Reading the 1923 population exchange through Pierre Bourdieu's concepts of field, capital and habitus

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 1, 103 - 136, 29.04.2024

Belçim Öztürk , Nurettin Özgen

https://doi.org/10.33688/aucbd.1386354

Öz

Anahtar Kelimeler

Forced migration, Population exchange, Pierre Bourdieu, Field, Capital, Habitus

1923 Nüfus Mübadelesini Pierre Bourdieu’nun Alan, Sermaye ve Habitus Kavramları Üzerinden Okumak

Öz

1923 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan nüfus mübadelesi sözleşmesi, dramatik ve aynı zamanda travmatik hikâyeler barındıran zorunlu ve zorla göç deneyimlerindendir. Mübadelenin psikososyal ve sosyomekânsal bağlamı, Pierre Bourdieu'nun düşünümsel sosyoloji adını verdiği alan, sermaye ve habitus kavramları üzerinden analiz edilmektedir. Amaç, mübadillerin göç sırası ve sonrasında maruz kaldıkları sorunları, iskân edildikleri yerlerde ve etkileşimde bulundukları yerel halkla yaşadıkları deneyimleri aktarmaktır. Araştırmada kullanılan veri kaynakları 1923 Nüfus Mübadelesine ilişkin dokuz (9) belgesel filmden oluşmaktadır. Bu filmlerden temin edilen veriler, MAXQDA paket programı vasıtasıyla analiz edilerek kavram ağları oluşturulmuş ve tematik bağlama uygun içerik çözümlemesi yapılmıştır. Sonuç olarak Anadolu'ya sevk edilen mübadillerin alana dair ekonomik, sosyal ve kültürel sermayelerinin işlevsiz kaldığı tespit edilmiştir. Başta psikososyal yansımalar olmak üzere karşılaştıkları çok boyutlu olumsuzlukların da hafızalarında yer almaya devam ettiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zorla göç, Nüfus Mübadelesi, Pierre Bourdieu, Alan, Sermaye, Habitus

