Karpaz Yarımadasında tarımsal arazi kullanımı ve planlama önerileri

Yıl 2013, Cilt: 11 Sayı: 2, 121 - 148, 01.08.2013

Kerime Karabacak , Ali Özçağlar

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000146

Cited By: 4

Öz

Karpaz Yarımadası, Kıbrıs Adası’nın kuzeyinde bulunan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yer almaktadır. Kıbrıs Adası yaklaşık 34° doğu boylamından sonra kuzeydoğuya doğru daralmaktadır. İskele ilçe merkezi yakınlarından doğuya doğru daralarak uzanan dar ve uzun bir alanı kapsayan saha “Karpaz Yarımadası” olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışma için gerekli olan verilerin ilçe bazında olması nedeniyle yarımadanın batı sınırının belirlenmesinde İskele ilçesinin sınırları dikkate alınmıştır. Yaklaşık 817km² yüzölçümüne sahip olan yarımadanın %48’i tarım alanları, %32’si orman alanları, %5’i mera alanları ve % 15’i kullanılmayan alanlardan oluşmaktadır. İskele ilçesi; Gazi Mağusa ilçesinden sonra %22’lik oranla ülkedeki tarım alanı dağılımında ikinci sırada yer almaktadır.Karpaz Yarımadası, Kuzey Kıbrıs’ın önemli tarım ve turizm potansiyeline sahip yerlerinden biridir. Ne var ki son yıllarda arazinin bilinçsiz ve aşırı kullanımı, gereken önlemler alınmazsa çalışma alanında geri dönüşü olmayan sorunlara yol açabilir. Bu nedenle bu çalışmada Karpaz Yarımadası’nın mevcut tarımsal yapısı ortaya çıkarılmış olup tarımsal potansiyel ile coğrafi özellikler ilişkilendirilmiş ve sahadaki tarım alanlarının planlanmasına yönelik SWOT analiz yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Karpaz Yarımadası, arazi kullanımı, tarımsal arazi kullanımı, SWOT analiz, planlama

Agricultural land use in Karpas Peninsula and planning suggestions

Öz

To the north of Cyprus Island, lies the Karpas Peninsula along the borders of the Turkish Republic of Northern Cyprus. Cyprus Island narrows northeastward from about 34° East longitude. The peninsula that narrowly stretches eastward from centre of İskele district and thereabouts covers a long, narrow area and is called the "Karpas Peninsula”. Since the data required for the research are based on district, İskele district boundaries were passed through to spot the peninsula's western border. The peninsula has approximately 817km² surface area; 48% agricultural region, 32% forests, 5% pastures and 15% unused lands. Compared with the other districts in terms of distribution of agricultural region, İskele district has the second biggest agricultural area with nearly 22% just after Famagusta. The Karpas Peninsula is one of the places which have an important agriculture and tourism potential in Northern Cyprus. However, unconscious and extreme land use observed in recent years might lead to irreversible problems on the research site if necessary precautions are not taken. For this reason, the study revealed the current agricultural structure of the Karpas peninsula and its agricultural potential associated with the geographic features and employed SWOT analysis for agricultural area planning in the peninsula

