Points of Resistance in the Spiritual Counseling Process and the Competencies of the Spiritual Counselor Tryıng to Cope With it

Yıl 2024, Cilt: 65 Sayı: 1, 63 - 92, 31.05.2024

Büşra Er Özdemir Gülüşan Göcen

https://doi.org/10.33227/auifd.1434757

Öz

This article aims to reveal the causes and manifestations of the resistance that spiritual counsellors encounter in the counselling process, how the counsellors show the ability to manage with it, and how effectively they carry the issue they discuss into the spiritual field. In this qualitative research designed as a case study, the study group has been formed using snowball and chain sampling method. Semi-structured interviews are conducted with 10 people, 6 females and 4 males, aged between 30-55 years (average age 38), who currently work as a spiritual counsellor in hospitals in Istanbul and have been in this position for an average of 4 years most of them holding postgraduate degrees. Descriptive analysis is conducted on thematic areas related to (a) the definition of spiritual counseling, (b) the competencies of spiritual counselors in the face of client resistance, (c) manifestations and reasons for resistance, and (d) methods used to overcome resistance. In dealing with resistance encountered from clients, spiritual counselors are found to cope by instilling trust (i), creating a sincere atmosphere (ii), and effectively guiding the conversation (iii). Notably, spiritual counselors guide clients through questioning (i), utilize counseling skills (ii), progress according to the client’s beliefs (iii), instill confidence in the client (iv), and encourage the client to address their spiritual concerns (v), highlighting the progression of counseling into the spiritual domain.

Anahtar Kelimeler

Overcoming Resistance., Spiritual Counseling, Client Resistance, Resistance in Spiritual Counseling, Managing Resistance in Spitual Counseling

Manevi Danışmanlık Sürecinde Karşılaşılan Direnç Noktaları ve Bununla Baş Etmeye Çalışan Manevi Danışman Yeterlilikleri

Öz

Bu makale manevi danışmanların danışma sürecinde danışanlarca ortaya konan direncin sebepleri ve görünümlerini, danışmanların bununla nasıl başa çıkma becerisi gösterdiklerini, görüşmede ele aldıkları meseleyi manevi alana getirebilme etkililiklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Durum deseninde hazırlanmış bu nitel araştırmada, çalışma grubu kartopu ve zincir örnekleme yöntemiyle oluşturulmuştur. 6’sı kadın, 4’ü erkek, 30-55 yaş aralığında (yaş ortalaması 38), İstanbul’da halen hastanelerde manevi danışmanlık yapan, ortalama 4 yıldır bu görevde yer alan, ağırlıklı olarak lisansüstü eğitime sahip 10 kişi ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Betimsel analiz ile (a) manevi danışman tanımına, (b) danışan direncine karşı manevi danışmanın yeterliliklere, (c) direncin görünümleri, sebepleri ile (d) direnci aşmada kullandıkları yöntemlere ait temalarda çözümlemeler yapılmıştır. Manevi danışmanların danışanlar tarafından karşılaştıkları direnç karşısında; güven vererek (i), samimi ortam oluşturarak (ii) ve konuşmayı doğru yönlendirerek (iii) baş ettikleri tespit edilmiştir. Manevi danışmanların, sorularla yönlendirme (i), danışmanlık becerilerini kullanma (ii), danışanın inancına göre ilerleme (iii), danışana güven verme (iv) ve danışanın cesaretlendirilmesiyle kendisinin mesele edindiği manevi noktayı açması (v) ile danışmanın seyrinin manevi alana ilerlediği öne çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Direncin Üstesinden Gelme., Manevi Danışmanlık, Manevi Danışman, Danışan Direnci, Manevi Danışmada Direnç Yönetimi, Yeterlilik

Etik Beyan

İstanbul Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Etik Kurulu’na sunulmuş ve onay alınmıştır (23.11.2022-1397209).

