The Opinions, Practices, Needs, and Demands of Preschool Teachers for the Development of Children’s Empathy Skills

Yıl 2023, Cilt: 56 Sayı: 2, 705 - 758, 26.07.2023

Selda Ata Doğan , Aysel Esen Çoban

https://doi.org/10.30964/auebfd.1114493

Öz

This study was designed with the explanatory case study model, one of the qualitative research methods, to determine the opinions, practices, needs, and demands of preschool teachers for the development of children’s empathy skills. The study group was determined by using the snowball sampling method and consisted of 52 preschool teachers. The data were collected through a semi-structured interview form and analyzed by using descriptive and content analysis methods. As a result of the study, it was determined that the empathy definitions of the preschool teachers focused on the cognitive empathy dimension, they mostly observed behavior to understand the development of children’s empathy skills, they used storytelling/book reading method and drama and role-playing techniques, they mostly included play and drama activities, and they believed that the most important factor in the development of these skills of children was family. According to the opinions of the preschool teachers, children had family, teacher, and child-oriented needs in the development of these skills. In addition to these, it was determined that teachers needed to cooperate with families, educators, peers, and people in the close circle of the child to learn different knowledge and skills and to ensure the permanence of the skills of children, and they had family-teacher, child, and educational program-centered demands to develop children’s empathy skills. Based on these results, it is recommended to mentor teachers by observing classroom practices for empathy skills in future research, to include family education and participation studies in training programs to be prepared by researchers, and toprovide pre/in service training for preschool teachers prepared by field experts by considering the needs and demands of teachers.

Anahtar Kelimeler

empathy skills, preschool teachers, preschool period

Çocukların Empati Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Okul Öncesi Öğretmenlerinin Görüşleri, Uygulamaları, İhtiyaçları ve İstekleri

Öz

Araştırma, okul öncesi öğretmenlerinin çocukların empati becerilerinin geliştirilmesine yönelik görüş, uygulama, gereksinim ve isteklerini belirlemek amacıyla nitel araştırma
yöntemlerinden açıklayıcı durum çalışması modelinde tasarlanmıştır. Çalışma grubu kartopu örneklem yoluyla belirlenmiş, 52 okul öncesi öğretmeninden oluşmaktadır. Veriler yarı
yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış, betimsel analiz ve içerik analizi yöntemleriyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin empati tanımlarının
bilişsel empati boyutunda yoğunlaştığı, çocukların empati beceri gelişimlerini anlamak için en çok davranış gözlemi yaptıkları, hikaye/kitap okuma yöntemini ve drama, rol oynama
tekniklerini kullandıkları, daha çok oyun ve drama etkinliklerine yer verdikleri, çocukların bu becerilerinin gelişiminde en önemli etkenin (faktörün) aile olduğunu düşündükleri
belirlenmiştir. Öğretmenlerin görüşlerine göre bu becerilerin geliştirilmesinde çocukların aile, öğretmen ve çocuk odaklı gereksinimleri bulunmaktadır. Ayrıca öğretmenlerin farklı bilgi ve
becerileri öğrenebilmek ve çocuklardaki becerilerin kalıcılığını sağlayabilmek için aileler, eğitimciler, akranlar ve çocuğun yakın çevresindeki kişiler ile işbirliğine gereksinim
duydukları, çocukların empati becerilerinin geliştirilebilmesi için aile-öğretmen, çocuk ve eğitim programı merkezli isteklerinin olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlardan yola çıkarak
gelecek araştırmalarda empati becerilerine yönelik sınıf içi uygulamaların gözlemlenerek öğretmenlere mentorlük yapılması, araştırmacılar tarafından hazırlanacak eğitim
programlarına aile eğitimi ve katılımı çalışmalarının dahil edilmesi, öğretmenlerin gereksinim ve istekleri göz önünde bulundurularak alan uzmanları tarafından hazırlanmış hizmet öncesi
ve hizmet içi eğitimler hazırlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

