Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Etkin Yurttaşlık Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2023, Cilt: 56 Sayı: 3, 1357 - 1413, 25.11.2023

Elif Torun , İbrahim Fevzi Şahin

https://doi.org/10.30964/auebfd.1057854

Öz

Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının etkin yurttaşlık kavramına yönelik metaforik algılarını belirlemektir. Araştırmada nitel yaklaşım benimsenerek tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma, 2019-2020 öğretim yılı bahar yarıyılında yapılmış olup, Trabzon Üniversitesi’nde öğretim gören sosyal bilgiler öğretmenliği birinci (32) ikinci (40), üçüncü (22) ve dördüncü (52) sınıf düzeylerinde yürütülmüştür. Çalışma grubu 102’si kadın 44’ü erkek olmak üzere 146 öğretmen adayından oluşturulmuştur. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yönteminin ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Çalışmanın verileri, elektronik olarak hazırlanan açık uçlu anket formu ile toplanmıştır. Anket formunun bağlantı adresi öğretmen adaylarına e posta ve kısa ileti yoluyla gönderilmiştir. Demografik bilgiler ve araştırma sorusunun yer aldığı iki aşamalı anket formunda katılımcılara “Etkin yurttaşlık……gibidir. Çünkü….” ifadesi yöneltilerek öğretmen adaylarının “etkin yurttaşlık” kavramına yönelik metaforik algıları belirlenmeye çalışılmıştır. Öğretmen adaylarından elde edilen verilere içerik çözümlemesi uygulanmıştır. Öğretmen adayları etkin yurttaşlık kavramına ilişkin 146 geçerli, 6 geçersiz olmak üzere 74 farklı metafor üretmiştir. Metaforlar 12 kategori altında birleştirilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre öğretmen adaylarının etkin yurttaşlık kavramına yönelik algılarının genel olarak alan yazınla koşut nitelikte olduğu ve öğretmen adaylarının sıklıkla benzer metaforlar ürettikleri belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının etkin yurttaşlık kavramına yönelik olarak en çok görev ve sorumluluk bildirdiğini düşündükleri ödev ve karınca metaforlarını dile getirdiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, sosyal bilgiler öğretmen adayları, vatandaşlık eğitimi, aktif vatandaşlık, metaforik algı, içerik analizi, etkin yurttaşlık

Metaphoric Perceptıions of Social Information Teacher Candidates About Active Citizenship Concept

Öz

This study aims to determine the metaphorical perceptions of social studies teacher candidates regarding the concept of active citizenship. The study was conducted using a survey model and a qualitative methodology. The study was conducted in the spring semester of the 2019-2020 academic year at the first (32), second (40), third (22), and fourth (52) grade levels students of the Department of Social Studies Teaching at Trabzon University. The study group consisted of 146 teacher candidates, 102 female, and 44 male. The study group was determined by the criterion sampling method of the purposive sampling method. The data of the study were collected with an electronically prepared open-ended questionnaire. The weblink of the questionnaire was sent to the teacher candidates via e-mail and text messages. “Active citizenship is like … Because…” expression was directed to determine the metaphorical perceptions of teacher candidates. The data obtained from the teacher candidates were subjected to content analysis. Teacher candidates produced 74 different metaphors, including 146 valid and 6 invalids, regarding the concept of active citizenship. The metaphors were combined in 12 categories. According to the study’s results, it was determined that the teacher candidates' perceptions about the active citizenship concept were generally in parallel with the literature and that the teacher candidates often produced similar metaphors. It was determined that teacher candidates mostly expressed the metaphors of homework and ants, which they thought were duties and responsibilities, for the concept of active citizenship.

Anahtar Kelimeler

Social studies, social studies teacher candidate, citizenship education, active citizenship, metaphorical perception, content analysis

