Potential Problems In Individual Applications to the Constitutional Court for Tax Disputes

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 1, 593 - 619, 22.04.2024

Özgenur Özyalçın

https://doi.org/10.33629/auhfd.1312074

Öz

The individual application option has been formulated as an opportunity to apply to the Constitutional Court against Turkish law's final proceedings and decisions that became final after September 23, 2012. It has been described as an important step in the development of national judicial processes. The Individual application option is a right guaranteed by the Constitution and the final point of the right to access to a court within the country, therefore it should be effective, accessible, and regulated by clear rule sets. In this context; The basic requirement is that the legal regulations pertaining to the right to individual application are consistent within themselves. Consideration of existing inconsistencies by the Constitutional Court may provide a soft interpretation approach in terms of future case law and prevent loss of rights. Consideration of current inconsistencies by the Constitutional Court can provide a soft interpretation approach for future cases and prevent loss of rights. Even if the Court develops attention to this issue, there is no doubt that it will only provide temporary protection against the tardiness of the legislative process. Even if problems and deficiencies are tolerated in practice, legal regulations must be completely clear in a state of law.
In Turkish law, tax regulations are not gathered under a single code and are scattered within the legislation. Due to this disorganization, gaps, and contradictions in the legislation emerge as an inevitable result. Considering and eliminating these deficiencies is important in terms of preventing the loss of rights.

Anahtar Kelimeler

The Constitutional Court, Individual Application, Application by Complaint, Union Customs Code, Manifest Error of Assessment

Vergi Uyuşmazlıkları İçin Anayasa Mahkemesine Yapılacak Bireysel Başvurularda Potansiyel Sorunlar

Öz

Türk hukukunda 23 Eylül 2012 tarihinden sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine Anayasa Mahkemesi’ne başvuru imkanı olarak biçimlendirilen bireysel başvuru yolu, uygulanmaya başlandığı tarihten bu yana ülke içi hak arama mekanizmalarının geliştirilmesinde önemli bir adım olarak nitelendirilmiştir. Bireysel başvuru T.C. Anayasası ile güvence altına alınmış bir hak olmasının yanı sıra mahkemeye erişim hakkının ülke içindeki nihai noktasını oluşturduğundan etkinliği, erişilebilirliği ve açık kural setleriyle düzenlenmiş olması büyük önem arz etmektedir. Bu çerçevede; bireysel başvuru hakkına ilişkin hükümleri havi yasal düzenlemelerin kendi içinde yeknesak olması temel gerekliliktir. Olası belirsizliklerin T.C. Anayasa Mahkemesi tarafından göz önüne alınması gelecek içtihatlar bakımından bir yumuşak yorum yaklaşımı sağlayarak hak kaybı yaşanmasını engelleyebilir. Mahkeme tarafından bu yönde bir farkındalık geliştirilse dahi bunun ancak yasama sürecinin hantallığına karşı geçici bir güvence oluşturacağına şüphe yoktur. Bir hukuk devletinden beklenen, sorun ve eksikler uygulamada ne kadar tolere ediliyor olursa olsun yasal düzenlemelerin uygulamada bir toleransa ihtiyaç duyulmayacak biçimde netleştirilmesi olacaktır.
Türk hukukunda vergi düzenlemeleri tek bir Kanun altında toplanmamış olup mevzuat içinde dağınık durumdadır. Bu dağınıklık tüm düzenlemelerin aynı anda göz önüne alınmasını zorlaştırdığı için mevzuat içi boşluk ve çelişkilerin oluşması kaçınılmaz bir netice olarak ortaya çıkmakta, bu aksaklıkların fark edilmesi hak kaybı yaşanmaması bakımından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anayasa Mahkemesi, Bireysel Başvuru Yolu, Şikayet Yoluyla Müracaat, Birlik Gümrük Kodu, Bariz Takdir Hatası

Teşekkür

Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nezdinde, Kamu Hukuku Tezli Yüksek Lisans Programı’nda vermeye devam ettiği "Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru" dersi ile bu çalışmanın ortaya çıkmasına vesile olan, önerileriyle geliştiren ve desteğini hiçbir zaman esirgemeyen Sayın Hocam Doç. Dr. A. Ersoy Kontacı’ya içten teşekkürlerimi sunmayı borç bilirim.