empati becerileri, okul öncesi öğretmenleri, okul öncesi dönem

Kaynakça

• Akıtürk, H. K., & Bağçeli Kahraman, P. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının değerler eğitimine yönelik görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(38), 267-294. https://doi.org/10.34234/ded.563493
• Aksoy, P. (2021). Okul öncesi öğretmenleriyle yapılan görüşmelere göre okul öncesi dönemde sosyal becerilere ilişkin çok yönlü bir değerlendirme. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 386-411. https://doi.org/10.24315/tred.749188
• Akto, A., & Akto, S. (2017). Okul öncesi değerler eğitiminde kullanılan yöntem ve teknikler (nitel bir araştırma). Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 9(2), 1074-1095. https://doi.org/10.26791/sarkiat.342143
• Allison, C., Baron-Cohen, S., Wheelwright, S. J., Stone, M. H., & Muncer, S. J. (2011). Psychometric analysis of the empathy quotient (EQ). Personality and Individual Differences, 51(1), 829–835. https://doi.org/10.1016/j.paid.2011.07.005
• Arslan, Y. (2016). Kim daha iyi empati kuruyor. Empati üzerine mikro bir sosyolojik araştırma. Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(2/1), 51-64.
• Bal, P. N., & Bilge, Y. (2016). The effect of empathy skills psycho training program on gifted adolescents. Journal of Hasan Ali Yücel Faculty of Education, 13(1), 23-36.
• Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. General Learning Press.
• Barnard, W. M. (2004). Parent involvement in elementary school and educational attainment. Children and Youth Services Review, 26(1), 39-62. https://psycnet.apa.org/record/2005-01261-003#:~:text=https%3A//doi.org/10.1016/j.childyouth.2003.11.002
• Barnett, W. S. (2003). Better teachers, better preschools: Student achievement linked to teacher qualifications. NIEER Preschool Policy Matters, 2, 1-14.
• Bibi, F., Chaudhry, A. G., Awan, E. A., & Tariq, B. (2013). Contribution of parenting style in life domain of children. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 12(2), 91-95.
• Brems, C. (1988). Dimensionality of empathy and its correlates. Journal of Psychology, 123(4), 329-337. https://doi.org/10.1080/00223980.1989.10542989
• Calloway-Thomas, C. (2010). Empathy in the global world: An intercultural perspective. Sage.
• Çankaya, G., & Ergin, H. (2015, Mayıs). Çocukların oynadıkları oyunlara göre empati ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Sözel Bildiri, Hacettepe Üniversitesi Kültür Merkezi, Sözel Bildiriler XI, Ankara, 283-297.
• Chaitanya, M. (2017). Value based education and methods, strategies, approaches to impart it in education. International Journal of Research Culture Society, 1(5), 6-10.
• Church, K., Goltschalk, C. M., & Leddy, J. N. (2003). Enhance social and friendship skills. Intervention in School and Clinic, 38(5), 307-310.
• Davis, M. H. (1980). A multidimensional approach to individual differences in empathy. Journal of Personality and Social Psychology, 44, 113-126.
• de Wied, M., Branje, S. J. T., & Meeus, W. H. J. (2007). Empathy and conflict resolution in friendship relations among adolescents. Aggressive Behavior, 33(1), 48–55. https://doi.org/10.1002/ab.20166
• Decety, J. (2011). The neuroevolution of empathy. Annals of the New York Academy of Sciences. 1231, 35–45. https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.2011.06027.x
• Decety, J., & Jackson, P. (2004). The functional architecture of human empathy. Behavioral and Cognitive Neuroscience Reviews, 3(2), 71–100. https://doi.org/10.1177/1534582304267187
• Doğrul, H., Gülle, A., & Akay, C. (2022). Türkiye’de öğretmenlerin hizmet içi eğitimine yönelik ihtiyaçlarının belirlenmesi: Bir meta-sentez çalışması (2011-2020). Kesit Akademi Dergisi, 8(30), 157-180. https://doi.org/10.29228/kesit.54915
• Dunst, C. J., & Trivette, C. M. (2010). Family-centered helpgiving practices, parent professional partnerships, and parent, family and child outcomes. In S. L. Christenson & A. L. Reschly (Eds.), Handbook of school-family partnerships. Routledge.
• Eisenberg, N., & Strayer, J. (1987). Critical issues in the study of empathy. In N. Eisenberg & J. Strayer (Eds.), Empathy and its development (pp. 3-13). Cambridge University Press.
• El Nokali, N. E., Bachman, H. J., & Votruba-Drzal, E. (2010). Parent involvement and children’s academic and social development in elementary school. Child Development, 81(3), 988 – 1005. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2010.01447.x
• Feshbach, N. D. (1987). Parental empathy and child adjusment/maladjusment. In N. Eisenberg & J. Strayer (Eds.), Empathy and its development (pp. 271-292). Cambridge University Press.
• Feshbach, N. D., & Feshbach, S. (2009). Empathy and education. In J. Decety & W. Ickes (Eds.), The social neuroscience of empathy (pp. 85–98). The MIT Press.
• Field, T. M., Woodson, R., Greenberg, R., & Cohen, D. (1982). Discrimination and imitation of facial expressions by neonates. Science, 218(4568), 179–181. https://doi.org/10.1126/science.7123230
• Freud, S. (1958). Civilization and its discontents. Doubleday Anchor Books.
