Türkiye’nin Coğrafi Bölge ve Bölümlerine Göre Yükselti Basamakları ve Eğim Grupları

Yıl 2010, Cilt: 8 Sayı: 1, 27 - 56, 01.04.2010

Mesut Elibüyük Erkan Yılmaz

https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000104

Cited By: 27

Öz

Bu çalışma, çeşitli dönemlerde hazırlanan (Tanoğlu, 1947 - Tunçdilek,1969) Türkiye’nin eğim gruplarını ve yükselti basamaklarını izah eden yayınların teknolojik verilerle desteklenerek güncellenmesi ve yenilenmesi maksadıyla hazırlanmıştır. Bu amaçla, Türkiye’ye ait sayısal yükselti modeli elde edilerek bundan sayısal eğim modeli üretilmiş ve bu modellerin sınıflandırılması, çapraz tablolanması, sorgulanması, grafiklenmesi ile yeni bilgiler üretilmiştir. Türkiye genelini, bölgelerini ve bölümlerini ayrı ayrı incelediğimiz bu çalışmada, bazen önceki çalışmalara yakın sonuçlar elde edilmiş bazen de onlardan daha ayrıntılı ve farklı bulgulara ulaşılmıştır. Sonuç olarak Türkiye’nin ortalama 1141 metre yükseltiye ve % 17 eğime sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Türkiye’nin en düz bölgesinin Güneydoğu, en alçak bölgesinin Marmara, en eğimli bölgesinin Karadeniz ve en yüksek bölgesinin Doğu Anadolu Bölgesi olduğu anlaşılmıştır. Bu durum bölümler bazında da sırasıyla en düz ve en alçak Ergene Bölümü, en yüksek Van Bölümü, en eğimli Doğu Karadeniz Bölümü (Hakkâri Bölümüyle ile neredeyse eşit) olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışma sonuçlarından biri de 0-200, 1000-1100 ve 1600-1700 metreler arasında görülen düzlüklerdir ki bunlar Türkiye genelinde geniş alanlar kaplamaktadırlar. Çalışmanın bölgesel planlamalarda göz önüne alınması halinde, planların isabet derecesinin artacağı fikrindeyiz

Anahtar Kelimeler

yükselti basamakları, eğim grupları, sayısal modeller

Altitude Steps and Slope Groups of Turkey In Comparison with Geographical Regions and Sub-Regions

Öz

This study aimed to renew and update slope class and altitude steps of Turkey with technological data which was prepared various dates (Tanoğlu, 1947- Tunçdilek, 1969). In this purpose, digital elevation model of Turkey was obtained and created digital slope model. For new data, reclassifying these models, tabulated, graphicated and queried the results helped us. In this study,, contain whole of Turkey, Turkey geographical regions and sub regions, sometimes new data was obtained when sometimes the same or so closely data was obtained with last studies. At the end, it is obtained that, Turkey has 1141 m average altitude and 17 % slope. And it is cleared that, Turkey’s most flat region is Southwest Anatolian Region, the lowest region is Marmara Region, most gradient region is Black Sea Region and the highest region is East Anatolian Region. This situation, the flat and lowest sub-region is Ergene, thew highest sub-region is Van and most gradient region is East Black Sea Sub-Region (almost equal with Hakkari Sub-Region). One of the result of this study is between 0200, 1000-1100 and 1600-1700 meters and they are very large We think that; If the study results are considered at the regional planning, the plans will be successful

Anahtar Kelimeler

altitude steps, slope groups, digital models

Kaynakça

• Bozkurt, E., 2001, “Neotectonics of Turkey - A Synthesis”, Geodinamica Acta, Volume 14, Number 1, 3-30.
• Erol, O., 1993, Ayrıntılı Jeomorfoloji Haritaları Çizim Yöntemi.” İstanbul Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, 10, 19-37.
• Oakes, H., 1958, Türkiye Toprakları, Türk Yüksek Ziraat Mühendisleri Birliği Neşriyatı, Sayı:18, İzmir.
• Şengör, 1981, Türkiye’nin Neotektoniğinin Esasları, Türkiye Jeoloji Kurumu Konferanslar Serisi, No:2, Ankara.
• Tanoğlu, A., 1947, “Türkiye’nin İrtifa Kuşakları”, Türk Coğrafya Dergisi, IX-X, 37-63.
• Tunçdilek, N., 1969, Türkiye Eğim Haritası, İ.Ü. Coğ. Ens. Yay. No:56, İstanbul.
• Yılmaz, E., 2006, Çamlıdere Barajı Havzası Erozyon Problemi ve Risk Analizi, Ank. Üni. Sos. Bil. Ens. Basılmamış Yük. Lis. Tezi.