Kaynakça

• Aksoy, Şerafettin. Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi. İstanbul: Filiz Kitabevi. 2010.
• Ağar, Serkan. “Vergi Davalarının Hukuki Niteliği.” TBB Dergisi 62, no: 202, (OcakŞubat 2006): 262-298.
• Akdemir, Tuğçe. “Vergi Hukuku Açısından Türk Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu.” TBB Dergisi 111, no 1367, (Mart-Nisan 2014): 255-278.
• Armağan, Aylin. Serkan, Seyhan. “Gümrük Kanunu’nda İdari İtiraz Yolu.” Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi. 10/2. (Aralık 2020): 440-460.
• Bayar, İbrahim. “Türkiye’de Düzeltme Yolu: Kapsam ve İçerik Tartışmaları.” Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümü: Barışçıl Mekanizmalar içinde. ed. Billur Yaltı. İstanbul: Beta Basım. 2015.
• Doğru, Osman. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Rehberi. İstanbul: Legal Yayınevi. 2012.
• Ermayası, Mustafa. Anayasa Mahkemesine Yapılan Bireysel Başvurunun Kabul Edilebilirlik Bakımından İncelenmesi. Ankara: Adalet Yayınevi. 2018.
• Erdem, Tahir. Vergi Hukukunda Uyuşmazlıkların İdari Aşamada Çözümü ve Alternatif Çözüm Yolları. Ankara: Seçkin Yayınları. 2012.
• Fendoğlu, Hasan Tahsin. Türk Anayasa Hukuku Tarihi. Ankara: Yetkin Yayınları. 2021.
• Gözler, Kemal. “Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması.” Yorum İlkeleri içinde. haz. Ozan Ergül. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları. 2012
• Göztepe, Ece. “Türkiye’de Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkının (Anayasa Şikâyeti) 6216 Sayılı Kanun Kapsamında Değerlendirilmesi.” TBB Dergisi. (Temmuz-Ağustos 2011): 13-40
• Kaneti, Selim, Esra Ekmekci, Gülsen Güneş, Mahmut Kaşıkcı. Vergi Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi. 2019.
• Karakoç, Yusuf. Genel Vergi Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları. 2004.
• Karaman, Ebru. Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Bireysel Başvuru Yolu. İstanbul: Oniki Levha, 2013.
• Kılınç, Bahadır. “Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâyeti) Kurumu ve Türkiye Açısından Uygulanabilirliği.” Anayasa Yargısı Dergisi. 24/1. (Haziran 2008): 17-57.
• Kızılot Şükrü ve Metin Taş. Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi. Ankara: Yaklaşım Yayıncılık. 2011.
• İnceoğlu Sibel. Adil Yargılanma Hakkı. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-4. 2018.
• Mellinghof, Rudolf. “Federal Almanya Cumhuriyeti’nde Anayasa Şikâyeti.” Anayasa Yargısı Dergisi, 25. (Haziran 2009): 31-44.
• Oktar, S. Ateş. Vergi Hukuku. İstanbul: Türkmen Kitabevi. 2008.
• Öncel, Mualla, Nami Çağan, Ahmet Kumrulu, Cenker Göker. Vergi Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi. 2021.
• Özbudun, Ergun. Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları. 2017.
• Pehlivan, Osman. Vergi Hukuku. Trabzon: Celepler Matbaacılık. 2017.
• Saban, Nihal. Vergi Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık. 2016.
• Şenyüz, Doğan, Mehmet Yüce, Adnan Gerçek. Vergi Hukuku (Genel Hükümler). Bursa: Ekin Yayın Dağıtım. 2017.
• T.C. Anayasa Mahkemesi. Bireysel Başvuruya Dair Sık Sorulan Sorular.
• T.C. Anayasa Mahkemesi. Bireysel Başvuruda İdari Yargıya İlişkin İhlal Kararları.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). Türkiye-Avrupa Topluluğu Ortaklık Konseyi Kararları: 1964-2000. Ankara: DPT Yayınları. 2001.
• Turhan, Hikmet Berk. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Kamu Tüzel Kişilerinin Başvuru Ehliyeti. Ankara: Seçkin Yayınları. 2022.
• Uluatam, Özhan. Örnekler, Belgeler ve Mahkeme Kararlarıyla Vergi Hukuku Genel Esasları ve Vergiler. Ankara: Seçkin Yayınları. 1995.
• Ulusoy, Ali. Türk İdare Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları. 2019.