Ön Lisans Öğrencilerinin İnsan Sermayesi Algıları ile İstihdam Edilebilirlik Algıları Arasındaki İlişki

Yıl 2023, Cilt: 56 Sayı: 1, 282 - 333, 30.03.2023

Emrah Koçak , Ayhan Ural

https://doi.org/10.30964/auebfd.1101276

Öz

Bu araştırmada ön lisans öğrencilerinin insan sermayesi algıları ile istihdam edilebilirlik algıları arasındaki ilişki incelenmektedir. Araştırma ilişkisel tarama modeli ile desenlenmiştir. Araştırmanın evreni ön lisans düzeyinde öğrenim gören 2092 öğrenciden oluşurken örnekleminde 638 ön lisans öğrencisi yer almıştır. Araştırmada toplanan veriler İnsan Sermayesi Algısı Ölçeği ile Algılanan Gelecekteki İstihdam Edilebilirlik Ölçeği aracılığıyla elde edilmiştir. Veriler sıklık analizi, t-testi, tek yönlü varyans analizi ve basit doğrusal regresyon istatistik yöntemleri ile çözümlenmiştir. Araştırma ile öğrencilerin insan sermayesi algılarının orta düzey ile büyük ölçüde katılmak arasında yer aldığı istihdam edilebilirlik algılarının da ölçek maddelerine verdikleri yanıtlar bağlamında kısmen katılmak ile katılmak arasında yer aldığı sonucuna varılmıştır. Araştırmanın bir diğer sonucu ise öğrencilerin insan sermayesi algısı ile istihdam edilebilirlik algıları arasında pozitif yönde bir ilişkinin olduğu ve istihdam edilebilirlik algısının yordayıcıları arasında insan sermayesi algısının da bulunduğu yönündedir. Araştırmanın sınırlılıklarının azaltılması ve geçerliğinin artırılması için, diğer ön lisans programları ile lisans ve yüksek lisans programlarındaki öğrenciler ile benzer araştırmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnsan sermayesi, algılanan istihdam edilebilirlik, eğitim ekonomisi, yükseköğretim.

Human Capital Perceptions of Associate Degree Students The Relationship Between Employability Perceptions

Öz

This study examines the relationship between associate degree students' perceptions of human capital and their employability perceptions. The research was designed with the correlational survey model. While the research population consisted of 2092 students studying at the associate degree level, 638 associate degree students were included in the sample. The data collected in the study were obtained through the Human Capital Perception Scale and the Perceived Future Employability Scale. Data were analyzed using frequency analysis, t-test, one-way analysis of variance, and simple linear regression statistical methods. The research concluded that the students' human capital perceptions were between moderate and highly agreeing, and their employability perceptions were between partially agreeing and agreeing in the context of their responses to the scale items. Another result of the research is that there is a positive relationship between students' human capital perception and employability perception and that human capital perception is also among the predictors of employability perception. To reduce the limitations of the study and increase its validity, it is recommended to conduct similar studies with students in other associate degree programs, and undergraduate and graduate programs.

Anahtar Kelimeler

Human capital, perceived employability, the economics of education, higher education

