Özel Yetenekli Öğrencilerin Destek Eğitim Odalarında Aldıkları Eğitimin Etkililiği

Yıl 2020, Cilt: 53 Sayı: 3, 993 - 1022, 01.12.2020

Savaş Akgül , Volkan Kumaş , Gökben Gökçeer

https://doi.org/10.30964/auebfd.702182

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, destek eğitim odalarında verilen eğitimin, özel yetenekli ilkokul ve
ortaokul öğrencilerinin benlik algıları, olumlu-olumsuz sosyal davranışları, problem çözmeye
dayalı yansıtıcı düşünme becerileri ve sosyal duygusal öğrenme becerileri üzerindeki etkisini
incelemektir. Araştırma 2018-2019 öğretim yılında Zeytinburnu ilçesinde ikamet eden ve aynı
ilçede öğrenim gören, 40’ı ilkokul, 80’i ortaokul öğrencisi toplam 120 özel yetenekli öğrenci
ile yürütülmüştür. Veriler, Problem Çözmeye Dayalı Yansıtıcı Düşünme Ölçeği, Okul Sosyal
Davranış Ölçeği, Pierre Harris Çocuklar İçin Benlik Algısı Ölçeği, Sosyal ve Duygusal
Öğrenme Becerileri Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın sonunda, destek eğitim
programının, öğrencilerin problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerisini, sosyal
duygusal öğrenme becerisini ve sosyal yeterliklerini arttırdığı ancak benlik algısında bir
değişim yaratmadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Benlik algısı, sosyal davranış, problem çözmeye dayalı yansıtıcı düşünme, sosyal duygusal öğrenme becerileri, özel yetenekli öğrenci

Destekleyen Kurum

İstanbul Kalkınma Ajansı

Proje Numarası

TR10/18/ÇVG/112

The Efficacy of The Training Provided In Resource Rooms For The Gifted Students

Öz

This research investigates the impact of the training course provided in resource rooms on the
primary and secondary school level gifted students’ self-concept, positive-negative social
behaviours, reflective thinking skills towards problem solving, and social emotional learning
skills. The study group of the research consisted of 120 students, 40 of whom were in primary
school and the remaining 80 were in secondary school, residing and receiving education in
Zeytinburnu District in the academic year 2018-2019. Data for the study was collected through
the Reflective Thinking Skill Scale towards Problem Solving, School Social Behaviour Scale,
Pierre Harris Self-Concept Scale for Children and Social-Emotional Learning Skills Scale. The
findings indicate that the training program contributed positively to the students’ reflective
thinking skills towards problem solving, social-emotional learning skills and social
competence.

Anahtar Kelimeler

Self-concept, social behavior, reflective thinking towards problem solving, social emotional learning skills, gifted student