Kaynakça

• Aktar, A. (2005). Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi'nin ilk yılı: Eylül 1922-Eylül 1923. M. Pekin (Ed.). İçinde Yeniden Kurulan Yaşamlar. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. 41-75.
• Aktar, A. (2007). Nüfusun homojenleştirilmesi ve ekonominin Türkleştirilmesi sürecinde bir aşama: Türk-Yunan Mübadelesi, 1923-1924. R. Hirschon (Ed.). İçinde Ege’yi Geçerken 1923 Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi. 111-161.
• Allour, J. (2021). 'Traveling habitus’ and the new anthropology of class: proposing a transitive tool for analyzing social mobility in global migration. Mobilities, 2(16), 178-193. doi: 10.1080/17450101.2021.1885833
• Althusser, L. (2019). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Arı, K. (1990). 1923 Türk-Rum Mübadele Anlaşması sonrasında İzmir'de Emval-i Metruke ve Mübadil Göçmenler. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 6(18), 627-658. https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/54981/754237 adresinden edinilmiştir.
• Arı, K. (1995). Büyük Mübadele. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Arı, K. (2017). Türk roman ve öyküsünde mübadele. Tarih ve Günce, 1(1), 5-28. https://dergipark.org.tr/en/pub/tarihvegunce/issue/30668/331703 adresinden edinilmiştir.
• Arlı, A., Göker, E. (2014). Kent sosyolojisini Bourdieu ve Wacquant ile düşünmek. Cogito, (76), 121-140.
• Aysal, N. (2017). Türk-Rum Nüfus Mübadelesi: Ortodoksların Anadolu’dan zorunlu göçü. O. Köse (Ed.). İçinde Geçmişten Günümüze Göç. Samsun Canik Belediyesi Kültür Yayınları. 641-662.
• Ayyıldız, A. A. (2022). Pierre Bourdieu'nun sosyolojisi ışığında sosyal çalışmayı anlamak. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 261-284. doi: 10.17932/IAU.IAUSBD.2021.021/iausbd_v14i3002
• Baran, A. G., Özsöz, C. (2013). Pratik, kültür, sermaye, habitus ve alan teorileriyle Pierre Bourdieu sosyolojisi. S. Suğur , A. G. Baran (Ed.). İçinde Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler. Eskişehir Anadolu Üniversitesi. 1-21.
• Belli, M. (2006). Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi. İstanbul: Belge Yayınları.
• Bildirici, Y. Z. (2019). 1924 Ahali Mübadelesinde mahalli sıtma olayları. Tarih Okulu Dergisi, 12(40), 511-548. doi: 10.14225/Joh1619
• Boran, B. S. (1945). Toplumsal Yapı Araştırmaları: İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Bourdieu, P. (1983). Ökonomisches Kapital, Kulturelles Kapital, Soziales Kapital, R. Krecked, (Eds.) In Soziale Ungleichheit, Soziale Welt (183-198) Göttingen: Campus Verlag
• Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. J. G. Richardson (Eds.), In Handbook of Theory and Research for the sociology of Education. New York. Greenwood Press. 241-258.
• Bourdieu, P. (1997). Toplumbilim Sorunları. Çev. I. Ergüden, İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (2015a). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştrisi. Çev. D. F. Şannan ve A. G. Berkkurt, Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015b). Devlet Üzerine College de France Dersleri (1989- 1992). Çev. A. Sümer, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015c). Eril Tahakküm. Çev. B. Yıldız, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Bourdieu, P., Wacquant, L. (2014). Düşünümsel Bir Antropoloji için Cevaplar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (2006). Sanatın kuralları: Yazınsal Alanın Oluşumu ve Yapısı. Çev. N.K. Sevil, Yapı Kredi Yayınları.
• Bozçalı, V. F., Özden, C., Aydın, S. (2007, Temmuz). Loic Wacquant ile söyleşi: Bourdieu ile devleti düşünmek. 08.11.2022 tarihinde https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-219-temmuz-2007/2402/loic-wacquant-ile-soylesi-bour dieu-ile-devleti-dusunmek/6076 adresinden edinilmiştir.
• Bozdağlıoğlu, Y. (2014). Türk-Yunan Mübadelesi ve sonuçları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 180(180), 9-32. doi: 10.20296/tsad.48189