Kaynakça

• Abs, H. J., & Veldhuis, R. (2006). Indicators on active citizenship for democracy–the social, cultural and economic domain. CRELL. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.pedocs.de/volltexte/2009/1879/pdf/CoE_Abs_Veldhuis_2006_D_A.pdf
• Akbaba, T. (2004). Cumhuriyet döneminde program geliştirme çalışmaları [Curriculum development studies in the Republican period]. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 5(54-55), ss.16-23.
• Akhan, N. E., Çiçek, S., & Mert, H. (2019). Cumhuriyetten günümüze sosyal bilgiler öğretim programlarında değişen “iyi vatandaşlık” algısı [The changing perception of “good citizenship” in the social studies teaching programs from the foundation of the republic to nowadays] Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 9-19. https://doi.org/10.18506/anemon.428588
• Akın, O. F. (2022). Aktif vatandaşlığı yeniden düşünmek: Refah devleti bağlamında Avrupa'da aktif vatandaşlık.[Reconsidering the active citizenship: Active citizenship in Europe in the context of welfare state] (Tez No. 728293) [Yüksek lisans tezi,İstanbul Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Altun, A. (2020). Türkiye'de kent ve aktif vatandaşlık üzerine bir çalışma: Ankara-Kırıkkale örneği.[ A study on the city and active citizenship in Turkey: The case of Ankara-Kırıkkale ](Tez No. 619967) [Doktora tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Arcanlı, Ç. (2019). Etkin vatandaşlık öğrenme alanına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının görüşleri.[ The social sciences teachers and prospective teachers opinions on the field of effective citizenship learning] (Tez No. 602206) [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ashwin, P., & McVitty, D. (2015). The meanings of student engagement: ımplications for policies and practices. A.Curaj, L. Matei, R. Pricopie, J. Salmi & P. Scott (Ed.) The European higher education area, in (pp.343–359). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-20877-0_23
• Aydın, A. (2021). Vatandaş için medeni bilgiler kitabındaki insan hakları ve demokrasi konularının etkin vatandaşlık öğrenme alanı kazanımları açısından incelenmesi.[Investigation of human rights and democracy issues in the book on ort knowledge ort he citizens in terms of the outcomes of effective citizenship learning field] (Tez No. 710970) [Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Aydın, M., & Çelik, T. (2017). Ortaokul öğrencilerinin etkin yurttaşlık ve hukuk kuralları kavramlarına yönelik metaforik algılarının incelenmesi [Investigation of metaphorical perceptions of secondary school students toward concepts of effective citizenship and legal rules]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 29-43. http://dx.doi.org/10.9779/PUJE837
• Aydın, S. (2005). Amacımız devletin bekası: demokratikleşme sürecinde devlet ve yurttaşlar. [Our aim is the survival of the state: the state and citizens in the democratization process]. TESEV.
• Bada, M., & Kırpık, C. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşıma dair öz yeterlik algıları ve buna etki eden faktörlere ilişkin görüşleri [Self efficacy perception of social studies teachers about constructivism and their opinion about the factors affecting ıt]. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 462-480. https://doi.org/10.21733/ibad.846169
• Baggio, A. M., Baldarelli, M. G., & Idowu, S. O. (2023). Populism and accountability: Interdisciplinary researches on active citizenship. Springer Nature. https://l24.im/Oy1fro Barr, R., Barth, J. L., & Shermis, S. S. (2013). Sosyal bilgilerin doğası [The nature of social studies ] (C. Dönmez, Çev.). Pegem Akademi.
• Bıçak, İ., & Ereş, F. (2018). Öğretmenlerin vatandaşlık eğitimi ve vatandaşlık eğitimi sürecine yönelik görüşleri [Teachers’ views concerning citizenship education and the citizenship education process]. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(2), 257-279. https://dergipark.org.tr/en/pub/tebd/issue/41575/457068
• Bozkaya, H. (2020). 5. sınıf sosyal bilgiler dersi etkin vatandaşlık ünitesinin göçmen çocukların vatandaşlık bilinç düzeyleri üzerine etkisi [The effect of effective citizenship unit on the level off citizenship avarness of immigrant children in the fifth grade social studies course] (Tez No. 659810) [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., E., Karadeniz Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods in education] (25. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Campbell, D. E. (2006, March). What is education’s impact on civic and social engagement. Measuring the effects of education on health and civic engagement: Proceedings of the Copenhagen Symposium (pp. 25-126). chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.oecd.org/education/innovation-education/37425694.pdf
• Canbazoğlu Bilici, S. (2019). Eğitimde araştırma yöntemleri. [Research methods in education ] H. Özmen & O. Karamustafaoğlu (Ed.), Örnekleme yöntemleri [Sampling methods] içinde (ss. 56-78). Pegem Akademi.