Proje Numarası

TR10/18/ÇVG/112

Kaynakça

• Akay, E. (2011). Kaynaştırma ortamındaki işitme engelli ilköğretim öğrencilerine sunulan destek eğitim odası sürecinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Akpolat, A. H., Demirok, M. S. ve Seven, S. (2017). Üstün yetenekli çocukların sosyal yeterliliklerinin sınıf içerisindeki sosyometrik statülerine göre incelenmesi. Turkish Studies, 12(33), 49-65. doi: 10.7827/TurkishStudies.12698
• Altun, F. veYazıcı, H. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin benlik kavramları ve akademik öz-yeterlik inançları: Karşılaştırmalı bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 319-334. https://dergipark.org.tr/en/pub/maeuefd/issue/19396/206053 adresinden edinilmiştir.
• Arslan, Ş. (2016). İlkokula devam eden üstün yetenekli çocukların sosyal davranış özellikleri ile benlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bahçelievler İlçesi Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ataman, A. (2004). Üstün yetenekli/zekalı çocuk ile yaşamak. İstanbul, Çocuk Vakfı Yayınları.
• Bain, S. K., Bliss, S. L., Choate, S. M., and Brown, K. S. (2007). Serving children who are gifted: Perceptions of undergraduates planning to become teachers. Journal for the Education of the Gifted, 30(4), 450-478. doi: 10.4219/jeg-2007-506
• Bain, S. K., Choate, S. M., and Bliss, S. L. (2006). Perceptions of developmental, social, and emotional issues in giftedness: Are they realistic? Roeper Review, 29(1), 41-48. doi: 10.1080/02783190609554383
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler (3. Baskı). Ankara, Pegem Yayıncılık.
• Bellanca, J. A. (2014). Deeper learning: Beyond 21st century skills. Bloomington, Solution Tree Press.
• Burak, E. M. (1995). Üstün yetenekli öğrencilerin benlik kavramlarına ilişkin bir araştırma.(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Deneysel desenler: öntest-sontest kontrol grubu, desen ve veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Clark, B. (2012). Growing up gifted: Developing the potential of gifted at home and at school (8th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• Coleman, J. M., and Fults, B. A. (1982). Self-concept and the gifted classroom: The role of social comparisons. Gifted Child Quarterly, 26(3), 116-120. doi: 10.1177/001698628202600305
• Davaslıgil, U., Emir, S., Konik, A., Kahveci, N., Leana-Taşcılar, M. Z., Atalay, Ö., ve Özyaprak, M. (2012a). Duygusal ve sosyal gelişim dersi. Ankara: Talim Terbiye Kurulu.
• Davaslıgil, U., Emir, S., Konik, A., Kahveci, N., Leana-Taşcılar, M. Z., Atalay, Ö., ve Özyaprak, M. (2012b). Düşünme becerileri dersi. Ankara: Talim Terbiye Kurulu.
• Demir, S. ve Avcu, Y. E. (2018). Özel yetenekli öğrencilere yönelik destek eğitim odalarına ilişkin öğretmen görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 156-185. doi: 10.23891/efdyyu.2018.65
• Dewey, J. (1933). How we think: A restatement of the relation of reflective thinking to the educative process. Boston, MA: Heath & Co Publishers.
• Fiddyment, G. E. (2014). Implementing enrichment clusters in elementary schools: Lessons learned. Gifted Child Quarterly, 58(4), 287-296. doi: 10.1177/0016986214547635
• França-Freitas, M. L. P. D., Del Prette, A., and Del Prette, Z. A. P. (2014). Social skills of gifted and talented children. Estudos de Psicologia (Natal), 19(4), 288-295. doi: 10.1590/S1413-294X2014000400006
• Freeman, J. (2013). Gifted children grown up. London: David Fulton Publishers.
• Goldring, E. B. (1990). Assessing the status of information on classroom organizational frameworks for gifted students. The Journal of Educational Research, 83(6), 313-327. doi: 10.1080/00220671.1990.10885977
• Güçyeter, Ş (2018). Rehber öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilerin eğitimleri, sosyal duygusal özellikleri ve rehberlik gereksinimlerine ilişkin farkındalıkları. Milli Eğitim Dergisi, 220(Özel sayı 1), 225-246. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/40518/480934 adresinden edinilmiştir.
• Gür, Ç., Koçak, N., Saltık, N., Akkoç, D., Duman, Z., Kayabağdaş, Ç., …, Kara, Z. (2016). Üstün yetenekli ve tipik gelişim gösteren ilköğretim 1. kademe çocuklarının sosyal davranışlarının incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE 5(2), 33-49. doi: 10.30703/cije.321393
• Gürgür, H. Kış, A. ve Akçamete, G. (2012). Kaynaştırma öğrencilerine sunulan bireysel destek hizmetlere ilişkin öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 11(3), 689-701. http://ilkogretim-online.org.tr/index.php/io/article/view/1480/1336 adresinden edinilmiştir.
