Fotoğraflarla Geç Dönem Osmanlının Kostümlü Kimlikleri

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 161 - 180, 01.07.2022

Tolga Hepdincler

https://doi.org/10.58608/augsfd.1076916

Öz

Kıyafet albümleri olgusu, 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Batı görsel kültüründe batılı olmayan gelenek ve alışkanlıkların popüler temsil türlerinden biri olmuştur. Bu albümler daha çok ansiklopedik çalışmalar olarak anılmakta olup, özellikle görsel sanatların olanaklarından yararlanılarak batılı entelektüel deneyimlerin doğuya dair oluşturdukları çalışmalardır. Osmanlı Devleti çevresindeki Doğu tebaasının temsili bu Albümlerin ortak konuları olmuştur. Osmanlı'nın kültürel çeşitliliği ve Osmanlı tebaasının egzotik doğu imajı, geleneksel doğu bakışı ve deneyiminden oluşan Batı entelektüel ilgisini etkilemiş ve geliştirmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun 19. yüzyıl batılılaşma süreci, yeni bir Osmanlı Ulusal Kimliğini öngörmüş ve Osmanlı Kimliğinin Kostüm Albümleri ile temsili, Batı kökenli birçok entelektüel deneyim gibi içselleştirilmiştir. Hem saray tarafından desteklenen Brindesi'nin Antik Kostümler Müzesi hem de “Osmanlı Antik Kostümleri Albümü” bu içselleştirme sürecinin örnekleri olmuştur. Batılılaşma Süreci, Batı gelenek ve alışkanlıklarını doğrudan etkileyen yeni oluşan aydınları da etkilemiştir. Osman Hamdi Bey gibi birçok Osmanlı aydını Avrupa'da yetişmiş ve batılılaşma sürecinin dinamiği olmuştur. Kostüm Albümleri ile Osmanlı Aydınları arasındaki bağlantı, Osman Hamdi ve meslektaşlarının çok kültürlü çeşitlilik içinde idealize edilen yeni Osmanlı Kimliğine olan eğilimlerini temsil ettikleri Elbise-i Osmaniyye Albümü'nde rahatlıkla görülebilir. 1873'te basılan Albüm, bir Osmanlı aydınının yeni Osmanlı kimliği fikrini fotoğraf deneyiminin olanaklarıyla nasıl idealize ettiğini de göstermektedir. Bu makale, geç Osmanlı Kimliğinin bir idealizasyonu olarak Elbise-i Osmaniyye Albümü'ne odaklanacak ve ayrıca Osman Hamdi'nin Osmanlı kimliği ideallerini Batı görsel kültüründen gelen temsil tarzını kullanarak temsil etme başarısını veya başarısızlığın tartışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fotoğraf, Osmalı, Kostüm, Batılılaşma, Kimlik

Kaynakça

• Ackerman, G. M. (2008). Jean-Léon Gérôme: His life, his work. ACR Editions.
• Amagai, Y. (2003). The Kobu Bijutsu Gakko and the beginning of design education in modern Japan. Design Issues, 19(2), 35–44. https://doi.org/10.1162/074793603765201398
• Brindesi, J. (1855). Illustrations de Elbise-i Atika: Musée des anciens Costumes turcs d’Istanbul, Paris: Imprimerie de Lemercier.
• Çelik, Z. (2005). Şarkın Sergilenişi. Tarih Vakfı.
• Ersoy, A. (2003). A sartorial tribute to late Tanzimat Ottomanism: The Elbise-i Osmaniyye album. Muqarnas Online, 20(1), 187–207. https://doi.org/10.1163/22118993-90000044
• Eyries, J.B.B. (1815/16). La Turquie Costumes: Moeurs et Usages des Turcs Suite de Gravurse Coloriees, Paris: Libraire de Gide Fils.
• Hamdi, O., Launay, M. de, & Sébah. (1873). Les Costumes Populaires de la Turquie en 1873: Ouvrage publié sou la patronage de la commision Impériale Ottomane pour l'exposition universelle de vienne. Impr. du Levant Times & Shipping Gazette.
• Hamdi, O., Launay, M. de. (1999). 1873 yılında türkiye'de halk giysileri / elbise-i osnaniyye. Sabancı Üniversitesi Yayınları.
• Öztuncay, B. (2006). Dersaadet'in fotoğrafçıları: 19 yüzyıl i̇stanbulunda fotoğraf: öncüler, stüdyolar, sanatçılar. Ayagaz.
• Shaw, W. M. (2003). Possessors and possessed: Museums, archeology, and the visualization of history in the late ottoman empire. University of California Press.