The first findings on fossil trees area located in Banaz (Uşak)

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 2, 384 - 402, 31.10.2019

Selahattin Polat , Yıldız Güney , İsmail Ege , Ünal Akkemik

https://doi.org/10.33688/aucbd.532176

Cited By: 5

Öz

Fossil
forests are one of the important areas in terms of natural history,
paleogeography and paleoclimatology. A new fossil forest was discovered in the
area between the Tuzlagedik Tepe and the Sakizocak Tepe, Karatepe, the Alan
Tepe, west of the Banaz district of Uşak province. In this area, silicified
lateritic formations of Paleogene belonging to 2-60 meters thick are found in
silicified tree fossils. The size of silicified tree fossils spread over a wide
area reaches up to 1.5 m in length and 70 cm in diameter. The aim of this study
is to diagnose these silicified trees, to determine the fossil forest
characteristics and to evaluate paleogeography. Transverse, radial and tangent
sections were taken from 4 samples which were examined macroscopically. As a
result of the analysis it was concluded that silicified trees are Sequoioxylon.
The presence of Sequoia trees, which don’t naturally spread in our country
today, indicates that there is a marsh forest or riperian vegetation where
temperate climatic conditions prevail during the Paleogene.

Anahtar Kelimeler

Fossil tree, Petrified wood, Sequoiaxylon, Paleobotanic, Banaz

Banaz’da (Uşak) Yeni Bulunan Petrifiye Alanı ile İlgili İlk Bulgular

Öz

Doğa tarihi, paleocoğrafya ve paleoklimatoji açısından önemli olan fosil ormanlara Türkiye’den yeni bir katkı olarak yeni bir fosil orman alanı, Uşak ili Banaz ilçesi batısında, Karatepe, Alan Tepe, Söpseke Sırtı, Sakızocak Tepe, Tuzlagedik Tepe arasında kalan alanda tespit edilmiştir.  Bu alanda, 2-60 metre kalınlığındaki Paleojen'e ait silisli lateritik depolar içinde silisleşmiş ağaç fosilleri bulunmaktadır. Geniş bir alana yayılmış durumda bulunan silisleşmiş ağaç fosillerinin boyutları 1,5 m uzunluğuna ve 70 cm çapına kadar ulaşmaktadır. Çalışmanın amacı, bu silisleşmiş ağaçların tanısını yapmak, fosil orman özelliğini belirlemek ve paleocoğrafik açıdan değerlendirmektir. Araştırma alanından alınan örneklerden makroskobik olarak farklılık gösterdiği değerlendirilen 4 örnekten enine, radyal ve teğet kesitleri alınarak tanı çalışmaları yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda silisleşmiş ağaçların sekoya grubu (Sequoioxylon) olduğu sonucuna varılmıştır. Günümüzde ülkemizde doğal olarak yayılışı bulunmayan Sequoia tipi ağaçların varlığı bu alanda Paleojen boyunca ılıman iklim koşullarının hakim olduğu bataklık orman ya da dere kenarı vejetasyonunun bulunduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Fosil ağaç, Taşlaşmış ağaç, Sekoya Grubu, Paleobotanik, Banaz