• Celkan, H. (2014). Eğitim sosyolojisi [Educational sociology] M. Ç. Özdemir (Ed.), Eğitim ve toplum [Education and society] içinde (ss. 39-66). Pegem Akademi.
• Cincil, F. (2020). Sivil toplum kuruluşları hakkında hazırlanan vignettelerle öğrencilerin etkin vatandaşlık algılarının belirlenmesi [Determination of effective citizenship perceptions of students with vignettes prepared about non governmental organizations] (Tez No. 649559 ) [Yüksek lisans tezi, Trabzon Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Cooke, B., & Kothari, U. (2001). Participation: The new tyranny?. Zed Books. https://l24.im/TY4agO
• Çelik, T. (2019). Teknoloji ve medya okuryazarı vatandaş yetiştirme sürecinde öğrencilerin sosyal medya algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi [In the process of raising citizens having technology and media literacy in the examination of pupils’ perception of social media via metaphors]. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 2(1), 40-57. https://dergipark.org.tr/en/pub/ueader/issue/46537/558866?publisher=http-egitim-kilis-edu-tr-cv-durmu-c5-9e-burak-pdf
• Çolak, K. (2015). Sosyal bilgiler ile vatandaşlık ve demokrasi eğitimi derslerinde küresel vatandaşlık eğitimi [Global citizenship education in social studies and citizenship and democracy education courses] (Tez No. 412439) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Değirmenci, Y., & Eskici, B. (2019). Öğretmen adaylarının etkin vatandaşlık algılarının incelenmesi [Examination of prospective teachers’ perceptions of active citizenship]. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 232-256. https://doi.org/10.26466/opus.537074
• Dere, İ. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “iyi vatandaş” kavramı hakkındaki metaforik algıları [Metaphoric perceptions of prospective social studies teachers towards the concept of ‘good citizen’]. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 434-456. https://doi.org/10.29299/kefad.2018.20.01.014
• Doğanay, A. (2005). Sosyal bilgiler öğretimi [Social studies teaching]. C. Öztürk & D. Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi [Life science and social studies teaching] içinde (ss. 17-52). Pegem Akademi.
• Doğanay, Ü. (2003). Demokratik usuller üzerine yeniden düşünmek [Rethinking democratic procedures]. İmge Yayınları.
• Ersoy, A. F. (2016). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenleri ve öğrencilerinin algısı [Social studies teachers' and students' perception of the citizenship and democracy education course]. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 67-83. https://doi.org/10.17679/iuefd.17345163
• Ersoy, F. (2007). Sosyal bilgiler dersinde öğretmenlerin etkili vatandaşlık eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri [The opinions of teacher regarding the practices of effective citizenship education in social studies course] (Tez No. 205766) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/UlusalTezMerkezi/
• Eryılmaz, E. (2019). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan etkin vatandaşlık öğrenme alanı kazanımlarının uygulanabilirliği hakkında öğretmen görüşleri [Teachers' views on the applicability of the benchmarks about effective citizenship in social studies curriculum] (Tez No. 585972) [Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Eryılmaz, Ö., Bursa, S. & Ersoy, A. F. (2018). Social studies teachers' and students' perceptions of active citizenship and non-governmental organisations. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 258-276. Feldmann, D. (2007). Citizenship education: Current perspectives from teachers in three states. Educational Research Quarterly, 30(4), 3-15. https://eric.ed.gov/?id=EJ773125
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education (7th ed.). McGraw Hill Higher Education. Galston, W. (2001). Political knowledge, political engagement and civic education. Annual Review of Political Science, 4, 217-234. http://dx.doi.org/ 10.1146/annurev.polisci.4.1.217.
• Gençtürk, E., & Sarpkaya, G. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin yeterlikleri [Competencies of social studies teachers]. M. Safran (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi[Social studies teaching] içinde (ss.48-64). Pegem A Yayıncılık.
• Gibbs, G. (2014). Student engagement, the latest buzzword. Times Higher Education https://www.timeshighereducation.com/news/student-engagement-the-latest-buzzword/2012947.article
