Amerika Birleşik Devletleri Bayh-Dole Yasası ve Türk Hukukunda öğretim elemanlarının buluşlarına ilişkin bir değerlendirme

Yıl 2015, Cilt: 64 Sayı: 2, 405 - 434, 01.06.2015

Selin Özden Merhacı

https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001783

Cited By: 3

Öz

Üniversitelerde gerçekleştirilen ve buluş ile sonuçlanan akademik faaliyetlerin, günümüzde teknoloji transferi kapsamında değerlendirilmesi ve ticarileştirilmesinin önemli bir husus olduğu anlaşılmıştır. Gelişmiş ülkeler, üniversitede ortaya çıkan buluşların hem toplum yararına kullanılabilmesini hem de ticarileştirilmesini sağlayarak elde edilen gelirin buluş sahibine fayda sağlayacak şekilde değerlendirilmesini kolaylaştıracak bir takım hukuki düzenlemeler yapmışlardır. Bunların başında buluşlar üzerindeki hak sahipliğine ilişkin düzenlemeler gelmektedir. Önceleri özellikle Avrupa ülkelerinde serbest buluş olarak değerlendirilen bu buluşların, Amerika Birleşik Devletleri’nde büyük yankı uyandıran Bayh-Dole Yasası’nın olumlu etkilerinin görülmesi üzerine, hizmet buluşu olarak nitelendirilmesi söz konusu olmuştur. Türkiye’de ise hali hazırda öğretim elemanlarının yaptığı buluşlar serbest buluş olarak nitelendirilmekte ve hak sahibinin buluşu yapan öğretim elemanı olduğu kabul edilmektedir. Ancak son dönemdeki gelişmeler, yeni yasal düzenlemeler ile hak sahipliği rejiminde değişikliğe gidileceğini göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Bayh-Dole Yasası, üniversite buluşları, patent kanunu tasarısı, serbest buluşlar, hizmet buluşları

The Bayh-Dole Act and an Analysıs on the Inventıons of Unıversıty Lecturers in Turkısh Law

Öz

It is considered very important today that academic activities, which are carried out in universities and result in inventions, are evaluated in the scope of technology transfer and are commercialized. In developed countries, legal amendments have been made to use academic patents to the benefit of society and to evaluate them to the benefit of inventors by sharing royalties as a result of commercialization. Foremost among them is the provisions about the ownership rights. The inventions which were considered initially as independent inventions especially in European countries are now considered as service inventions. These changes are affected by the positive outcomes of the Bayh-Dole Act. Currently in Turkish law, university inventions are considered as independent inventions and the university lecturers are considered as the right holders. But recent developments indicate that the ownership regime is going to be changed by new legal amendments

Anahtar Kelimeler

Bayh-Dole Act, university inventions, draft patent code, independent inventions, service inventions

Kaynakça

• Bartenbach, Kurt/Volz, Franz-Eugen. (2002). Erfindungen an Hochschulen - Zur Neufassung des § 42 ArbEG, GRUR 2002, 743-757.
• Battal, Ahmet. (2003). Patent Mevzuatı Yönünden Üniversite Mensubu Kavramı ve Vakıf Üniversitelerinde Çalışanların Buluşları. Bilgi Toplumunda Hukuk Ünal Tekinalp’e Armağan, C. 2, İstanbul, 189-197.
• Canbolat, Talat. (2007). İşçi Buluşları. İstanbul: Beta.
• Eberle, Mary. (1999). March-In Rights Unders the Bayh-Dole Act: Public Access to Federally Funded Research. Marq. Intell. Prop. L. Rev. 3, 155-180.
• Eisenberg, Rebecca S. (1996). Public Research and Private Development: Patents and Technology Transfer in Government-Sponsored Research, V. L. Rev. 82, 1663-1727.
• Grimaldi, Rosa/Kenney, Martin/Siegel, Donald S./Wright, Mike. (2011). 30 Years after Bayh-Dole: Reassessing Academic Entrepreneurship. Research Policy, 40, 1045-1057.
• Mireles, Michael S. (2007). Adoption of the Bayh-Dole Act in Developed Countries: Added Pressure for A Broad Research Exemption in the United States. Me. L. Rev., 59, 260-282.
• Mowery, David C./Nelson, Richard R./Sampat Bhaven N./Ziedonis, Arvids A. (2001). The Growth of Patenting and Licencing by U.S. Universities: An Assessment of the Effects of the Bayh-Dole Act of 1980. Research Policy, 30, 99-119.
• Mowery, David C./Sampat, Bhaven N. (2005). The Bayh-Dole Act of 1980 and University-Industry Technology Transfer: A Model for Other OECD Governments?. Journal of Technology Transfer, 30, 115-127.
• Organization for Economic Co-operation and Development (OECD). (2004). Turning Science into Business, Patenting and Licencing at Public Research Organizations, http://www.oecdilibrary.org/docserver/download/9203021e.pdf?expires=1426775303&i d=id&accname=ocid41019259&checksum=303E875444B26522549DA 5BDDDA1AAEF [Erişim Tarihi: 24.03.2015]
• Ortan, Ali Necip. (1987). İşçi Buluşları Hukuku. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Ortan, Ali Necip.(2005). Çalışanların Buluşları. I. İstanbul Fikri Mülkiyet Hukuku Sempozyumu, 05-06 Mayıs 2005 İstanbul, 188-195.
• Rafferty, Matthew. (2008). The Bayh-Dole Act and University Research and Development. Research Policy, 37, 29-40.
• Saraç, Tahir. (2003). Patentten Doğan Hakka Tecavüz ve Hakkın Korunması. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Saraç, Tahir. (2004). Çalışanlar Tarafından Gerçekleştirilen Buluşlarda Patent Kime Verilecektir? Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 257-278. (makale)
• Shane, Scott. (2004). Encouraging University Entrepreneurship? The Effect of the Bayh-Dole Act on University Patenting in the United States. Journal of Business Venturing, 19, 127-151.
• Stevens, Ashley J. (2004). The Enactment of Bayh-Dole Act. Journal of Technology Transfer, 29, 93-99.
• Şehirali, Feyzan Hayal. (1998). Patent Hakkının Korunması. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Takenaka, Toshiko. (2005). Technology Licencing and University Research in Japan. International Journal of Intellectual Property Law, Economy and Management, 1, 27-36.
• von Falck, Andreas/Schmaltz, Christiane. (2005) University Inventions: Classification, Remuneration in Germany, the Netherlands, France, the UK, the U.S. and Japan, ICC, 36, 912-927.
• Weyand, Joachim/Haase, Heiko. (2007) Der Innovationstransfer an Hochschulen nach Novellierung des Hochschulerfindungsrechts - eine Zwischenbilanz in rechtspolitischer Absicht, GRUR 2007, 28-39.
• Wisner, Mark R. (1993-1994). Proposed Changes to the Laws Governing Ownership of Inventions Made with Federal Funding. Tex. Intell. Prop. L. J., 2, 193-198.
• Yıldız, Şükrü. (2002). 551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Hükümlerine Göre Üniversite Mensuplarının Buluşları. AÜEHFD, IV(1-4), 247-254.