Kaynakça

• Ağılkaya Şahin, Zuhal. Manevi Bakım ve Danışmanlık. İstanbul: Marmara Akademi Yayınları, 2017.
• Ahmed, Sameera ve Mona M. Amer. Müslümanlar İçin Psikolojik Danışma Kültüre ve Dine Duyarlı Ruh Sağlığı Müdahaleleri. Çev. Vahap Yorgun. İstanbul: Nobel Yayınları, 2015.
• Aka, Muharrem. “Dine ve Kültüre Duyarlı Psikolojik Danışmanlık-I: Manevi Danışmanlık Perspektifinden Kuramsal Analizler.” Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 2, (2020): 201-233.
• Akoğlan Kozak Meryem ve Volkan Genç. “Değişim Sürecinde Ortaya Çıkan Direnci Önlemede Duyguların Yönetiminin Önemi: Hizmet İşletmeleri Açısından Bakış.” Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi 1:2, (2014): 81-92.
• Bahadır, Aysun. “Klinik Manevi Danışmanlık Eğitimi: Almanya KSA Modeli ve Türkiye'de Uygulanması.” Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, 2022.
• Bakioğlu, Fuad. “Psikolojik Danışman Adaylarının Özyeterlikleri ile Kültüre Duyarlılıkları, Cinsiyet Rolleri ve Bilinçli Farkındalıkları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi.” Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2018.
• Canel Çınarbaş, D. “İslami ve İslam Öncesi İnançlar ve Psikoloji: Türkiye’de Yerel Sağaltım Yöntemleri Bağlamında Türbe ve Hoca Ziyaretleri.” Ayna Klinik Psikoloji Dergisi 2:1 (2015): 27-39.
• Coşkunsever, Aysun. Sosyal Hizmetlerde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2018.
• Creswell, John. W., Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Çev. Ed. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir, Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çağlan, Kevser ve Gülüşan Göcen. “Psikolojik Yardım Almanın Dini/Manevi Açıdan Damgalanması ve Bu Süreci Yaşayanların Manevi Danışmanlık Hizmetlerinden Beklentileri.” Değerler Eğitimi Dergisi 18:39 (2020): 137-172.
• Demir, İhsan. “Manevi Danışmanlar Gözüyle Hastanelerde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Uygulamaları Üzerine Nitel Bir Araştırma.” (Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa, 2023.
• Doğan, Mebrure. "Hastane Örneği Üzerinden Manevî Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerine Genel Bir Bakış." Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 21:2 (2017): 1267-1304.
• Düzgüner, Sevde ve Ali Ayten. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Temel Bilgiler Kılavuzu. Ankara: DİB Yayınları, 2021.
• Düzgüner, Sevde. Maneviyat Algısı ve Yansımaları. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2021.
• Ekşi, Halil. Manevi Yönelimli Psikolojik Danışma. Ankara: Nobel Yayınları, 2020.
• Ertunç, Adem. “Sağlık Tesislerinde Yürütülen Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Üzerine Bir Değerlendirme.” Kafkasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8:16 (2021): 556-580.
• Genia, Vicky. “Seküler Psikoterapistler ve Dindar Danışanlar: Mesleki Mülahazalar ve Öneriler.” Çev. Üzeyir Ok, İslami Araştırmalar Dergisi 12:1 (1999): 78-83.
• Göcen, Gülüşan. Danışmanın Maneviliğinin Gerekliliği Üzerine: Dini İçerikli TV Programlarında Sorulan Sorular Üzerine Nitel bir Araştırma. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Cilt II, Ed. A. Ayten- M. Koç- N. Tınaz içinde (283- 313), İstanbul: Dem Yayınları, 2016.
• Göcen, Gülüşan. Kavram Atlası I, Ankara: Gazi Kitabevi, 2022.
• İşbilen, Nihal. “Manevi Danışmanlık Üzerine Fenomenolojik Bir Analiz: Morristown Tıp Merkezi Healthcare Chaplaincy (ABD) Örneği.” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 64:2 (2023): 591-628.
• Kılınçer, Hatice. “Tıp, Psikoloji ve İlahiyat Öğrencilerinin Türkiye’deki Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Uygulamalarına Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma.” Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2017.
• Koç, Mustafa. “Manevî-[Psikolojik] Danışmanlık ile İlgili Batı’da Yapılan Bilimsel Çalışmaların Tarihi ve Literatürü (1902-2010) Üzerine Bir Araştırma.” Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12:2 (2012): 201-237.