• Hoge, R. D., and Renzulli, J. S. (1993). Exploring the link between giftdness and self concept. Review of Educational Research, 63(4), 449-465. doi: 10.3102/00346543063004449
• Hollingworth, L. S. (1942). Children above 180 IQ (Stanford-Binet): Origin and development. Yonkers-on-Hudson, NY: World Book Company.
• Janos, P. M., Fung, H. C., and Robinson, N. M. (1985). Self-concept, self-esteem, and peer relations among gifted children who feel “different”. Gifted Child Quarterly, 29(2), 78-82. doi: 10.1177/001698628502900207
• Kabakçı, Ö. F. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sosyal duygusal öğrenme becerileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kahveci, N. G., and Akgül, S. (2019) The relationship between mathematical creativity and intelligence: A study on gifted and general education students, Gifted and Talented International, 34(1-2), 59-70. doi: 10.1080/15332276.2019.1693311
• Kalaycı, N. (2001). Sosyal bilgilerde problem çözme ve uygulamalar. Ankara, Gazi Kitabevi.
• Karasar, N. (1991). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (4. Bası). Ankara: Sanem Matbaacılık.
• Karnes, F. A., and Wherry, J. N. (1981). Self-concepts of gifted students as measured by the Piers-Harris Children’s Self-Concept Scale. Psychological Reports, 49(3), 903-906. doi: 10.2466/pr0.1981.49.3.903
• Keskin, M. Ö., Samancı, N. K., and Aydın, S. (2013). Science and art centers: Current status, problems, and solution proposals. Journal of Gifted Education Research, 1(2), 78-96. Retrieved from http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423937363.pdf
• Kızılkaya, G. ve Aşkar, P. (2009). Problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerisi ölçeğinin geliştirilmesi, Eğitim ve Bilim, 34(154), 82-92. https://search.proquest.com/openview/702f216f1eed68af738ec5f574111d7b/1?pq-origsite=gscholar&cbl=1056401 adresinden edinilmiştir.
• Košir, K., Horvat, M., Aram, U., and Jurinec, N. (2016). Is being gifted always an advantage? Peer relations and self-concept of gifted students. High Ability Studies, 27(2), 129-148. doi: 10.1080/13598139.2015.1108186
• Kulaksızoğlu, A. (1998). Ergenlik psikolojisi (1. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kutluca-Canbulat, A. (2010). Okula destek eğitimin etkililiği (Yayımlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Lehman, E. B., and Erdwins, C. J. (1981). The social and emotional adjustment of young, intellectually-gifted children. Gifted child quarterly, 25(3), 134-137. doi: 10.1177/001698628102500311
• Loeb, R. C., and Jay, G. (1987). Self-concept in gifted children: Differential impact in boys and girls. Gifted Child Quarterly, 31(1), 9-14. doi: 10.1177/001698628703100102
• Maddux, C. D., Scheiber, L. M., and Bass, J. E. (1982). Self-concept and social distance in gifted children. Gifted Child Quarterly, 26(2), 77-81. doi: 10.1177/001698628202600207
• Maker, C. J. (2001). Discover: Assessing and developing problem solving. Gifted Education International,15(3), 232-251. doi: 10.1177/026142940101500303
• Maker, C., Alhusaini, A. A., Pease, R., Zimmerman, R., and Alamiri, F. Y. (2015). Developing creativity, talents, and interests across the lifespan: Centers for creativity and innovation. Turkish Journal of Giftedness & Education, 5(2), 83-109. Retrieved from http://talentjournal.net/publications/cilt5/2015_5_2/2015_5_2_maker&others.pdf
• Marsh, H. W., and Hau, K. T. (2003). Big-Fish-Little-Pond effect on academic self-concept: A cross-cultural (26-country) test of the negative effects of academically selective schools. American Psychologist, 58(5), 364-376. doi: 10.1037/0003-066X.58.5.364
• Marsh, H. W., Hau, K.-T., and Craven, R. (2004). The Big-Fish-Little-Pond effect stands up to scrutiny. American Psychologist, 59(4), 269-271. doi: 10.1037/0003-066X.59.4.269
• McKillup, S. (2012). Statistics explained: An introductory guide for life scientists (Second ed.). New York: Cambridge University Press.
• Merrell, K. W. (1993). Using behavior rating scales to assess social skills and antisocial behavior in school settings: Development of the school social behavior scales. School Psychology Review, 22(1), 115-133. doi: 10.1080/02796015.1993.12085641
• Merter, K. (2013). Ortaokul öğrencilerinin sosyal duygusal öğrenme becerileri ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi; Maltepe ilçesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Metin, N., and Kangal, S. B. (2012). An examination of self concept between 12-14 aged gifted children who enrolls science and art centers. Egitim ve Bilim, 37(163), 3-16. Retrieved from http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/24/333