• Burke, E. (2017). Edmund Burke: Selected Writings and Speeches. P. J. Stanlis (Eds). New York: Routledge.
• Calhoun, C. (2014). Bourdieu sosyolojisinin ana hatları. G. Çeğin , E. Göker, A. Arlı, Ü. Tatlıcan (Ed). İçinde Ocak ve Zanaat (77-130). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Can, K. (2007, 27 Ocak). Pierre Bourdieu: pratiklerin mantığı, habitus ve alan teorisi, 15.10.2023 tarihinde https://www. bisav.org.tr/Bulten/14/ 253/pierre_bourdieu_pratiklerin_mantigi_habitus_ve_alan_teorisi adresinden edinilmiştir.
• Cederberg, M. (2012). Migrant networks and beyond: Exploring the value of the notion of social capital for making sense of ethnic inequalities. Acta Sociologica, 55(1), 59-72.
• Cengizkan, A. (2003). Mübadele Konut ve Yerleşimleri. Ankara: ODTÜ Mimarlık&Arkadaş Yayınları.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çapa, M. (2001). Mübadele’de Kızılay (Hilal-i Ahmer) Cemiyeti'nin rolü. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(10), 29-60.
• Çeğin, G., Göker , E. (2015). Araştırmasından 50 yıl, Kitabından 35 yıl sonra Ayrım. P. Bourdieu. İçinde Ayrım (10-20) Ankara: Heretik Yayınları.
• Çelik, Ç. (2014). Sosyal sermaye, ebeveyn ağları ve okul başarısı. Cogito, (76), 265-290.
• Demir, O. Ö. (2017). Nitel araştırma yöntemleri. K. Böke (Ed.). İçinde Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Alfa Yayınları. İstanbul. 287-316.
• Deniz, A., Öksüz, M. (2017). Ankara’daki İran restoranları: Kültürel kimlik üzerine etnografik bir araştırma. Coğrafi Bilimler Dergisi, 15(2), 167-185. doi: 10.1501/Cogbil_0000000187
• Devellioğlu, F. (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Dursun, O. (2018). Toplumu Pierre Bourdieu ile düşünmek. Global Media Journal TR Edition, 8(16), 68-123. https://www.researchgate.net/profile/Onur-Dursun-4/publication/330139073_Toplumu_Pierre_Bourdieu_Ile_Dusunmek/links/5c2f4e61299bf12be3ac578f/Toplumu-Pierre-Bourdieu-Ile-Duesuenmek.pdf adresinden edinilmiştir.
• Emgilli, F. (2014). Türk-Yunan Nüfus Mübadelesinin Türkiye Cumhuriyeti'nin milli iktisadının oluşumundaki etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 180(180), 105-122. doi: 10.20296/tsad.42555
• Emgilli, F. (2017). Türk-Yunan Mübadelesi hakkındaki araştırmalara bir bakış. Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi, 1(1), 29-54. https://dergipark.org.tr/en/pub/tarihvegunce/issue/30668/331702 adresinden edinilmiştir.
• Erdal, İ. (2007). Nüfus değişiminde mübadillerin uyum süreci ve sosyo-ekonomik değişimdeki rolleri. International Congress of Asian and North African Studies, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara. 1263-1278.
• Erdal, İ. (2009). Rumeli ve Anadolu muhacirlerinde kimlik ve vatan algısı. Milli Folklor, 21(81). https://research.ebsco.com/c/kqcaaq/search/details/ug4dmsg5xr?q=AN%2043385406 adresinden edinilmiştir.
• Erel, U. (2010). Migrating cultural capital: Bourdieu in migration studies. Sociology, 4(44), 642- 660. doi: 10.1177/0038038510369363
• Etil, H., Demir, M. (2014). Pierre Bourdieu'nün bilim sosyolojisine katkısı: "Alan Teorisi", "Habitus" Cini ve "Refleksivite Talebi". Cogito, (76), 312-350.
• Goularas, G. B. (2012). 1923 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi ve günümüzde mübadil kimlik ve kültürlerinin yaşatılması. Alternatif Politika, 4(2), 12-146. https://www.proquest.com/docview/1946217344?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true&sourcetype=Scholarly%20Journals adresinden edinilmiştir.
• Gökaçtı, M. A. (2002). Nüfus Mübadelesi Kayıp Bir Kuşağın Hikayesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Güner, Z. (2007). Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesinde Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin iskân politikası. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 1453-1463.
• Gün, G. (2012). Belgesel türleri ve tarihi hakkındaki araştırmalar/Türkiye'deki ilk belgeseller, 12.12.2023 tarihinde https://www.academia.edu/53315834/Belgesel_türleri_ve_tarihi_hakkındaki_araştırmalar_Türkiyedeki_ilk_belgeseller_2012_ adresinden edinilmiştir.