• Göl, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık tutum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi [The examination of global citizenship attitude levels of social studies nominee instructors according to different variants] (Tez No. 348889) [Yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi].Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Göz, N. L. (2010). İlköğretimde demokrasi ve vatandaşlık eğitimi [Democracy and citizenship in primary education] (Tez No. 290022) [Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gözütok, D., Karacaoğlu, C., & Akgün, Ö. (2005, Mart). Öğretmenlerin mesleki yeterlikleri araştırması[Teachers' professional competence research, Sözlü sunumu] Öğretmen Yetiştirmede Kalite Sorunları Çalıştayı, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Groccia, J. E. (2018). What is student engagement?. New Directions for Teaching And Learning, (154), 11-20. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/tl.20287
• Gülmez, S. İ. (2004). Sınıf öğretmenlerine uygulanan hizmet içi eğitim programlarının etkililiğine ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi [The elicitation of the school teachers ideas converning the efficiency of training, programs applied to them] (Tez No. 148371) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gürel, D. (2016). Sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin ilkokul 4. sınıf insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersine yönelik görüşlerinin karşılıklı olarak incelenmesi [A reciprocal review on opinions of form teachers and social studies teachers on the human rights, citizenship and democracy course provided at the 4th grade of primary school]. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 641-660. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefad/issue/59425/853520
• Gürses, F. (2011). Kul tebaa yurttaş Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze ders kitaplarında yurttaşlık [Servant subject citizen; from the foundation of the Republic to the present day, citizenship in the textbooks]. Ütopya.
• Habermas, J. (1994). Struggles for recognition in the democratic constitutional state. A. Gutmann (Ed.), Multiculturalism: examining the politics of recognition in (pp. 107-148). Princeton University Press.
• Hablemitoğlu, Ş., & Özmete, E. (2012). Etkili yurttaşlık eğitimi için bir öneri [A suggestıon for effectıve cıtızenshıp educatıon]. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 39-54. https://doi.org/10.1501/Asbd_0000000028
• Heater, D. (2007). Yurttaşlığın kısa tarihi [A brief history of citizenship] (M. Delikara Üst, Çev.).İmge.
• Hoskins, B. (2006). Draft framework on indicators for active citizenship. CRELL.
• Hoskins, B., D'hombres, B., & Campbell, J. (2008). Does formal education have an impact on active citizenship behaviour?. European Educational Research Journal, 7(3), 386-402. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.2304/eerj.2008.7.3.38
• Hoskins. B., & Maschereini, M. (2009). Measuring active citizenship through the development of a composite ındicator. Social Indicators Research, 90, 459-488. https://link.springer.com/article/10.1007/s11205-008-9271-2 İbrahimoğlu, Z. (2009, Mayıs). Sınıf öğretmeni adaylarının etkin vatandaş tanımları ve etkin vatandaş yetiştirmede sosyal bilgiler dersine yükledikleri rol [Classroom teacher candidates' definitions of active citizens and the role they attribute to the social studies course in raising effective citizens, Sözlü sunum], I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu, Uşak Üniversitesi, Uşak.
• İnan, S. (2014). Sosyal bilgiler eğitimi: nedir, ne zaman ve neden? [Social studies education: what is it, when and why?] S. İnan, (Ed.), Sosyal bilgiler eğitimine giriş [Introduction to social studies education] içinde, (ss. 1-21).Anı Yayıncılık. Jochum, V., Pratten, B., & Wilding, K. (2005). Civil renewal and active citizenship. Ncvo. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.activateleadership.co.za/wp-content/uploads/2021/03/civil_renewal_active_citizenship-1.pdf
• Jones, P. (2000). Action learning for citizenship education. Pastoral Care in Education, 18(4), 19-25. https://doi.org/10.1111/1468-0122.00175
• Janoski, T., Musick, M., & Wilson, J. (1998, September). Being volunteered? The impact of social participation and pro-social attitudes on volunteering. Sociological Forum, 13, 495-519. https://doi.org/10.1023/A:1022131525828
• Kara, C., Topkaya, Y., & Şimşek, U. (2012). Aktif vatandaşlık eğitiminin sosyal bilgiler programındaki yeri [The place of actıve cıtızenshıp educatıon ın the socıal studıes currıculum]. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 4(3), 147-159. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://dieweltdertuerken.org/admin/files/issues/400-1737-1-PB.pdf
• Karaman Kepenekci, Y. (2000). İnsan hakları eğitimi [Human rights education].Anı Yayıncılık.
• Kartal, O. Y. (2013). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri ile aktif vatandaşlık bağlamında toplum yaşamına katılma düzeyleri arasındaki ilişki [The relationship between media literacy levels of pre-service teachers and their participation levels to community life in the concept of active citizenship] (Tez No. 345866) [Doktora tezi, On sekiz Mart Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kaymakcı, S. (2012). Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programlarının içerik değerlendirmesi [A content evaluation of social studies teacher education programs]. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 2(1), 45-61. https://dergipark.org.tr/en/pub/issej/issue/26562/280322
