Ekofeminist Tartışmalar Bağlamında Su Tüketimi ve Cinsiyet Kimliği Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 2, 216 - 245, 25.10.2020

Güldane Mirioğlu

Öz

Su, cinsiyete dayalı kimlik ile karşılıklı ilişkili bir doğal kaynaktır. Bu ilişkinin, kadınların cinsiyete dayalı roller nedeniyle suya daha çok ihtiyaç duymaları, su kaynaklı problemlere daha açık olmaları gibi boyutları ile suyun sürdürülebilir kullanımına ilişkin boyutları da vardır. Bu çalışmada cinsiyet kimliği ile su tüketimi arasındaki ilişkinin boyutları incelenmiştir. Çalışma alanı Balıkesir kentinin, 2018 yılı verilerine göre nüfus ve su tüketim miktarı en fazla olan Bahçelievler Mahallesi’dir. Bahçelievler Mahallesi’nde çalışan ya da ikamet eden 10 kadın ve 10 erkek ile yarı yapılandırılmış görüşme formuna dayalı görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler yazıya geçirilerek söylem analizi ile incelenmiştir. Çalışma ile su tüketiminde kadınların cinsiyete dayalı roller nedeniyle “tüketici” olarak konumlandırıldıkları ancak kadınların kullandıkları suyun ailenin yeniden üretimini sürdürmeye yönelik kullanımlar ve sudan tasarruflarının da bu kullanımlar aracılığıyla tüketimden tasarruf olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu bakımdan çalışmanın bulguları kadın ve doğanın ikincilleştirilmesi arasındaki ilişkiye ve doğaya duyarlı olmada cinsiyet temelli farklara işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

feminist coğrafya, ekofeminizm, su tüketimi, Balıkesir

A Study on the Relationship Between Water Consumption and Gender Identity in the Context of Ecofeminist Debates

Öz

Water is a natural resource that interrelated with gender identity. Women need more water because of gender-based roles, they are more open to water-related problems, and gender-based differences in sustainable use of water are some of these dimensions. In this study, the dimensions of the relationship between gender identity and water consumption were examined. The study area is Bahçelievler district, which has the highest population and water consumption amount in Balıkesir city for 2018. 10 women and 10 men, who work or reside in Bahçelievler neighborhood, were interviewed based on a semi-structured interview form. Interview texts were analyzed by discourse analysis. The study concluded that women are positioned as “consumers” in water consumption because of their gender-based roles. But their consumption related to maintain the reproduction of the family and their water savings are through which these. In this regard, the findings of the study point to the relationship between the secondaryization of women and nature and gender-based differences in sensitivity to nature.

