in Italy”, International Journal of Remote Sensing, 32-15, 4365-4381, DOI: 10.1080/01431161.2010.486806.
• Puyravaud, J.P. (2003), “Standardizing the calculation of the annual rate of deforestation”, Forest Ecology and Management, 177, 593–596.
• Sala, O.E.; Chapin, F.S.; Armesto, J.J.; Berlow, E.; Bloomfield, J.; Dirzo, R.; Huber-Sanwald, E.; Huenneke, L.F.; Jackson, R.B.; Kinzig, A.; Leemans, R.; Lodge, D.M.; Mooney, H.A.; Oesterheld, M.; Poff, N.L.; Sykes, M.T.; Walker, B.H.; Walker, M.; Wall, D.H. (2000) “Biodiversity:global biodiversity scenarios for the year 2100”, Science, 287, 1770– 1774.
• Sancar, C.; Özen Turan, S.; Kadioğulları, A.İ. (2009). “Land use-cover change processes in Urban fringe areas: Trabzon case study, Turkey”, Scientific Research and Essay, 4 (12), 1454-1462.
• Schulz, J.J.; Cayuela, L.; Echeverria, C.; Salas, J.; Marı´a, J.; Benayas, R. (2010). “Monitoring land cover change of the dryland forest landscape of Central Chile (1975–2008)”. Applied Geography, 30, 436-447.
• Sönmez, M. E. (2011). “Adana şehrinin alansal gelişimi ve yakın çevresinin arazi kullanımında meydana gelen değişimler”, Türk Coğrafya Dergisi, 57, 55-69. (http://tck.dergipark.gov.tr/tcd/issue/21224/227779).
• Sönmez N.K.; Onur I.; Sari M.; Maktav D. (2009) “Monitoring changes in land cover/use by corine methodology using aerial photographs and Ikonos satellite ımages: a case study for Kemer, Antalya, Turkey”, International Journal of Remote Sensing, 30 (7), 1771-1778.
• Taş B.; Yakar M. (2010). “Afyonkarahisar ilinde yükselti basamaklarına göre arazi kullanımı”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 8(1), 57-76.
• Teixeira, Z.; Teixeira, H.; Marques, J.C. (2014). “Systematic processes of land use/land cover change to identify relevant driving forces: Implications on water quality”, Science of the Total Environment, 470-471, 1320-1335.
• Tolba, M.K.; El-Kholy, O.A. (Eds.) (1992). The World Environment 1972–1992:Two Decades of Challenge. Chapman & Hall, London.
• Tovar, C.; Seijmonsbergen, A.C.; Duivenvoorden, J.F. (2013). “Monitoring land use and land cover change in mountain regions: An example in the Jalca grasslands of the Peruvian Andes”, Landscape and Urban Planning, 112, 40-49.
• Turner II, B. L., Clark, W. C., Kates, R. W., Richards, J. F., Mathews, J. T. ve Meyer, W. B. (Eds.). (1990). The Earth As Transformed By Human Action: Global And Regional Changes In The Biosphere Over The Past 300 Years. Cambridge: Cambridge University Press.
• Uzun, A.; Somuncu, M. (2013). “Madra Dağı ve çevresinin arazi örtüsü/kullanımındaki zamansal değişimin Uzaktan Algılama yöntemi ile değerlendirilmesi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16/30, 1-21.
• Vitousek, P.M.; Mooney, H.A.; Lubchenco, J.; Melillo, J.M. (1997), “Human domination of earth’s ecosystems”, Science 277, 494–499.
• Vittek, M.; Brink, A.; Donnay, F.; Simonetti, D.; Desclée, B. (2014). “Land Cover Change Monitoring Using Landsat MSS/TM Satellite Image Data over West Africa between 1975 and 1990”, Remote Sensing, 6(1),658‑ 676, doi:10.3390/rs6010658.
• Corine Projesi, http://corine.ormansu.gov.tr/corineportal/index.html, E.T. 01/03/2017.
• Tarım Kanunu, http://portal.tmo.gov.tr/Uploads/Mevzuat/5488.pdf, E.T. 06/03/2017.
• Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, https://www.csb.gov.tr/turkce/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=mevzuat&Id=67, E.T. 06/03/2017.
• TÜİK, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr, E.T. 06/03/2017.
• Yetki Alanı, https://www.ankara.bel.tr/kurumsal/yetki-alani, E.T. 02/03/2017.