İDARİ YARGIDA SINIRLI EHLİYETSİZLERİN GENEL (OBJEKTİF) DAVA EHLİYETİ

Yıl 2023, Cilt: 72 Sayı: 1, 183 - 212, 28.03.2023

Kerim Azak

https://doi.org/10.33629/auhfd.1141760

Öz

İdari yargıda, iptal davaları ve tam yargı davaları için özel (öznel/ sübjektif) dava ehliyeti öngörülmüştür. Fakat bu özel dava ehliyetinin yanı sıra genel (objektif) dava ehliyetinin de bulunması gerekir. Genel dava ehliyeti ise fiil ehliyetine göre belirlenmektedir. Fiil ehliyetine göre gerçek kişiler içerisinde yer alan sınırlı ehliyetsizler; kural olarak ehliyetsiz, istisna olarak ise ehliyetli kabul edilirler. Bu sebeple sınırlı ehliyetsiz olan kimselerin, bazı konularda genel dava ehliyetine sahip olduğu, bu konular haricinde ise genel dava ehliyetine sahip olmadığı kabul edilmektedir. İstisna olan bu konular dışında ise sınırlı ehliyetsizlerin, bizzat kendilerinin dava açması ve davayı takip etmesi hukuken mümkün değildir.


Bu çalışmanın konusunu; idari yargıda, sınırlı ehliyetsizlerin genel dava ehliyeti oluşturmaktadır. İdari yargılama usulü bakımından çoğu zaman dikkate alınmayan bu husus, aslında uygulamada çok sık karşılaşılan bir durumdur. Bu yönüyle sınırlı ehliyetsizlerin genel dava ehliyetine sahip olduğu hâller, çalışma kapsamında belirlenmiş ve daha sonrasında ise dava ehliyeti eksikliğine ilişkin çeşitli ihtimaller değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İdari Yargı, Dava Ehliyeti, Sınırlı Ehliyetsizler, Fiil Ehliyeti, Genel Dava Ehliyeti

The General (Objective) Capacity to Sue of Limited Incompetent Persons in Administrative Jurisdiction

Öz

In administrative jurisdiction, particular capacity to sue is envisaged for action for annulment and full remedy action. However, in addition to this particular capacity to sue, there must also be the general capacity to sue. The general capacity to sue is determined according to the capacity to act. Limited incompetent persons are included in persons according to the legal capacity; As a rule, they are considered incapable to act, and as an exception, they are deemed competent. For this reason, it is accepted that limited incompetent persons have general capacity to sue in some matters, and do not have general capacity to sue other than these issues. Except for these exceptions, it is not legally possible for limited incompetent persons to file a lawsuit and follow the case themselves.


The subject of this study is the general legal capacity of the limited incompetent persons in administrative jurisdiction. This issue, which is often not considered in terms of administrative proceedings, is a very common situation in practice. In this respect, the cases in which the incompetent persons have general capacity to sue were determined within the scope of the study. Then various possibilities regarding the lack of legal capacity were evaluated.

Anahtar Kelimeler

Administrative Jurisdiction, Capacity to Sue, Limited Incompetent Persons, Legal Capacity to Act, The General Capacity to Sue