• Gemci, H. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerine uygulanan iletişim ve empatik beceri eğitiminin öğrencilerin iletişim ve empatik becerilerine etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Gini, G., Albiero, P., Benelli, B., & Altoe, G. (2007). Does empathy predict adolescents’ bullying and defending behavior? Aggressive Behavior, 33, 467–476. https://doi.org/10.1002/ab.20204
• Güven, G., Ahi, B., Tan, S., & Karabulut, R. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntemleri hakkındaki görüşleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34(1), 25-49.
• Hasta, D., & Güler, M. E. (2013). Saldırganlık: Kişilerarası ilişki tarzları ve empati açısından bir inceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 64-104.
• Hogan, R. (1969). Development of an empathy scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 33(3), 307–316. https://doi.org/10.1037/h0027580
• Holmgren, A. R., Eisenberg, N., & Fabes R. A. (1998). The relations of children’s situational empathy related emotions to dispositional prosocial behaviour. International Journal of Behavioral Development, 22(1), 169-193. https://doi.org/10.1080/016502598384568
• Howard, J., & McInnes, K. (2012). The impact of children’s perception of an activity as play rather than not play on emotional wellbeing. Child, 38(1), 1-6. https://doi.org/10.1111/j.1365-2214.2012.01405.x
• Hunter, H. R. (2003). Affective empathy in children, measurement and correlation. (Doctoral dissertation). Griffith University, South East Queensland.
• Jacobson, S. W. (1979). Matching behavior in the young infant. Child Development, 50(2), 425-430. https://doi.org/10.2307/1129418
• Kahraman, H., & Akgün S. (2008). Empati becerileri eğitiminin okul öncesi dönemdeki çocukların empati becerilerine ve sorun davranışlarına etkisi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 15(1), 15-25.
• Kalliopuska, M., & Ruokonen, I. (1993). A study with a follow- up of the effects of music education on holistic development of empathy. Perceptual Motor Skills, 76, 131-137. https://doi.org/10.2466/pms.1993.76.1.131
• Karakaş, H. (2015). Değerler eğitimi etkinliklerinin okul öncesi öğretmenlerine göre değerlendirilmesi: nitel bir çalışma. A. Güvenç Saygın & M. Saygın (Yay. haz.), Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye’de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu (s. 623-649). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Kaya, Y., Günay, R., & Aydın, H. (2016). Okul öncesi eğitimde drama yöntemi ile işlenen değerler eğitimi derslerinin farkındalık düzeyi üzerindeki etkisi. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 23-37. https://doi.org/10.19126/suje.76036
• Koçak, N. (2005). Bireyi tanıma tekniklerinin okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Kozikoğlu, İ. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin tutum ve görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2698-2720.
• Krevans, J., & Gibbs, J. C. (1996). Parents’ use of inductive discipline: Relations to children’s empathy and prosocial behavior. Child Development, 67(6), 3263–3277. https://doi.org/10.2307/1131778
• Kurt, T. (2018). Bibliyoterapi yönteminin üstün zekalı ve yetenekli çocukların empati düzeyine etkisi (Yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Kuyucu, Y., & Tepeli, K. (2013). 60-72 aylık çocukların akranlarına karşı gösterdikleri duygusal ve davranışsal tepkilerinin duyguları anlama becerileri açısından incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(1), 91-100.
• Kuzu Jafari, K., & Demirel, M. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 4(1), 13-35.
• Lawton, J. T., & Burk, J. (1995). Effects of advance organizer instruction on preschool children’s prosocial behavior. Journal of Structural Learning, 10(3), 1-23.
• Maleki, M., Mardani, A., Mitra Chehrzad, M., Dianatinasab, M., & Vaismoradi, M. (2019). Social skills in children at home and in preschool. Behavioral Sciences(Basel, Switzerland), 9(7), 1-15. https://doi.org/10.3390/bs9070074
• Meltzoff, A. N., & Moore, M. K. (1983). Newborn infants imitate adult facial gestures. Child Development, 54, 702–709. https://doi.org/10.2307/1130058
• Memduhoğlu, H. B., & Yüce, T. (2020). Değerler eğitiminde drama yönteminin uygulanmasına ilişkin nitel bir çözümleme. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 51, 116-130. https://doi.org/10.15285/maruaebd.632965
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Nobel Yayıncılık.
• Miles, M. B., & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. Sage.
• Oğuz, V. (2006). Altı yaş grubundaki çocukların bakış açısı alma becerileri ile anne babalarının empatik becerilerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ömeroğlu, E., & Can-Yaşar, M. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında ailenin eğitime katılımı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 6(62).
• Önder, A. (2015). Çocukta empatinin gelişimi. Kabapınar, Y. (Edt.), Empatiyle gelişmek empatiyi geliştirmek çocuk ve empati. Pegem Akademi.