• Gürbüz, S. E., Ongur, H. Ö. (2020, 14 Şubat). Pierre Bourdieu, Pratik teorisi ve uluslararası ilişkiler. Küresel Çalışmalar, 11.19.2022 tarihinde https://kureselcalismalar.com/pierre-bourdieu-pratik-teorisi-ve-uluslararasi-iliskiler/ adresinden alınmıştır.
• Hirschon, R. (2000). Mübadele Çocukları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Hunter, L., Smith, W., Emerald, E. (2015). Pierre Bourdieu and his conceptual tools. L. Hunter, W. Smith, E. Emerald (Eds.). In Pierre Bourdieu and Physical Culture, Abingdon: Routledge. 3-27. İskân Tarihçesi (1932). Hamit Matbaası, İstanbul.
• Jolivet, D., Pereira, S. (2021). The dynamic welfare habitus and its impact on Brazilian migration to Lisbon and Barcelona. Geoforum, 120, 58-66. doi: https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2021.01.017
• Kahvecioğlu Ağbaba, D., Furat, M. (2019). Göç, kimlik ve kültür: Bor’daki mübadiller örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(1), 156-175. https://dergipark.org.tr/en/pub/nevsosbilen/issue/46568/554454 adresinden edinilmiştir.
• Kalaylıoğlu, Y. A. (2015). Uluslararası göç bağlamında Bourdieu’nun kavramları: Ankara’da yaşayan İranlılar örneği. İdealkent, 5(13), 182-205. https://dergipark.org.tr/en/pub/idealkent/issue/36699/418649 adresinden edinilmiştir.
• Kalogeropoulos, T., Leopoulos, V., Kirytopoulos, K., Ventoura, Z. (2020). Project-as-Practice: Applying Bourdieu’s Theory of Practice on Project Managers. Project Management Journal, 51(6), 599-616. doi: 10.1177/8756972820913392
• Kaplan, M., Yardımcıoğlu, M. (2020). Alan, habitus ve sermaye kavramlarıyla Pierre Bourdieu. Habitus Toplumbilim Dergisi, (1), 23-37. https://dergipark.org.tr/en/pub/habitus/issue/56842/768070 adresinden edinilmiştir.
• Karacaer, G. (2006). Türkiye Kent Yaşamı ve Mübadiller. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Karaibrahimoğlu, S. (2017). Türk- Rum Mübadelesinin Anadolu'da kentsel mekanın şekillenmesine etkisi, Giresun/Bulancak Örneği. International Journal of Social And Humanities Sciences , 1(2), 122-139.
• Kaya, A. (2011). Türkiye'de Çerkesler: Diasporada Geleneğin Yeniden İcadı. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• King, R. (2012). Geography and migration studies: Retroscept and prospect. Population Space Place, 18, 134-153. doi: 10.1002/psp.685
• Kırmıt, Ö. F. (2021). Lozan’a giden süreçte Mudanya Ateşkes Antlaşması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 145-162. doi: 10.18037/ausbd.902584
• Koçali, A. (2020). Bourdeiu ve Kavramları. 11.16.2022 tarihinde https://www.karameke.com/bourdieu-ve-kavramlari/ adresinden edinilmiştir.
• Liu, D., Shen , S., Shilliar, R., Li, F., Chen, Z. (2022). How does home ownership affect migrants’ sense of relative deprivation? An investigation based on field theory. Social Science & Medicine, 306, 2-9. doi: 10.1016/j.socscimed.2022.115097
• Ma, G., Wu, Q. (2020). Cultural capital in migration: Academic achievements of Chinese migrant children in urban public schools. Children and Youth Services Review, 116, 2-7. doi: 10.1016/j.childyouth.2020.105196
• Nowicka, M. (2015). Habitus: Its transformation and transfer through cultural encounters in migration. C. Cotsa, M. Murphy (Eds). In Bourdieu, habitus and social research: The art of application. London: Palgrave Macmillan. 93-110.
• Oliver, C., O'Reilly, K. (2010). A Bourdieusian analysis of class and migration: Habitus and the individualizing process. Sociology, 44(1), 49-66. doi: 1177/003803850935162
• Öksüz, M., Özgür, E. M. (2022). Pierre Bourdieu’yu Coğrafyaya Coğrafyayı Pierre Bourdieu’ya yaklaştırmak. Ege Coğrafya Dergisi, 31(2), 321-335. doi: 10.51800/ecd.1122633
• Ölçer, H. (2019). Pierre Bourdieu sosyolojisinde simgesel şiddet sorunsalı ve biçimleri. Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi , 2, 34-49. https://dergipark.org.tr/en/pub/nosyon/issue/55455/759986 adresinden edinilmiştir.