• Kurtoğlu, Hilal. “Hastanelerde Yürütülen Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerinin Değerlendirilmesi (Marmara Bölgesi Örneği).” Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, 2020.
• Mahmood, Omar M., Sawsan R. Ahmed. “Psikolojik Ölçme ve Değerlendirme.” Çev. Vahap Yorgun Müslümanlar İçin Psikolojik Danışma Kültüre ve Dine Duyarlı Ruh Sağlığı Müdahaleleri, ed. Ahmed, Samerera- Mona M. Amer, içinde 71-86 İstanbul: Nobel Yayıncılık, 2015.
• Merriam, Sharan B.. Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Çev. Selahattin Turan ve Fatma Koçak Canbaz ve diğerleri. 3. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2013.
• Özdoğan, Öznur. “İnsanı Anlamaya Yönelik Bir Yaklaşım: Pastoral Psikoloji.” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47:2 (2006): 127-141.
• Özer, İsa Özgür. “Terapötik Yolculukta Bir Tümsek: Direnç.” İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18:3 (2017): 217-228.
• Özkan, Aysun. “Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinde Manevi Danışmanlık: Bir Karma Yöntem Araştırması,” Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 2019.
• Öztürk, Erdinç ve Hülya Ayhan. “Psikoterapinin Temel İlkeleri ve Temel Bileşenleri.” Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 1:6 (2021): 136-158.
• Park, Crystal. “Din ve Anlam”, Din ve Maneviyat Psikolojisi–Yeni Yaklaşımlar ve Uygulama Alanları, ed. İ. Çapçıoğlu-A. Ayten, içinde 29-66. Ankara: Phoenix Yayınları, 2013.
• Pazarlı, Osman. Din Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1982.
• Söylev, Ömer Faruk. “Türkiye’de Dini Danışma ve Rehberlik: Alanları, İmkânları ve Yöntemleri: Diyanet İşleri Başkanlığı Örneği.” Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa, 2014.
• Subaşı Münevver ve Kübra Okumuş. “Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması.” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21:2 (2017): 419-426.
• Şentürk, Habil ve Gülay Korkmaz Çetin. “Hastanelerde Manevi Danışmanlık Hizmetleri İhtiyacı Üzerine Pilot Bir Araştırma: SDÜ Hastanesi Örneği.” Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 10:2 (2020): 373-396.
• Şirin, Turgay. Manevi Danışma ve Rehberlik’te Yeni Bir Model Önerisi: İHSAN Modeli ve Vaka Sunumu. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Cilt 1. ed. A. Ayten-M. Koç-N. Tınaz, içinde 186-211. İstanbul; Ensar Neşriyat, 2016.
• Tuna, Ezgi. “Psikoterapide Direnci Anlamak ve Dirençle Çalışmak.” Ayna Klinik Psikoloji Dergisi 3:3 (2016): 10-25.
• Tunçer, Polat. “Değişim Yönetimi Sürecinde Değişime Direnme.” Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 32:1 (2013): 373-406.
• Uğurlu, Havva Sinem. “Dinî Danışmanlık Eğitimi: Amerika Örneği ve Türkiye Gereksinim Çözümlemesi Üzerine Nitel Bir Araştırma.” Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2017.
• Umucu, Emre ve Nilüfer Voltan Acar. “Grupla Psikolojik Danışma Sürecinde Direnç Öğesi Olan Kültürel Etmenlere Psikolojik Danışmanın Müdahalesi.” Ege Eğitim Dergisi 12:1 (2011): 99-113.
• Usta, Zeynep. “Türkiye’de Hastanelerde Manevi Destek Hizmetleri (Manevi Destek Görevlileri Üzerinde Bir Araştırma).” Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 2018.
• Yam, Faruk Caner. “Psikolojik Danışmanların Tükenmişlik Düzeyleri, İş Doyumu/Mesleki Memnuniyet Düzeyleri ve Psikolojik Danışma Öz Yeterlikleri: Türkiye’de Yapılmış Araştırmaların İncelenmesi.” Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi 70 (2019): 110-131.
• Yaycı, Levent. “Grupla Psikolojik Danışmada Direnç: Önleme ve Müdahale Yolları.” OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 7:13 (2017): 991-1016.
• Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 2016.
• Yıldızhan, Şeref. “Hastanelerde Yürütülen Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerinde Problem ve Beklentiler.” Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa, 2023.