Anahtar Kelimeler

Feminist Geography, Ecofeminism, Water Consumption, Balikesir

Kaynakça

• Alaş, A., Tunç, T., Kışoğlu, M., Gürbüz, H. (2009). Öğretmen adaylarının bilinçli su tüketim davranışları üzerine bir araştırma: Atatürk Üniversitesi örneği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 37-49. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/67656 adresinden erişildi.
• Aliağaoğlu, A., Mirioğlu, G. (2019). Balıkesir şehrinde su tüketimi: coğrafi bir yaklaşım. Coğrafi Bilimler Dergisi/ Turkish Journal of Geographical Sciences, 17 (2), 260-280. doi: 10.33688/aucbd. 593693.
• Arkonaç, A. S. (2014). Psikolojide Söz ve Anlam Analizi. İstanbul: Ayrıntı.
• Bakan, R., Kadirbeyoğlu, Z. (2018). Küresel Sermaye, Yerel Direnişler: Ekolojik Hareketlerde Kadınların Vatandaşlık Talebi. E. Değirmenci (Der.) Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar içinde (73-84). https://tr.boell.org/tr/2020/02/03/ekolojik-donusumde-feminist-tartismalar adresinden erişilmiştir.
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (BASKİ) Genel Müdürlüğü. (2018). 2018 yılı kentsel mahallelere göre su tüketimi verileri. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nden Temmuz 2019 tarihinde temin edilmiştir.
• Berktay, F. (1996). Ekofeminizm ya da yüreğin iyimserliği. Kadın Araştırmaları Dergisi, 4, 73-76. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/7148 adresinden erişildi.
• Berktay, F. (2015). Feminist Teoride Beden ve Cinselliğin Toplumsal İnşası. F. Z. Fidan, D. Alptekin (Ed.) Kadın Bedeni ve İstismarı içinde (1-11) İstanbul: Opsiyon.
• Bondi, L., Davidson, J. (2003). Troubling the Place of Gender. K. Anderson, M.Domosh, S.Pile, N. Thrift. (Ed.). Handbook of Cultural Geography içinde (325-343), Sage.
• Craib, I. (1992). Modern Social Theory: From Parsons to Habermas, Harvester Wheatshear. (Çev. Ü. Tatlıcan). http://www.umittatlican.com/uploadsF/1/Bir-Isbirligi-Olarak-Toplum-Fenomenolojik-Sosyoloji-ve-Etnometodoloji-(Ian-Craib,-1992).pdf adresinden erişilmiştir.
• Cunningham, M. (2017). 4 Reasons Water and Sanitation are a Gender Issue. https://www.globalcitizen.org/en/content/4-reasons-water-and-sanitation-are-a-gender-issue/ adresinden edinilmiştir.
• Davidson, J. (2000). ‘The world was getting smaller’: women, agoraphobia and bodily boundaries. Area, 32 (1), 31-40. https://www.jstor.org/stable/20004034 adresinden erişildi.
• De Certau, M. (2008). Gündelik Hayatın Keşfi I. Eylem, Uygulama, Üretim Sanatları. Ankara: Dost Kitabevi. (Orijinal yay. yılı 1990).
• Değirmenci, E. (2018a). Önsöz. E. Değirmenci (Der.) Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar içinde (9-15). https://tr.boell.org/tr/2020/02/03/ekolojik-donusumde-feminist-tartismalar adresinden erişilmiştir.
• Değirmenci, E. (2018b). Ekolojik Feminizm Penceresinden Büyümeme (Degrowth) Ekonomisine Bir Bakış E. Değirmenci (Der.) Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar içinde (29-43). https://tr.boell.org/tr/2020/02/03/ekolojik-donusumde-feminist-tartismalar adresinden edinilmiştir.
• Donovan, J. (2015). Feminist Teori. (Çev. A. Bora, M. A. Gevrek ve F. Sayılan). İstanbul: İletişim. (Orijinal Yay. Yılı 1997)
• Ecevit, Y. (2001). Yerel Yönetimler ve Kadın Örgütleri İlişkisine Eleştirel Bir Yaklaşım. A. İlyasoğu, N. Akgökçe (Der.). Yerli Bir Feminizme Doğru içinde (227-258). İstanbul: Sel.
• Elçi, E. (2012). Kadın Olmanın Anlamının Türkiye’de Yaşayan Kadınların Söylemlerindeki İnşası. S. Arkonaç (Ed.). Söylem Çalışmaları içinde (121-170). Ankara: Nobel.
• Erbil, P. (2018). Kadının, Doğanın ve Erkeğin Düzeni. E. Değirmenci (Der.) Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar içinde (55-68). https://tr.boell.org/tr/2020/02/03/ekolojik-donusumde-feminist-tartismalar adresinden edinilmiştir.