• Önder, S. (1990). Balkan Devletleriyle Türkiye Arasındaki Nüfus Mübadelesi (1912-1930). Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Enstitüsü.
• Özgen, N. (2012). Çok boyutlu bir serüven: göç ve yaşamsal örüntüleri. N. Özgen (Ed.). İçinde Günümüz Dünya Sorunları, Eğiten Kitap, Ankara, 415-449.
• Özgen, N. (2014). Forced migration based upon the experiences of female sufferers: Diyarbakır City case study. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 120, 433-442. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.02.121
• Özgen, N. (2019). Nitel Araştırmalarda Verilerin Toplanması ve Analizi. N. Özgen (Ed.). İçinde Beşeri Coğrafyada Araştırma Yöntemleri ve Teknikler (158-195). Ankara: Pegem.
• Özlem, K. (2019). Bulgaristan-Yunanistan Nüfus Mübadelesi ile Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi arasındaki etkileşimin değerlendirilmesi. International Journal of Social Inquiry, 12(1), 219-238. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijsi/issue/46304/582073 adresinden edinilmiştir.
• Öztaş, S. (2008). Tarih öğretimi ve filmler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 543-556. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/49100/626535 adresinden edinilmiştir.
• Öztürk, B. (2018). Mübadele, Göç ve Mutfak Kültürü. Uluslararası İzmir Göç ve Mübadele Sempozyumu Bildiri Kitabı, (17-25). Ankara: İzmir Büyükşehir Belediyesi.
• Palabıyık, A. (2020). Pierre Bourdieu sosyolojisinde habitus, sermaye ve alan üzerine. Habitus Toplumbilim Dergisi, (1), 1-22. https://dergipark.org.tr/en/pub/habitus/issue/56842/768084 adresinden edinilmiştir.
• Reynaud, J. D., Bourdieu, P. (2004). Bir eylem sosyolojisi mümkün müdür? Cogito, (76), 140-152.
• Sarı, K. A. (2022). Tasfiye taleplerine göre mübadillerin iskanı: Kırklareli örneği. Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi (10), 151-186. https://dergipark.org.tr/en/pub/tarihvegunce/issue/68378/1031390 adresinden edinilmiştir.
• Sayımlar, S., Coşkun, Ç. (2023). Göç ve habitus: Gurbet Kuşları filminin Bourdieu’nun kavramları üzerinden bir incelemesi. İnsan Hareketliliği Uluslararası Dergisi, 3(2), 158-171. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijhm/issue/83078/1430731 adresinden edinilmiştir.
• Sepetçioğlu, T. E. (2014). İki tarihsel "eski" kavramı bir sosyo-kültürel "yeni" kimlik: Mübadele nedir? Müadiller kimlerdir? Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 180(180), 49-84. https://dergipark.org.tr/en/pub/tsadergisi/issue/21490/230360 adresinden edinilmiştir.
• Sirkeci, İ., Yüceşahin, M. (2014). Editörden: Türkiye’de göç çalışmaları. Göç Dergisi, 1(1), 1-10. https://dergi.tplondon.com/goc/article/download/545/538 adresinden edinilmiştir.
• Smith, R., Spaaij, R., McDonald, B. (2019). Migrant integration and cultural capital in the context of sport and physical activity: A systematic review. Journal of international migration and integration, 20, 851-868. doi: 10.1007/s12134-018-0634-5
• Solim, N. T. (2023). Türk Sineması’nda mübadele belgeselleri ve yaratıcı bir örnek: Dönüş/The Return. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 10(1), 4-30. https://dergipark.org.tr/en/pub/iled/issue/80504/1333862 adresinden edinilmiştir.
• Swartz, D. (2018). Kültür ve İktidar: Pierre Bourdieu'nün Sosyolojisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şen, İ. (2004). Salihli Mübadilleri ve karşılaştıkları sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(16),65-78. https://hdl.handle.net/11499/40871 adresinden edinilmiştir.
• Şenışık, P. (2016). 1923 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi: Erken Cumhuriyet döneminde modern devlet pratikleri ve dönüşen kimlikler. Studies of The Ottoman Domain, 6(10), 83-119. https://dergipark.org.tr/en/pub/ohsc/issue/27103/285664 adresinden edinilmiştir.
• Şimşek, H., Yıldırım, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Tataru, G. F. (2019). Migration – an overview on terminology, causes and effects. Logos Universality Mentality Education Novelty: Law, 7(2), 10-29. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=822145 adresinden edinilmiştir.