• Mısırlı-Taşdemir, Ö., ve Özbay, Y. (2003). Üstün yetenekli çocuklarda, mükemmeliyetçilik, sınav kaygısı, benlik saygısı, kontrol odağı, öz yeterlilik ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). Destek eğitim odası açılması genelgesi. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_10/08112732_destekeitimodasgenelge.pdf adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. https://orgm. meb. gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018. pdf adresinden edinilmiştir.
• Moon, S. M. (2009). Myth 15: High-ability students don’t face problems and challenges. Gifted Child Quarterly, 53(4), 274-276. doi 10.1177/0016986209346943
• Nar, B. ve Tortop, H. S. (2017). Üstün/özel yetenekli öğrencilere yönelik destek eğitim odası uygulaması: Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlikleri ve görüşleri. Üstün Zekalılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 4(1), 1-24.
• Needham, V. (2012). Primary teachers’ perceptions of the social and emotional aspects of gifted and talented education. APEX: The New Zealand Journal of Gifted Education, 17(1), 1-18.
• Neihart, M. (1999). The impact of giftedness on psychological well-being: What does the empirical literature say? Roeper Review, 22(1), 10-17. doi: 10.1080/02783199909553991
• Neihart, M. (2007). The socioaffective impact of acceleration and ability grouping: Recommendations for best practice. Gifted Child Quarterly, 51(4), 330-341. doi: 10.1177/0016986207306319
• Olszewski-Kubilius, P., Subotnik, R. F., and Worrell, F. C. (2015). Conceptualizations of giftedness and the development of talent: Implications for counselors. Journal of Counseling & Development, 93(2), 143-152. doi: 10.1002/j.1556-6676.2015.00190.x
• Öner, N. (1996). Piers-Harris’in çocuklar için öz kavram ölçeği el kitabı. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Pemik, K. (2017). Özel yetenekli öğrencilere destek odasında verilen eğitime ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Peterson, J. S., Duncan, N., and Canady, K. (2009). A longitudinal study of negative life events, stress, and school experiences of gifted youth. Gifted Child Quarterly, 53(1), 34-49. doi: 10.1177/0016986208326553
• Piechowski, M. (2006). “Mellow out” they say. If I only could. Intensities and sensitivities of the young and bright. Gifted Education Communicator, 37(2), 54-55. Retrieved from http://www.giftededucationcommunicator.com/wp-content/uploads/2013/07/200602GECSummera.pdf#page=56
• Preckel, F., Götz, T., and Frenzel, A. (2010). Ability grouping of gifted students: Effects on academic self‐concept and boredom. British Journal of Educational Psychology, 80(3), 451-472. doi: 10.1348/000709909X480716
• Preckel, F., Rach, H., and Scherrer, V. (2016). Self-concept changes in multiple self-concept domains of gifted students participating in a summer residential school. Gifted and Talented International, 31(2), 88-101. doi: 10.1080/15332276.2017.1304781
• Renzulli, J. S. (2005). The three-ring conception of giftedness: A developmental model for promoting creative productivity. In R. J. Sternberg, and J. E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness (pp. 246-279). New York: Cambridge University Press.
• Renzulli, J. S., and Reis, S. M. (1997). The schoolwide enrichment model: A how-to guide for educational excellence.Mansfield: Creative Learning Press, Inc.
• Sak, U. (2012). Üstün zekalılar: Özellikleri tanılanmaları eğitimleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Sak, U., Ayas, M. B., Sezerel, B. B., Öpengin, E., Özdemir, N. N., ve Gürbüz, S. D. (2015). Gifted and talented education in Turkey: Critics and Prospects. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 5(2), 110-132. Retrieved from https://www.trdizin.gov.tr/publication/show/pdf/paper/TWpNMU1UQTFOUT09
• Saygılı, G. ve Atahan, R. (2014). Üstün zekalı çocukların problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 181-192. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/117747 adresinden edinilmiştir.
• Sayı, A. K. (2018). Teachers’ views about the teacher training program for gifted education. Journal of Education and Learning, 7(4), 262-273. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1180288.pdf