Kaynakça

• Akgün, F., Kayseri, M. S., Akkiraz, M. S. (2007). Paleoclimatic evolution and vegetational changes during the Late Oligocene–Miocene period in western and central Anatolia (Turkey). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 253, 56–90. https://doi.org/10.1016/j.palaeo.2007.03.034
• Akkemik, Ü., Sakınç, M. (2013). Sequoioxylon petrified woods from the Middle to Late Oligocene of Thrace (Turkey). IAWA Journal, 34 (2), 177-182.
• Akkemik, Ü. (2018). Türkiye'nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Ankara: T. C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayını.
• Akkemik, Ü. (2019). New fossil wood descriptions from Pliocene of central Anatolia and presence of Taxodioxylon in Turkey from Oligocene to Pliocene. Turkish Journal of Earth Sciences, 28, 398-409.
• Akkemik, Ü., Acarca, N. N., Hatipoğlu, M. (2017). The first Glyptostroboxylon from the Miocene of Turkey. IAWA Journal, 38 (4), 561-570.
• Akkemik, Ü., Akkılıç, H., Güngör, Y. (2019). Fossil wood from the Neogene of the Kilyos coastal area in Istanbul, Turkey. Palaeontographica Abteilung B Palaeobotany–Palaeophytology, 299 (1-6), 133-185.
• Akkemik, Ü., Arslan, M., Poole, I., Tosun, S., Köse, N., Karlıoğlu Kılıç, N., Aydın, A. (2016). Silicified woods from two previously undescribed early Miocene forest sites near Seben, northwest Turkey. Review Palaeobotany Palynology, 235, 31-50.
• Akkemik, Ü., Atıcı, G., Poole, I., Çobankaya, M. (2018). Three new silicified woods from a newly discovered earliest Miocene forest site in the Haymana Basin (Ankara, Turkey). Review of Palaeobotany and Palynology, 254, 49-64.
• Akkemik, Ü., Köse, N., Poole, I. (2005). Sequoioiodae (Cupressaceae) woods from the upper Oligocene of European Turkey (Thrace). Phytologia Balcanica, 11 (2), 119-131.
• Akkemik, Ü., Türkoğlu, N., Poole, I., Çiçek, I., Köse, N., Gürgen, G. (2009). Woods of a Miocene petrified Forest near Ankara, Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, 33, 89-97.
• Akkiraz, M. S., Akgün, F., Utescher, T., Bruch, A. A., Mosbrugger, V. (2011). Precipitation gradients during the Miocene in Western and Central Turkey as quantified from pollen data. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 304, 276–290. https://doi.org/10.1016/j.palaeo.2010.05.002
• Aras, A., Aksoy, N., Batu, Z., Sakınç, M., Erdoğan, M. (2003). Yaşayan fosil Sequoiadendron giganteum ağaçlı linyitleri ksiloloji palinoloji ve yaşı. Kuvaterner Çalıştayı IV, 39-30 Mayıs 2003, 107-120, İstanbul.
• Ardos, M. (1979). Türkiye Jeomorfolojisinde Neotektonik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Batı, Z. (1996). Palynostratigraphy and Coal Petrography of the Upper Oligocene Lignites of the Northern Thrace Basin, NW Turkey. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Bayam, N. N. A., Akkemik, Ü., Poole, I. & Akarsu, F. (2018). Further Contributions to the early Miocene forest vegetation of the Galatian Volcanic Province, Turkey. Palaeontologia Electronica, 21 (3), 1-42.
• Bingöl, E. (1977). Murat dağı jeolojisi ve ana kayaç birimlerinin petrolojisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 20 (2), 13-66.
• Bouchal, J. M., Grímsson, F., Zetter, R., Denk, T. (2016). The middle Miocene palynoflora and palaeoenvironments of Eskihisar (Yatağan Basin, southwestern Anatolia): a combined LM and SEM investigation. Botanical Journal of the Linnean Society, 182, 14-79. https://doi.org/10.1111/boj.12446