Kaynakça

• Akman, H. (2019). Ekonomik gelişme sürecini etkileyen beşeri sermayede eğitimin rolü: Bartın ili örneği. (Yayımlanmamış yükseklisans tezi). Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Alkın, S., Korkmaz, O., & Balcı Çelik, S. (2020). Algılanan gelecekteki istihdam edilebilirlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. İş ve İnsan Dergisi, 7(1), 33–47. https://doi.org/doi.org/10.18394/iid.593944
• Anastasiou, E. F. (2019). ‘Accountancy graduates’’ employability: narrowing the gap between employers’ expectations and students’ perceptions - the role of H.E.’ (Yayımlanmamış doktora tezi). University of Derby.
• Andrews, J., & Higson, H. (2008). Graduate employability, ‘soft skills’ versus ‘hard’ business knowledge: a European study. Higher Education in Europe, 33(4), 411–422. https://doi.org/doi.org/10.1080/03797720802522627
• Arslan, S. (2021). Okul yöneticilerinin kültürel sermaye birikimlerinin görsel sanatlar öğretmenlerinin yaşadıkları sorunlara etkisi: Çanakkale örneği. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Babayiğit, R. (2019). Türkiye’de eğitim ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin analizi. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezii). Hitit Üniversitesi, Çorum.
• Becker, G. S. (1962). Investment in human capital: A theoretical analysis. Journal of Political Economy, 70(5), 9–49. https://www.jstor.org/stable/1829103
• Becker, G. S. (1993). Human capital: A theoretical and empirical analysis, with special reference to education (Third edit). Chicago: The University of Chicago Press.
• Blaug, M. (1992). The methodology of economics or how economists explain (2nd ed.). Cambridge University Press.
• Büyükdereli Özcan, M. (2019). Beşeri sermayenin geliştirilmesinde eğitim sistemlerinin rolü: Türkiye, Güney Kore ve Almanya örnekleri. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). İstanbul Üniversitesi: İstanbul.
• Çakmak, F. (2021). İnsan sermayesi ve örgütsel bağlılık ilişkisinin araştırılmasında demografik özelliklerin düzenleyici rolü: Farklı araştırma yöntemleri arasında karşılaştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(40), 98–121.
• Cambridge Dictionary. (t.y.). Human capital. https://dictionary.cambridge.org/tr/sözlük/ingilizce/human-capital adresinden alındı.
• Can, F. (2015). Eğitim kanalıyla gerçekleşen beşeri sermaye artışlarının ekonomik büyümeye etkisi: OECD örneği. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.
• Çayır, B. (2019). Doğrudan yabancı sermaye girişlerinde beşeri sermayenin önemi: BRICS-T ülkeleri üzerine bir uygulama. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Cıvış, G. (2021). Sürdürülebilir kalkınma amaçları kapsamında nitelikli eğitim: Seçilmiş OECD ülkeleri ile Türkiye karşılaştırması. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Çokcanlı, M. (2019). Beşeri sermayenin illerin ekonomik kalkınma düzeylerine etkisi: Türkiye örneği yatay kesit veri analizi. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Cole, D. (2020). Defining and developing an approach to employability in higher education: a study of sports degree provision [Doktora tezi, Northumbria University]. http://nrl.northumbria.ac.uk/id/eprint/44096/
• Cuydur, A. (2021). İsveç’in kalkınma parametreleri: Beşeri sermaye. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). İstanbul Medeniyet Üniversitesi, İstanbul.
• D’Silva, S. M. (2019). The paradox of “developing” employability A study of physics students’ engagement with their graduate prospects. Doktora tezi, Leeds Üniversitesi.
• De Cuyper, N., Bernhard-Oettel, C., Berntson, E., De Witte, H., & Alarco, B. (2008). Employability and employees’ well-being: mediation by job insecurity. Applied Psychology: An International Review, 57(3), 488–509. https://doi.org/doi.org/10.1111/j.1464-0597.2008.00332.x
• De Vos, A., Jacobs, S., & Verbruggen, M. (2021). Career transitions and employability. Journal of Vocational Behavior, 126. https://doi.org/doi.org/10.1016/j.jvb.2020.103475
• Demir, D. (2018). Sosyal ve beşeri sermayenin karar verme davranışı ile ilişkisi: Bilişim sektöründe görgül bir araştırma. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