• Keleş, H., & Tonga, D. (2014). Öğrencilerin vatandaşlık bilincini etkileyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşleri [Teacher vıews about factors affectıng students’ cıtızenshıp conscıousness]. Abant İzzet Baysal üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 61-85. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2014.14.2-5000091528
• Kerr, D. (2005). Promoting active citizenship in schools and communities in England: emerging lessons from policy, practice and research. B. Maes (Ed.), Different faces of citizenship development of citizenship education in European countries in (pp.93-125). CIDREE chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/http://www.cidree.org/fileadmin/files/pdf/publications/YB_5_Different_faces_of_citizenship_.pdf
• Kılıç Oğuz, A. (2005). Fedakar eş-fedakar yurttaş: Yurttaşlık bilgisi ve yurttaşlık eğitimi 1970-1990 [Altruistic co-altruistic citizen: civic knowledge and civic education 1970-1990]. Kitap.
• Kıncal, R. Y. (2015). Vatandaşlık bilgisi [Citizenship information]. Nobel Akademik Yayıncılık. Kızılay, N. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenim: Bana göre iyi vatandaş [My socıal studıes teacher: a good cıtızen ın my opınıon]. Turkish Studies, 10(11), 987-1006 https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.8468.
• Kuş, Z., & Aksu, A. (2017). Vatandaşlık ve vatandaşlık eğitimi hakkında Sosyal bilgiler öğretmenlerinin inançları [Social studies teachers’ beliefs on citizenshiıp and citizenship education]. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(8), 18–41. https://dergipark.org.tr/en/pub/goputeb/issue/34591/382003
• Mendes, A. B., & Hammett, D. (2023). The new tyranny of student participation? Student voice and the paradox of strategic-active student-citizens. Teaching in Higher Education, 28(1), 164-179. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13562517.2020.1783227
• Mızrak, N. F. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin aktif vatandaşlık niteliklerine ilişkin düşüncelerinin analizi [Analysis of the thoughts of social studies teachers about active citizenship qualifications] (Tez No. 591472) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar) [Social studies course curriculum (primary and secondary school 4th, 5th, 6th and 7th grades]. Milli Eğitim Basımevi.
• Naci, S. (2020). Uluslararası Bakalorya programına göre yapılandırılmış sosyal bilgiler dersinin etkin vatandaşlık becerisi ve değerlerinin gelişimine etkisi [The effects of the social studies course structured according to the international baccalaureate programme on the development of efficient citizenship skills and values] (Tez No. 644501) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Namlı Altıntaş, İ. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının aktif vatandaşlık kazanımları: Eylem araştırması [Active citizenship attainments of prospective social studies teachers: An action research] (Tez No. 450074) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ocak, A. Y. (2003). Osmanlı toplumunda zındıklar ve mülhidler [Atheists and mulhids in Ottoman society].Tarih Vakfı.
• Oldfield, A. (2012). Vatandaşlık: Doğal olmayan bir pratik mi? [Citizenship: Is it an unnatural practice?] (C. Cemgil, Çev.). A. Kadıoğlu (Ed.), Vatandaşlığın dönüşümü: Üyelikten haklara [Transforming citizenship: From membership to rights] içinde (ss. 93-106). Metis Yayınları.
• Onyx, J., Kenny, S., & Brown, K. (2012). Active citizenship: An empirical investigation. Social Policy And Society, 11(1), 55-66. https://l24.im/ej31ZT
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Sage Publications.
• Peterson, A. & Knowles, C. (2009). Active citizenship: A preliminary study into student teacher understandings. Educational Research, 51(1), 39- 59. https://doi.org/10.1080/00131880802704731
• Sağlam, H. İ. (2012). İlköğretim öğrencilerinin etkili vatandaşlık yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [An ınvestigation on primary school teachers’ perceptions of effective citizenship proficiency by certain variables]. Journal of Social Studies Education Research, 3(2), 71-85. https://bulenttarman.com/index.php/jsser/article/view/140
• Sarıipek, D. B. (2006). Sosyal vatandaşlık ve günümüzde yaşadığı dönüşüm. Aktif vatandaşlık (sosyal politika açısından bir değerlendirme) [Social citizenship and its transformation today. Active citizenship (an assessment in terms of social policy)]. Çalışma ve Toplum, 2(9), 67-95.
• Sever, R. (2016). Alternatif yaklaşımlarla sosyal bilgiler öğretimi ile ilgili temel kavramlar [Basic concepts of social studies teaching with alternative approaches]. R. Sever, M. Aydın ve E. Koçoğlu (Ed.), Alternatif yaklaşımlarla sosyal bilgiler eğitimi [Social studies education with alternative approaches] içinde (ss. 1-13). Pegem Akademi.