• Bouchal, J. M., Mayda, S., Akgün, F., Grímsson, F., Zetter, R., Denk, T. (2017). Miocene palynofloras of the Tınaz lignite mine, Muğla, southwest Anatolia: taxonomy, palaeoecology and local vegetation change. Review of Palaeobotany and Palynology, 243, 1-36. https://doi.org/10.1016/j.revpalbo.2017.02.010
• Çırpıcı, A. (1985). Murat Dağı florası ve vejetasyonu üzerinde gözlemler. Doğa Bilim Dergisi, 9 (1), 40-47.
• Denk, T., Grimm, G. W., Manos, P.S., Deng, M., Hipp, A. (2017c). An updated infrageneric classification of the oaks: review of previous taxonomic schemes and synthesis of evolutionary patterns. Gil-Peregrin, E., Peguero-Pina, J.J., Sancho-Knapik, D. (Eds.) Oaks Physiological Ecology Exploring the Functional Diversity of Genus Quercus. Tree Physiology 7 içinde (13-38). Switzerland: Springer Nature.
• Denk, T., Güner, T. H, Kvaček, Z., Bouchal, M. J. (2017a). The early Miocene flora of Güvem (Central Anatolia, Turkey): a window into early Neogene vegetation and environments in the Eastern Mediterranean. Acta Palaeobotanica (monograph), 57, 237-338. https://doi.org/10.1515/acpa-2017-0011
• Denk, T., Velitzelos, D., Güner, T., Bouchal, J. M., Grimsson, F., Grimm, G. W. (2017b). Taxonomy and palaeoecology of two widespread western Eurasian Neogene sclerophyllous oak species: Quercus drymeja Unger and Q. mediterranea Unger. Review of Palaeobotany and Palynology, 241, 98-128. https://doi.org/10.1016/j.revpalbo.2017.01.005
• Dernbach, U., Herbst, R., Jung, W., Schaarschmidt, F.,Selmeier, A. E., Velitzelos, D. (1996). Versteinerte Wälder. Die, 31, 1-188.
• Eroskay, O., Aytuğ, B. (1982). Doğu Ergene Çanağı’nın petrifiye ağaçları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2 (32), 7-21.
• Gemici, Y., Akyol, E., Akgün, F., Seçmen, Ö. (1991). Soma Kömür Havzası fosil makro ve mikroflorası. M. T. A. Dergisi, 112, 161-178.
• Gümüş, E. (2008). Yeni Bir Doğa Koruma Kavramı: Unesco Jeoparklar Çerçevesinde Çamlıdere (Ankara) Fosil Ormanı Fizibilite Çalışması. Ondokuzmayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
• Günal, N. (2003). Yukarı Gediz Havzası’nın Bitki Coğrafyası. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Günay, E., Akdeniz, N., Şaroğlu, F., Çağlayan, A. (1986). Murat Dağı-Gediz Dolaylarının Jeolojisi. Ankara: MTA Jeolojik Etütleri Daire Başkanlığı, Rap. No: 8046.
• Güner, H. T., Bouchal, J. M., Köse, N., Göktaş, F., Mayda, S. & Denk, T. (2017). Landscape heterogeneity in the Yatağan Basin (southwestern Turkey) during the middle Miocene inferred from plant macrofossils. Palaeontolographica Abt. B, 296 (1-6), 113-171.
• Güngör, Y., Akkemik, Ü., Kasapçi, C., Başaran, E. (2019). Geology and woods of a new fossil forest from the early Miocene of Gökçeada (Turkey). Forestist, 69 (1), 22-34. DOI: 10.26650/forestist.2019.412545
• Karlıoğlu, N., Akkemik Ü., Caner, H. (2009). Detection of some woody plants in Late Oligocene forests of Istanbul. Turkish Journal of Agriculture and Foresty, 33, 577-584.
• Kasaplıgil, B. (1971). A late Tertiary conifer–hardwood forest from the vicinity of Güvem village, near Kızılcahaman, Ankara. Bulletin of the Mineral Research and Exploration, 88, 94-102.
• Kayacık, H., Aytuğ, B., Yaltırık, F., Şanlı, İ., Efe, A., Akkemik, Ü., İnan, M. (1995). Tersiyer’in sonunda İstanbul’un çok yakınında yaşamış Mamut Ağaçları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1, 15-22.