Anahtar Kelimeler

Karpas Peninsula, land use, agricultural land use, SWOT analysis, planning

Kaynakça

• Alagöz, C. A. (1959). “Coğrafya Gözü ile Kıbrıs”. Türk Coğrafya Dergisi, Cilt XIV-XV (Sayı 18-19’dan ayrı baskı).
• Atalay, İ. (2006). Toprak Oluşumu ve Sınıflandırılması ve Coğrafyası. Meta Basım Matbaacılık.
• FAO-UNESCO. (1990). Soil Map of the World. Revised Legend. World Soil Resources Report 60. Rome.
• Geneletti, D.; Bagli, S.; Napolitano, P.; Pistocchi, A. (2007). “Spatial decision support for strategic environmental assessment of land use plans. A case study in southern Italy”, Environmental Impact Assessment Review, 27: 408-423.
• Gökmenoğlu, O.; Erduran, B., (2002), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Hidrojeolojisi. MTA Raporu.
• Gönençgil, B. ve Çavuş, E. (2006). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin İklimi, Elçi Yayıncılık, İstanbul.
• Gözenç, S. (1980). “Arazi kullanma "Land Use" haritalarında standardizasyon ve Türkiye için bir öneri”. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi(Sayı 23).
• Gürsoy, C. R. (1962). “Kıbrıs Müşahedeleri”. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: XX (Sayı:3-4), s. 161-212.
• Kangas J, Kurttila M, Kajanus M, Kangas A. (2003) “Evaluating the management strategies of a forestland estate- the S-O-S approach”. Journal of Environmental Management, 69:349–358.
• Karabacak, K. ve Merey, K.. (2012). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Aktif Nüfusun Nitelikleri, I. Ulusal Coğrafya Sempozyumu 2012, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Erzurum.
• KKTC Mülki Yönetim ve Bölümleri Yasası (1998), Sayı 33-1998, (http://www.mahkemeler.net/cgi-bin/elektroks.aspx).
• KKTC Tarım ve Orman Bakanlığı- ÇÜ Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Bilmsel ve Teknik İşbirliği. (2000). KKTC Detaylı Toprak Etüd ve Haritalama Projesi, Cilt I ve II, Lefkoşa.
• KKTC Tarım ve Orman Bakanlığı, İstatistik ve Planlama Şubesi. (2005). Tarımsal Yapı ve Üretim 1975-2003, Lefkoşa.
• KKTC Tarım ve Orman Kaynaklar Bakanlığı, İstatistik ve Planlama Şubesi. (2005). Tarımsal Yapı ve Üretim 2004, Lefkoşa.
• KKTC Tarım ve Orman Kaynaklar Bakanlığı, İstatistik ve Planlama Şubesi. (2006). Tarımsal Yapı ve Üretim 2005, Lefkoşa.
• KKTC Tarım Bakanlığı, İstatistik ve Planlama Şubesi. (2007). Tarımsal Yapı ve Üretim 2006, Lefkoşa.
• KKTC Tarım Bakanlığı, İstatistik ve Planlama Şubesi. (2008). Tarımsal Yapı ve Üretim 2007, Lefkoşa.
• KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, İstatistik ve Planlama Şubesi. (2009). Tarımsal Yapı ve Üretim 2008, Lefkoşa.
• KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, İstatistik ve Planlama Şubesi. (2010). Tarımsal Yapı ve Üretim 2009, Lefkoşa.
• KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, İstatistik ve Planlama Şubesi. (2011). Tarımsal Yapı ve Üretim 2010, Lefkoşa.
• Mater, B. (2004). Toprak Coğrafyası, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Nejdet, M. (1999). Ülkemizdeki Su Sorununun Nedenleri Akiferlerimizin Durumu ve Çözüm Önerileri. 4, Beş Yıllık Kalkınma Planı Su Özel İhtisas Komisyonu Yer altı Su Kaynakları Raporu, Lefkoşa.
• Özçağlar, A. (1994). “Çarşamba Ovası ve Yakın Çevresinde Araziden Yararlanma”. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (Sayı 3), 93-128.
• Özçağlar, A; Özgür, E.M; Somucu, M.; Bayar, R.; Yılmaz, M; Yücaşahin, M.M.; Yavan, N.; Akpınar, N.; Karadeniz, N. (2006). “Çamlıhemşin İlçesinde Doğal ve Beşeri Kaynak Tespitine Bağlı Olarak Geliştirilen Arazi Kullanım Kararları”. Coğrafi Bilimler Dergisi, Cilt IV (Sayı 1), s.1-27.
• Soil Survey Staff. (1999). Soil Taxonomy. Nineth Edition. USDA Washington. D.C.
• Tarkan, M. T. (1978). “Kıbrıs Adasında Tabii-Beşeri ve Ekonomik Coğrafya Bakımından Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi Yayınları No:131, Erzurum.
• Taş, B. (2011). “Tarım Alanlarının Planlaması Sürecinde SWOT Analizi Kullanımına Bir Örnek: Sandıklı İlçesi”,Coğrafi Bilimler Dergisi, Cilt IX (Sayı 2), s.189-207.
• Tayanç, M. (1997). The possibility of Applying Cloud Seeding Over Cyprus, Internatıonal Conference on Water Problems in the Mediterranean Countries,, s,165-171.
• Tunçdilek, N. (1980). “Kıbrıs Adasının Türk Federe Devleti Bölümünde Fiziki Ortam ve Potansiyeli”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi (Sayı 23'den ayrı baskı).
• Wheelen, veHunger. (1995). Strategic Management and Business Policy (fifth edition ed.): MA: Addison-Wesley.
• Yorgancıoğlu, G. (1998). Kıbrıs Coğrafyası (Fiziki), Boğaziçi Yayınları.