• Gezer, A., Erdem, A. (2018). Su stresi, su kıtlığı ve su tasarrufu hakkında halkın farkındalığının belirlenmesi: Akdeniz Üniversitesi örnek çalışması. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4 (2), 113-122. doi: 10.21324/dacd.408379.
• Gezgin, E. (2017). Kadın ve doğa üzerindeki tahakküme alternatif bir bakış: Ekofeminizm üzerine bir değerlendirme. Border Crossing, 7 (2), 395-412. DOI: 10.33182/bc.v7i2.473.
• Hawthorne, S. (2018). Yabanıl Politika Manifestosu. Değirmenci, E. (Der.) Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar içinde (45-54). https://tr.boell.org/tr/2020/02/03/ekolojik-donusumde-feminist-tartismalar adresinden edinilmiştir.
• Masgon, A. M., Gensch, R. (2019). Water, Sanitation and Gender. https://sswm.info/arctic-wash/module-1-introduction/further-resources-sustainability-relation-water-sanitation/water%2C-sanitation-and-gender adresinden edinilmiştir.
• Mete, B., Pehlivan, E., Baran, A., Çelik, D., Nacar, E., Cakmak, E. (2017). Factors influencing the water consumption behaviors of the medical students at Inonu University. Med Science, 6 (2), 314-318. doi: 10.5455/medscience.2016.05.8564.
• Mirioğlu, G. (2019). Balıkesir Kentinde Kadınların Kamusal Mekân Kullanımı: Feminist Bir Perspektif. Balıkesir Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Coğrafya Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Balıkesir.
• Özdemir, H., Aydemir, D. (2019). Ekolojik yaklaşımlı feminizm/ekofeminizm üzerine genel bir değerlendirme: Kavramsal analizi, tarihi süreci ve türleri. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, (2), 261-278. doi: 10.33708/ktc.608639.
• Parnell, S. (2015). Poverty and ‘the City’. C. Lemanski, C. Marx (Ed.) The City in Urban Poverty içinde (16-38). University College London. UK.
• Pehlivan, E., Mete, B., Bektaş, D., Bayat, S., Kart, A. (2017). Malatya ilinde yaşayan genç yetişkinlerin su tüketim davranışlarının değerlendirilmesi, 2. Uluslararası Su ve Sağlık Kongresi, Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi. 74, 131-142. doi: 10.5505/TurkHijyen.2017.92259.
• Plumwood, V. (2004). Feminizm ve Doğaya Hükmetmek. (Çev. B. Ertür.) İstanbul: Metis.
• Punch, K. F. (2014). Sosyal Araştırmalara Giriş: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar (Çev. B. Dursun, A. Bader, A. Zeynep). Ankara: Siyasal Kitabevi. (Orijinal yay. yılı 2005).
• Sennett, R. (2013). Kamusal İnsanın Çöküşü. (Çev. A. Yılmaz, S. Durak). İstanbul: Ayrıntı.
• Shiva, V. (2015) İnadına Canlı. (Çev, E. Ayan). Ankara: Sineksekiz.
• Shiva, V., Mies, M. (2019). Ekofeminizm. Çev: İ.U. Kelso. Muğla: Sineksekiz.
• Sözen, E. (2017). Söylem. Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite. İstanbul: Profil Kitap.
• Tamkoç, G. (1996). Ekofeminizmin Amaçları. Kadın Araştırmaları Dergisi, 4, 77-84. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/7149 adresinden erişildi.
• Tong, P. R. (2006). Feminist Düşünce. (Çev. Z. Cirhinlioğlu). İstanbul: Gündoğan.
• Türk, S. M. (2017). Ekofeminizm ve Dualizm Fikri. FLFS (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 24, 377-392. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/804406 adresinden erişildi.
• Wedel, H. (2013). Siyaset ve Cinsiyet. (Çev. C. Kurultay). İstanbul: Metis.
• Yılmaz Arslantürk, A. (2018). Çevrenin siyasallaşmasında kadın ve doğanın dönüşümü: Ekofeminizm. Social Science Development Journal, 11 (3), 312-324. https://ssdjournal.org/Makaleler/1482267539_4_3-11.64%20Aslant%c3%bcrk_312-324.pdf adresinden erişildi.
• Yuval-Davis, N. (2016). Cinsiyet ve Millet. (Çev. A, Bektaş). İstanbul: İletişim. (Orijinal yay. yılı 1997).