• Kayseri, M. S., Akgün, F. (2007). Palynostratigraphic, palaeovegetational and palaeoclimatic investigations on the Miocene deposits in Central Anatolia (Corum Region and Sivas Basin). Turkish Journal of Earth Sciences, 17, 361-403.
• MTA Yerbilimleri Harita Görüntüleyici ve Çizim Editörü, http://yerbilimleri.mta.gov.tr/anasayfa.aspx, 08.09.2018)
• Minareci, F. (2005). Karaağaç (Gediz-Kütahya), Baklan (Banaz-Uşak)Çevresindeki (Murat Dağı Masifi) Ofiyolit, Granit Ve Volkanizmayla İlişkili Bazı Cevherleşmelerin Mineralojik İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Özgüven, K. (1971). Sur un boisfossile de Taxodiaceae dans la flöre Neogened’Istanbul (Turquied’Europe): Sequoioxylon egemenin.sp.. Revue de la Faculté des Sciences de l'Universitéd' Istanbul, 36, 89-114.
• Özgüven-Ertan, K. (1977). La stucture D’une Cupressaceae fossile appartenant au Miocene Trouvee dans la region D’egee en Turquie: Cupressinoxylon akdiki n.sp.. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, 42 (B1-2), 1-15.
• Özgüven-Ertan, K. (1981-1983). Sequoioxylon gypsaceum (Göeppert) Greguss bois fossile du Tertiaire D’Ankara –Beypazarı (Turquie). İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, 46 (B), 21-28.
• Öztürk, A. ve Karadağ, M. M. (2009). Yukarıkaracahisar (Banaz–Uşak) bölgesinin stratigrafisi ve petrografik özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 4 (24), 1-23.
• Sakınç, M., Yaltırak, C., Aras, A. (2007). İstanbul ve Trakya’da silisleşmiş ağaçlar. İstanbul’un Jeolojisi Sempozyumu III 7-9 Aralık 2007, İstanbul.
• Şanlı, İ. (1982). Recherches xylologiques sur la flore du Tertiaire de la Thrace Turque. İstanbul Univ. Orman Fak. Derg., 32, 84-138.
• Sayadi, S. (1973). Contribution a l'etude de la floremiocene de la Turquie. Univ. Paris VI.:These.
• Selmeier, A., 1990. Dichrostachyoxlon zirkelii (Felix), Mimosoideae, a silicified wood from Miocene sediments of Küçük Çekmece Lake (Turkey). Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und Historische Geologie, 30, 121-135.
• Semenderoğlu, A., Aytaç, A. S. (2005). Murat Dağı’nın Vejetasyon Coğrafyası. Ulusal Coğrafya Kongresi 2005 (Prof. Dr. İsmail Yalçınlar anısına), 29-30 Eylül 2005, İstanbul.
• Türkoğlu, N., Gürgen, G. ve Çiçek, İ. (2009). Çamlıdere fosil ormanının doğal ortam koşulları ve jeomiras bakımından önemi. e-Journal of New World Sciences Academy, 4 (3), 147-156.
• Velitzelos, D., Bouchal, J. M. and Denk, T. (2014). Review of the Cenozoic floras and vegetation of Greece. Review of Palaeobotany and Palynology, 204, 56-117. https://doi.org/10.1016/j.revpalbo.2014.02.006
• Wilson, S.McG. Mason, B. Jinks, R. Gil-Moreno, D., Savill, P. (2016). Coast redwood (Sequoia sempervirens), giant redwood (Sequoiadendron giganteum) and western red cedar (Thuja plicata) – species, silviculture and utilisation potential. Quarterly Journal of Forestry, 110 (4), 224-256.
• Yalçınlar, İ. (1947). Yukarı Gediz vadisinde Miosene'e ait vertebre fosilleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 1, 164-177.
• Yüksel, A. K., Güngör, T., Kılıç, M. A. (2014). Kuzeybatı Anadolu’daki ofiyolit tabanı metamorfik kayaçlarından yeni bulgular (Gediz-Kütahya). Türkiye Jeoloji Bülteni, 2 (57), 19-34.
• Yurtseven, N. (2018). Osmancalı (Manisa) köyünde taşlaşmış ormanlar üzerine coğrafi inceleme. TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 3-6 Ekim 2018, 875-892, Ankara