• Tatlıcan , Ü., Çeğin, G. (2014). Bourdieu ve Giddens: Habistus ve Yapının ikililiği. G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı, Ü. Tatlıcan (Ed.). İçinde Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi (303-367). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tavşancıl, E., Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epilson. İstanbul.
• Tekeli, İ. (2008). Göç ve Ötesi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Tekin, F. (2015). Pierre Bourdieu sosyolojisinde beden ve habitus: Bedenleşmiş habitus. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13(26), 85-100.
• Tekindal, M., Tonbalak, K. (2021). Nitel araştırmalarda meta-sentezin kapsamı ve yaşlılık alanında meta-sentez örnekleri. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 21(2), 235-268. doi: 10.54961/uobild.1036670
• Türk, H. B. (2011). Türkiye'de ulus-devlet formasyonunun ortaya çıkış sürecini habitus kavramı üzerinden okumak. Bilig, 52, 201-225. http://bilig.yesevi.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/2610-published.pdf adresinden edinilmiştir.
• Türk, H. B. (2014). Sihirden Nefret Eden Bir İlüzyonist, Bourdieu Gelenek ve İdeoloji. G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı, Ü. Tatlıcan (Ed.). İçinde Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi (605-627). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yanıklar, C. (2010). Kültürel sermaye, eğitim ve toplumsal tabakalaşma: Pierre Bourdieu’nün yeniden üretim kuramına eleştirel bir bakış. Sosyoloji Dergisi, (22), 121-138. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/593656#page=127 adresinden edinilmiştir.
• Yıldırım, O. (2006). Diploması ve Göç. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yorulmaz, A. (1998). Savaşın Çocukları. Bilge Yayınları: İstanbul.
• Yu, H. (2023). Migration and Educational Policymaking in China. New York: Routledge.
• Yücedağ, İ. (2016). Habitus’tan mutatlaştırmaya toplumsalın inşâsı. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 111-133. https://dergipark.org.tr/en/pub/sufesosbil/issue/17215/179759 adresinden edinilmiştir.
• Yüceşahin, M., Özgür, E. M. (2006). Türkiye'nin güneydoğusunda nüfusun zorunlu yerinden oluşu: Süreçler ve mekansal örüntü. Coğrafi Bilimler Dergisi, 4(2), 15-35. doi: 10.1501/Cogbil_0000000068
• (BCA, 272.79.72.3.33-3). (22 Eylül 1924)
• (BCA,272.11.17.75.16) (04 Şubat 1924)
• (BCA, 272.11.17. 78.16). (13 Mart 1924)
• Paşaili, 25 Kasım 1924. Sayı 174
• B1- Selanik Göçmeni Nurşen Temizel ile Sözlü Tarih Görüşmesi, https://www.youtube.com/watch?v=n_VG9J2IVI,t=499s,ab_channel=S%C3%B6zl%C3%BCTarihTV (Erişim: 24.09.22).
• B2- 1924 Nüfus Mübadelesi Belgeseli, https://www.youtube.com/watch?v=bBTYWjg2v5U,t=258s,ab_channel=omere.yildirim ( Erişim: 24.09.22)
• B3- Yüz Yaşında Üç Çocuk Mübadele, https://www.youtube.com/watch?v=u7CPnaRc784,t=876s,ab_channel=Sel%C3%A7ukEfesKentBellegi (Erişim: 24.09.22).
• B4- Giritli Mübadillerin Son Durağı Çukurova, https://www.youtube.com/watch?v=m0sEVGS8NqE,t=1161s,ab_channel=Y%C3%9CKSELHAN%C3%87ERL%C4%B0 (Erişim: 24.09.22).
• B5- Mübadelenin İki Köyü: Bölüm 2, https://www.youtube.com/watch?v=htOJre7-o6s,t=1446s,ab_channel=lozan.m%C3% BCbadillerivakf%C4%B1 (Erişim: 24.09.22).
• B6- Tarsus’ta Yaşayan Giritliler ‘in Hikâyesi https://www.youtube.com/watch?v=ctkx2uAeEAY,ab_channel=CNNT%C3%9CRK (Erişim: 24.09.22).
• B7- Ata Yurdundan Ana Yurduna; 98. Yılında Mübadelenin Öyküsü, https://www.youtube.com/watch?v=a7Sdp59uvBc,t=1175s,ab_channel=KonakBelediyesi (Erişim: 24.09.22).
• B8- Mübadele Belgeseli, https://www.youtube.com/watch?v=RubNDxsl4zs,t=761s,ab_channel=lozan.m%C3%BCbadillerivakf%C4%B1 (Erişim: 24.09.22).
• B9- Acı Göç: Mübadiller Hep Topraklarını Sayıkladı, https://www.youtube.com/watch?v=Z9tQaYG546g,t=42s,ab_channel=%2B90 (Erişim: 24.09.22).