• Sezgin Selçuk, G. (2019). Eğitimde araştırma yöntemleri [Research methods in education]. H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.), Tarama yöntemi [Survey method] içinde (ss.140-161). Pegem Akademi.
• Shuler, L. O. (2010). Paths to active citizenship: The development of and connection between civic engagement involvement and attitudes in college students. [Doctoral thesis, Boston College]. ProQuest Dissertations Publishing. https://www.proquest.com/docview/305182527?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true
• Söğüt, M. (2019). Sosyal bilgiler 5. sınıf etkin vatandaşlık öğrenme alanının ters-yüz sınıf modeline göre işlenmesinin öğrencilerin akademik başarıya etkisi [The effect of the 5th grade active citizenship learnin domain according to the reverse-face class model on students' academic achievement] (Tez No. 609291) [Yüksek lisans tezi, İbrahim Çeçen Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Süvari, Ş. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının aktif vatandaşlık öz yeterliliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Ege Bölgesi örneği) [Examination of social studies teacher candidates active citizenship self efficacy in terms of various variables (Ege Region example)] (Tez No. 644556) [Yüksek lisans tezi, Sıtkı Koçman Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Şener, P. (2019). Ortaokul öğrencilerinin etkin vatandaşlık öğrenme alanındaki kavramlara yönelik bilişsel yapılarının ve kavram algılarının belirlenmesi [Determination of the cognitive structures and concept perception of secondary school students about the concepts of effective citizenship learning] (Tez No. 590140) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Şenkal, A. (2005). Sosyal politika ve sosyal vatandaşlık: Kölelikten sosyal vatandaşlığa (Avrupa Birliği sosyal vatandaşlık örneği) [Social policy and social citizenship: From slavery to social citizenship (European Union social citizenship example)]. Journal of Social Policy Conferences, 50, 225-258. https://dergipark.org.tr/en/pub/iusskd/issue/891/9918
• Şişman, M. (2011). Eğitim bilimine giriş [Introduction to educational science]. Pegem Akademi.
• Tuncel, G., & Uğur, A. C. (2009, Mayıs). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin “küresel vatandaşlık” kavramına yükledikleri anlamlar üzerine bir değerlendirme [An evaluation on the meanings attributed to the concept of "global citizenship" by primary school 8th grade students, Sözlü sunumu] I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu, Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Türk Eğitim Derneği (TED) (2009). Öğretmen yeterlikleri [Teacher competencies].Okan Matbaacılık. Uğurlu, C. T. (2011). Avrupa Birliği ülkelerinde ve Türkiye’de vatandaşlık eğitimi [Citizenship educatıon ın european union countries and Turkey]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 10(37), 153-169. https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/6151/82620
• Ülger, M. (2013). İnsan hakları ve vatandaşlık eğitimi ara disiplin alanı uygulamasının sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri bağlamında değerlendirilmesi [Evaluation of ımplementation of human rights and citizenship ınterdiscipline domain in the context of social studies teachers’ opinions]. Turkish Journal of Education, 2(3), 14-29. https://doi.org/10.19128/turje.181061
• Varış, F. (1988). Eğitimde program geliştirme:Teori ve teknikler [Curriculum development in education: Theory and techniques]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Westheimer, J., & Kahne, J. (2004). Educating the “good” citizen: Political choices and pedagogical goals. Political Science & Politics, 37(2), 241-247. https://doi.org/10.1017/S1049096504004160
• Wood, J. (2010). ‘Preferred futures’: active citizenship, government and young people’s voices. Youth & Policy, 105, 50-70.
• Wood, J. J. (2009). Young people and active citizenship: An ınvestigation, [Doctoral thesis, De Montfort University]. https://dora.dmu.ac.uk/items/e35f3272-8671-4f10-a9b6-a94f95246887
• Yeşilbursa, C.C. (2015). Turkish pre-service social studies teachers’ perceptions of “Good” citizenship. Educational Research and Reviews, 10(5), 634-640. https://doi.org/10.5897/ERR2014.2058
• Yıldırım, Y. (2019). Okul dışı etkinlik temelli değerler eğitimi programının öğrencilerin etkin vatandaşlık değerlerine etkisi [The effect of outdor school activity based values education programme on students' effective citizenship values] (Tez No. 609945) [Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Yiğit, E. Ö. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının gözünden vatandaşlık ve Türk vatandaşlığı [Citizenship and Turkish citizenship in views of pre-service social studies teachers]. İlköğretim Online, 16(2), 406-427. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304708