• Demiral, S. (2019). Eğitimin kalkınma üzerindeki etkileri: Türkiye ve AB örneği. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Destek, G. (2018). Gelişmekte olan ülkelerde finansal gelişimin, demokrasinin ve beşeri sermayenin gelir dağılımına etkisi: Finansal kuznets eğrisi geçerli mi? (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Dumlupınar, S. (2021). Sosyal bütçe harcaması olarak yükseköğretim ve ekonomik kalkınma ilişkisi. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.
• Dursun, S., & Aytaç, S. (2009). Üniversite öğrencileri arasında işsizlik kaygısı. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1), 71–84.
• Fugate, M., Kinicki, A. J., & Ashforth, B. E. (2004). Employability: A psycho-social construct, its dimensions, and applications. Journal of Vocational Behavior, 65(1), 14–38. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2003.10.005
• Gençel, H. (2020). Doğu Asya kalkınmasında kurumsal faktörlerin rolü: Seçilmiş ülkeler örneği. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• George, D., & Mallery, P. (2020). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference.
• Gimeno, J., Folta, T. B., Cooper, A. C., & Woo, C. Y. (1997). Survival of the Fittest? Entrepreneurial Human Capital and the Persistence of Underperforming Firms. Administrative Science Quarterly, 42(4), 750. https://doi.org/10.2307/2393656
• Goldin, C. (2019). Human capital. In C. Diebolt & M. Haupert (Eds.), Handbook of Cliometrics (2nd ed., pp. 55–86). Springer Verlag.
• Goode, W. J. (1997). Rational choice theory. The American Sociologist, 28, 22–41. https://doi.org/https://doi.org/10.1007/s12108-997-1004-5
• Gunawan, W., Creed, P. A., & Glendon, A. I. (2019). Development and Initial Validation of a Perceived Future Employability Scale for Young Adults. Journal of Career Assessment, 27(4), 610–627. https://doi.org/10.1177/1069072718788645
• Hanushek, E. A. (2013). Economic growth in developing countries: The role of human capital. Economics of Education Review, 37, 204–212. https://doi.org/dx.doi.org/10.1016/j.econedurev.2013.04.005
• Hill, S. J. M. (2009). Employability and social capital: An exploration of the missing link in the enhancement of employability of business school graduates. (Yayımlanmamış doktora tezi). University of Stirling, Stirling.
• Hochberg, Y., & Tamhane, A. C. (1987). Multiple comparison procedures. Danvers: John Wiley & Sons, Inc.
• İlhan, A. (2020). Öğrencileri yurt dışı eğitime yönlendiren sebeplerin beyin göçü bağlamında değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Issı, N. (2019). Eğitim- kalkınma ilişkisinde üniversitelerin rolü: Ağrı ibrahim Çeçen Üniversitesi örneği. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Jusoh, M., Simun, M., & Chong, S. C. (2011). Expectation gaps, job satisfaction, and organizational commitment of fresh graduates. Education + Training, 53(6), 515–530. https://doi.org/https://doi.org/10.1108/00400911111159476
• Kalleberg, A. L. (2001). Organizing flexibility: The flexible firm in a new century. British Journal of Industrial Relations, 39(4), 479–507. https://doi.org/10.1111/1467-8543.00211
• Kasapoğlu Önder, R. (2011). Erasmus öğrenci ve öğretim elemanı hareketliliğinin 2004-2009 yılları arasında Türk yükseköğretim sisteminde yayılımı. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Khan, Z. B. (2018). Human capital, knowledge and economic development: evidence from the British Industrial Revolution, 1750–1930. Cliometrica, 12, 313–341. https://doi.org/doi.org/10.1007/s11698-017-0163-z
• Koç, M., Fidan, T., & Kurt, T. (2019). İnsan sermayesi ve istihdam edilebilirlik ilişkisi: Bir vakıf meslek yükseokulu örneği. 4. Uluslararası Yükseköğretim Çalışmaları Konferansı, Çanakkale, 165–168.
• Köksel, B., & Yılmaz, H. (2021). Beşerî sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: farklı gelire sahip ülkeler grubu üzerine bir inceleme. Journal of Life Economics, 8(2), 157–171. https://doi.org/10.15637/jlecon.8.2.02
• Lee, S. Y., Florida, R., & Gates, G. (2010). Innovation, Human Capital, and Creativity. International Review of Public Administration, 14(3), 13–24. https://doi.org/doi.org/10.1080/12294659.2010.10805158
• Machlup, F. (1978). Joseph Schumpeter’s economic methodology. In Economic theory, econometrics, and mathematical economics. Academic Press, Inc.