• Özdemir, A., Gültekin Akduman, G., & Gündüz, A. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının akran şiddetine maruz kalma düzeyleri ve empatik becerileri ilişkisi üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(64), 600-604.
• Özer, G. (2016). Empati eğitim programının anaokulu çocuklarının empatik ve prososyal becerilerine etkisinin incelenmesi (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Parsak, B. (2015). Ebeveyn tutumları ile okul öncesi dönem çocuklarının davranış problemleri arasındaki ilişkide çocukların empati ve sosyal beceri düzeylerinin rolü (Yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Sage.
• Pekdoğan, S., & Korkmaz, H. İ. (2017). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarına verilen değerler eğitimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(37), 59-72.
• Piaget, J. (1965). The moral judgment of the child. Harcourt, Brace.
• Roberts, W. , & Strayer, J. (1996). Empathy, emotional expressiveness, and prosocial behavior. Child Development, 67(2), 449-470. https://doi.org/10.2307/1131826
• Rogers C. R. (1975). Empatik olmak değeri anlaşılmamış bir varoluş şeklidir. (Çev. F. Akkoyun). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16(1), 103-124.
• Pontania, A. R., & Salim R. M. A. (2019). The relation of child’s empathy and parents’ prejudice:The mediating role of parenting style. Humaniora, 10(2), 105-112. https://doi.org/10.21512/humaniora.v10i2.5476
• Ruffman, T., Perner, J., & Parkin, L. (1999). How parenting style affects false belief understanding. Social Development, 8(3), 395–411. https://doi.org/10.1111/1467-9507.00103
• Sapsağlam, Ö., & Ömeroğlu, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin eğitim programlarında değerler eğitimine yer verme düzeylerinin belirlenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 6(21), 244-264.
• Szasz, P. L., Szentagotai, A., & Hofmann, S. G. (2011). The effect of emotion regulation strategies on anger. Behavior Research and Therapy, 49, 114-119. https://doi.org/10.1016/j.brat.2010.11.011
• Strayer, J., & Roberts, W. (2004). Empathy and observed anger and aggression in fve-year-olds. Social Development, 13(1), 1-13. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2004.00254.x
• Szasz, P. L., Szentagotai, A., & Hofmann, S. G. (2011). The effect of emotion regulation strategies on anger. Behavior Research and Therapy, 49(2), 114-119. https://doi.org/10.1016/j.brat.2010.11.011
• Şahin, M., & Akbaba, S. (2010). İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 331-342.
• Taner, G. (2005). Bireyi tanıma tekniklerinin okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Taner Derman, M. (2013). Çocukların empati beceri düzeylerinin ailesel etmenlere göre belirlenmesi. International Journal of Social Science, 6(1), 1365-1382. https://doi.org/10.9761/jasss_588
• Taylor, Z. E., Eisenberg, N., Spinrad, T. L., Eggum, N. D., & Sulik, M. J. (2013). The relations of ego-resiliency and emotion socialization to the development of empathy and prosocial behavior across early childhood. Emotion, 13(5), 822–831. https://doi.org/10.1037/a0032894
• Tezel-Şahin F., & Ünver, N. (2005). Okul öncesi eğitim programlarına aile katılımı. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 23-30.
• Thompson, M. (2011). Developing moral values in children: Observations from a preschool. IFE PsychologIA, 19(2), 394-411.
• Uzun, M., & Köse, A. (2017). Okul öncesi eğitimde değerler eğitiminin uygulanmasına yönelik öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 305-338.
• Ünal, S. (2018). Okul öncesi eğitiminde değerler eğitiminin değerlendirilmesi. 27. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi (Değişen Dünyada Eğitim) Tam Metin Kitabı, 9-13.
• Wang, L., Dang, R., Bai, Y., Zhang, S., Liub, B., Zheng, L., Yang, N., & Song, C. (2020). Teacher qualifications and development outcomes of preschool children in rural. Early Childhood Research Quarterly, 53(4), 355-369. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2020.05.015
• Wang, M., Wang, J., Deng, X., & Chen, W. (2019). Why are empathic children more liked by peers? The mediating roles of prosocial and aggressive behaviors. Personality and Individual Differences, 144, 19-23. https://doi.org/10.1016/j.paid.2019.02.029
• Vygotsky, L. (1978). Mind in society. Harvard University Press.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Seçkin.
• Yılmaz Topuz, G., & Erbil Kaya, Ö. M. (2016). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin çocukları tanıma ve değerlendirme amaçlı yapılan çalışmalara ilişkin görüşleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 6(1), 27-62.
• Yin, R. K. (1984). Case study research: design and methods. Newbury Park, CA: Sage.
• YÖK (2018). Okul Öncesi Öğretmenliği Lisans Programı. 18.04.2022 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Okul_Oncesi_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf adresinden alınmıştır.
• Yuvacı, Z. (2013). Okulöncesi değer eğitimi uygulayan okullardan seçilen değerlerin ve etkinliklerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Yüksel, A. (2004). Empati eğitim programının ilköğretim öğrencilerinin empatik becerilerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 341-354.