• Schiever, S. W., and Maker, J. C. (2003). New directions in enrichment and acceleration. In N. Colangelo and G. A. Davis (Eds.), Handbook of gifted education (3rd ed., pp. 165-167). Boston, MA: Pearson Education.
• Shapiro, S. S., and Wilk, M. B. (1965). An analysis of variance test for normality (Complete samples). Biometrika, 52(3/4), 591-611. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/pdf/2333709.pdf?refreqid=excelsior%3A771ba711b921745ebdc562801a149419
• Shields, C. M. (2002). A comparison study of student attitudes and perceptions in homogeneous and heterogeneous classrooms. Roeper Review, 24(3), 115-119. doi: 10.1080/02783190209554146
• Silverman, L. K. (1997). Family counseling with the gifted. In N. Colangelo and G. A. Davis (Eds.), Handbook of gifted education (2nd ed., pp. 382-395). Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
• Silverman, L. K. (2002). Asynchronous development. In M. Neihart, S. M. Reis, N. M. Robinson, and S. M. Moon (Eds.), The social and emotional development of gifted children: What do we know? (pp. 31-40). Waco, TX: Prufrock Press.
• Smith, J. M. (2013). Understanding the social and emotional needs of gifted children. Rivier Academic Journal, 9(2), 1-4. Retrieved from https://www2.rivier.edu/journal/ROAJ-Fall-2013/J750-Murdock-Smith.pdf
• Smutny, J. F. (2001). Stand up for your gifted child: How to make the most of kids’ strengths at school and at home. Minneapolis: Free Spirit Publishing Inc.
• Snyder, L. G., and Snyder, M. J. (2008). Teaching critical thinking and problem solving skills. The Journal of Research in Business Education, 50(2), 90-99. Retrieved from http://reforma.fen.uchile.cl/Papers/Teaching%20Critical%20Thinking%20Skills%20and%20problem%20solving%20skills%20-%20Gueldenzoph,%20Snyder.pdf
• Sowa, C. J., McIntire, J., May, K. M., and Bland, L. (1994). Social and emotional adjustment themes across gifted children. Roeper Review: A Journal on Gifted Education, 17(2), 95-98. doi: 10.1080/02783199409553633
• Subotnik, R. F., Olszewski-Kubilius, P., and Worrell, F. C. (2012). A proposed direction forward for gifted education based on psychological science. Gifted Child Quarterly, 56(4), 176-188. doi: 10.1177/0016986212456079
• Şahin, F (2018). İnternet kullanımı ve bilgisayar oyun bağımlılığının üstün zekâlı ve yetenekli çocukların okul sosyal davranışlarına etkisi (Yayınlanmmış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Terman, L. M. (Ed.). (1926). Genetic studies of genius: volume 1: Mental and physical traits of a thousand gifted children. Stanford, CA: Stanford University Press.
• Van Gog, T., Paas, F., Van Merriënboer, J. J., and Witte, P. (2005). Uncovering the problem-solving process: Cued retrospective reporting versus concurrent and retrospective reporting. Journal of Experimental Psychology: Applied, 11(4), 237-244. doi: 10.1037/1076-898X.11.4.237
• Vialle, W., Heaven, P. C., and Ciarrochi, J. (2007). On being gifted, but sad and misunderstood: Social, emotional, and academic outcomes of gifted students in the wollongong youth study. Educational Research and Evaluation, 13(6), 569-586. doi: 10.1080/13803610701786046
• Walker, H. M., Stieber, S., and Eisert, D. (1991). Teacher ratings of adolescent social skills: Psychometric characteristics and factorial replicability across age-grade ranges. School Psychology Review, 20(2), 301-314. doi: 10.1080/02796015.1991.12085553
• Webb, J. T. (1994). Nurturing social emotional development of gifted children. Reston, VA: ERIC Clearinghouse.
• Yazgı, Z. (2019). Üstün zekalı ve özel yetenekli öğrencilerde sosyal duygusal öğrenme becerilerinin yordayıcısı olarak üst bilişsel farkındalık (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yazıcıoğlu, T. (2020). Destek eğitim odalarında görev yapan öğretmenlerin gözüyle destek eğitim odaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(2), 273-297. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.584392
• Yukay, M. (2003). İlköğretim üçüncü sınıf öğrencilerine yönelik sosyal beceri programının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yukay-Yüksel, M. (2009). A Turkish version of the school social behavior scales (SSBS). Educational Sciences: Theory & Practice, 9(3), 1633-1650. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ858935.pdf
• Yüksel, G. (1997). Sosyal beceri eğitiminin üniversite öğrencilerinin sosyal beceri düzeyine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yürük, A. (2003). İlköğretim çağındaki üstün yetenekli öğrencilerle normal gelişim gösteren öğrencilerin benlik saygılarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.