Kaynakça

• Akipek, Jale, Turgut Akıntürk ve Derya Ateş Karaman, Türk Medenî Hukuku Birinci Cilt. İstanbul: 10. Bası, Beta Yayıncılık, 2013.
• Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya, Açıklamalı-İçtihatlı Türk İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2019.
• Arpacı, Abdülkadir, Kişiler Hukuku (Gerçek Kişiler). İstanbul: 2. Bası, Beta Basım, 2000.
• Arslan, Ramazan, Ejder Yılmaz ve Sema Taşpınar Ayvaz, Medenî Usul Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2016.
• Çınarlı, Serkan ve Kerim Azak. “Kamu Hastanelerinde Covid-19 Nedeniyle Zarar Gören Hastaların İdareye Başvuru Sürecinin Tartışılması (İYUK Madde 13 Kapsamında)”, in Bir Küresel Salgın ve Hukuk: Covid-19, edited by Murat Batı ve Sezai Çağlayan, 243-274. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2021.
• Dural, Mustafa ve Tufan Öğüz, Türk Özel Hukuku C. II. İstanbul: 14. Baskı, Filiz Kitabevi, 2013.
• Dural, Mustafa, Tufan Öğüz ve Mustafa Alper Gümüş, Türk Özel Hukuku Cilt III. İstanbul: 6. Bası, Filiz Kitabevi, 2012.
• Ermenek, İbrahim ve S. Hilal Üçüncü, “Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza Sebebiyle Kısıtlanma Hâlinde Kanunî Temsilciye Tebligat Yapılma Usulü”, AHBVÜ-HFD, C. XXIV, S. 2, (2020): 3-30.
• Gözübüyük, A. Şeref ve Turgut Tan. İdare Hukuku Cilt II İdari Yargılama Hukuku. Ankara: 9. Bası, Turhan Kitabevi, 2017.
• Günday, Metin, İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2022.
• Helvacı, Sevap, Kişilik İşlemi Hakları (Münhasıran Şahsa Bağlı Haklar). İstanbul: Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi S.B.E., 1993.
• Helvacı, Serap, Gerçek Kişiler. İstanbul: 7. Bası, Legal Yayıncılık, 2016.
• Kaplan, Gürsel, İdari Yargıda Dava Açma Süreleri. Ankara: 3. Bası, Turhan Kitabevi, 2011.
• Kaplan, Gürsel, İdari Yargılama Hukuku. Bursa: 7. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2020.
• Karahanoğulları, Onur. İdari Yargı İdarenin Hukuka Zorlanması. Ankara, Turhan Kitabevi, 2019.
• Karakaş, Fatma Tülay, Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar. Ankara: Turhan Kitabevi, 2015.
• Karavelioğlu, Celal, Açıklama ve Son İçtihatlarla İdarî Yargılama Usulü Kanunu Cilt I. Ankara: 6. Bası, Karavelioğlu Hukuk Yayınevi, 2006.
• Karavelioğlu, Celal. Açıklamalı, İçtihatlı ve İstinaf Kurumuyla İdari Yargılama Usulü Kanunu. Ankara: 9. Baskı, Adalet Yayınevi, 2018.
• Kılıçoğlu, Ahmet M., Medeni Hukuk. Ankara: Turhan Kitabevi, 2016.
• Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü Cilt 1. İstanbul: 6. Baskı, Demir-Demir Yayıncılık, 2001.
• Kuru, Baki, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku. Ankara: Legal Yayınevi, 2016.
• Oğuzman, M. Kemal, Özer Seliç ve Saibe Oktay Özdemir, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler). İstanbul: 12. Bası, Filiz Kitabevi, 2012.
• Öztan, Bilge, Kişiler Hukuku. Ankara: 11. Bası, Yetkin Yayınları, 2022.
• Pekcanıtez, Hakan, Muhammet Özekes, Mine Akkan ve Hülya Taş Korkmaz, Medenî Usûl Hukuku Cilt I. İstanbul: 15. Bası, Onikilevha Yayıncılık, 2017.
• Saymen, Ferit H., “Mahkeme İçtihatları”, İstanbul Hukuk Mecmuası, C. 21, S. 1-4, (1957): 467-482.
• Serozan, Rona, Medeni Hukuk. İstanbul: 4. Bası, Vedat Kitapçılık, 2013.
• Tanrıver, Süha, Medenî Usûl Hukuku Cilt I. Ankara: Yetkin Yayınları, 2016.
• Ulusoy, Ali D., Yeni Türk İdare Hukuku. Ankara: 4. Baskı, Yetkin Yayınları, 2021.
• Üstündağ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku Cilt I-II. İstanbul: 6. Bası, Alfa Basım, 1997.
• Yenice, Kazım ve Yüksel Esin, Açıklamalı-İçtihatlı-Notlu İdari Yargılama Usulü. Ankara: Arısan Matbaacılık, 1983.
• Yıldırım, Ramazan ve Serkan Çınarlı, Türk İdarî Yargılama Hukuku Dersleri. Ankara: 3. Baskı, 2021.
• Yılmaz, Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi. Ankara: 2. Baskı, Yetkin Yayınları, 2013.
• Zevkliler, Aydın, M. Beşir Acabey, K. Emre Gökyayla, Medenî Hukuk. Ankara: 6. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2000.