• Mankiw, G. N., Romer, D., & Weil, D. N. (1992). A contribution to the empirics of economic growth. The Quarterly Journal of Economics, 107(2), 407–437. https://doi.org/https://doi.org/10.2307/2118477
• McGarry, K. B. (2016). An examination of perceived employability skills between employers and college graduates. (Yayımlanmamış doktora tezi). Boston: Northeastern University.
• Mincer, J. (1958). Investment in human capital and personal income distribution. Journal of Political Economy, 66(4), 281–302. https://www.jstor.org/stable/1827422
• NobelPrize.org. (t.y.). The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1978. Retrieved February 24, 2022, from https://www.nobelprize.org/prizes/economic-sciences/1978/summary/
• Ortega, D., & Pritchett, L. (2014). Much higher schooling, much lower wages: Human capital and economic collapse in Venezuela. In R. Hausmann & R. Rodriguez, Francisco (Eds.), Venezuela before Chavez anatomy of an economic collapse (pp. 187–206). The Pennsylvania State University Press.
• Özçelik Bozkurt, H. (2018). Çalışanlarda öznel iyi olma halinin algılanan istihdam edilebilirlik ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisi: Konaklama işletmelerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Öztürk, N. (2019). Kalkınma ve eğitimin ekonomik boyutu. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Pena, R. A. (2020). Service-learning and the enhancement of employability skills in undergraduate kinesiology students. Doktora Tezi. California Devlet Üniversitesi, Northridge.
• Şahin, D. (2018). Geçiş ekonomilerinde ticari açıklık, beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisinin analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 37–53. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yalovasosbil/issue/37841/440459
• Santos-Rodrigues, H., Dorrego, P. F., & Jardon, C. F. (2010). The influence of human capital on the innovativeness of firms. Nternational Business & Economics Research Journal (IBER), 9(9), 53–64. https://doi.org/doi.org/10.19030/iber.v9i9.625
• Scheffé, H. (1959). Tha analysis of variance. New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Schultz, T. W. (1960). Capital formation by education. Journal of Political Economy, 68(6), 571–583. https://doi.org/doi.org/10.1086/258393
• Schultz, T. W. (1961). Investment in Human Capital. The American Economic Review, 51(1), 1–17. https://www.jstor.org/stable/1818907
• Smith, A. (1776). An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations. MetaLibri Digital Library.
• Tan, E. (2014). Human capital theory: A holistic criticism. Review of Educational Research, 84(3), 411–445. https://doi.org/10.3102/0034654314532696
• Tunç, M., & Taşdöken, Ö. (2019). Kalkınmada eğitim sürecinin iktisadi analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 113–125. https://doi.org/10.16953/deusosbil.459548
• Tural, G. (2021). Sosyal sermaye, beşeri sermaye ve ekonomik kalkınma ilişkisinin yapısal eşitlik modellemesi yöntemiyle incelenmesi. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Uncu, U. (2020). İktisadi kalkınmada eğitimin rolü: Finlandiya örneği ve Türkiye için çıkarımlar. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Ural, A. (2021). Bir bilim dalı olarak eğitim politikası. Pegem Akademik Yayınları, Ankara.
• van der Heijden, B. I. J. M., de Lange, A. H., Demerouti, E., & Van der Heijde, C. M. (2009). Age effects on the employability-career success relationship. Journal of Vocational Behavior, 74(2), 156–164. https://doi.org/doi.org/10.1016/j.jvb.2008.12.009
• Yazıcıoğlu, Y. (2019). Türkiye’de eğitimin kalkınma üzerindeki rolü: İlköğretim müfredatlarının analizi. (Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldırım, T. (2019). Öğrencilerin istihdam edilebilirlik ve bilgi okuryazarlığı becerileri: Hacettepe Üniversitesi örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yılmaz, Ö., & Ünver, Ş. (2019). Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine ekonometrik bir analiz. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(3), 1011–1026.
• Yorke, M. (2016). Employability in higher education. In Best of the Bologna Handbook (pp. 37–54).