Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Yaratıcı Liderlik Özelliklerinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 258 - 279, 31.07.2018

Banu Dikmen Ada

Öz

Bu araştırmada “resmi ve özel okul öncesi eğitim
kurumlarında ve resmi ve özel ilköğretim kurumlarında çalışmakta olan okul
öncesi eğitim öğretmenlerinin yaratıcı liderlik özelliklerini belirlemek”
amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeline uygun olarak düzenlenen araştırmada
aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: Öğretmenlerin yaratıcı liderlik özellikleri
ne düzeydedir? ve öğretmenlerin yaratıcı liderlik özellikleri demografik
özelliklerine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir? Araştırmada
kullanılan ölçekler, “Kişisel Bilgi” formu ve Yaratıcı Liderlik Ölçeği”
kullanılmıştır. Araştırmadan öğretmenlerin “Yaratıcı Liderlik Ölçeği” ile
ilgili elde edilen bulgular şunlardır; öğretmenlerin yaratıcı liderlik
özelliklerinin orta seviyenin üzerinde olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin
“Yaratıcı Liderlik”, “Değişim ve Dönüşüme Odaklanma”, “Koçluk Yapma ve Birlikte
Çalışmaya Odaklanma”, “Problem Çözme ve Eleştirel Düşünmeye Odaklanma” ve
“Mesleki ve Kişisel Gelişime Odaklanma” puanlarında yaş, eğitim durumu ve
çalışılan kurum türü değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır.
Öğretmenlerin “Değişim ve Dönüşüme Odaklanma” ölçeği puanlarının genel olarak
öğretmenlikteki hizmet süresi 1–5 yıl ve 21 yıl ve üzeri olan öğretmenlerin
lehine anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Yaratıcı Liderlik, Öğretmen Liderliği, Okul Öncesi Eğitim, Yaratıcılık

An Examination of Creative Leadership Features of Pre-school Teachers

Öz

In this research, it was aimed to determine the creative leadership qualities of pre-school teachers

working in formal and private pre-school institutions and public and private primary education institutions. In the

study, it was examined whether the teachers' creative leadership characteristics differ in terms of some demographic

variables. The research was designed in the descriptive scanning model. The questionnaires used in this study are

"Personal Information" and “Creative Leadership Questionnaire”, developed by the researcher, to examine the

creative leadership characteristics of teachers. The Cronbach-Alpha reliability coefficient of your scale is .986. In

the evaluation of the data, Kruskal Wallis-H test was applied since the data did not show normal distribution and

the Mann Whitney U test was applied to determine which groups caused the difference. The findings about

“Creative Leadership Questionnaire” of teachers are as follows: creative leadership qualities of teachers are over middle-level. There are no significant differences according to age, education level and type of institution variables in “Creative Leadership” scores of “Creative Leadership Questionnaire”. “Focusing on Change and Transformation” scores have significant differences in favor of teachers who have 1-5 years and 21 years and over of service time.

Anahtar Kelimeler

leadership, creative leadership, teacher leadership, early childhood education, creativity

Kaynakça

• Agbor, E. (2008). Creativity and innovation: the leadership dynamics [Electronic version]. Journal of Strategic Leadership, 1(1), 39-45.
• Aksoy, P. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarının eğitim ortamlarının niteliğinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Tokat ili örneği). (Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Beycioğlu, K ve Aslan, B. (2012). Öğretmen ve yöneticilerin öğretmen liderliğine ilişkin görüşleri: Bir karma yöntem çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Cilt 18, Sayı 2, ss: 191-223
• Can, N. (2007). Öğretmen liderliği becerileri ve bu becerilerin gerçekleştirilme düzeyi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22(1), 263-288.Chernin, P. (2003). Yaratıcı liderlik. Excellence Dergisi, s.70, 5.
• Chirichello, M. (2010) The principal as educational leader: what makes the difference [Electronic version]. S.G. Huber (ed.), School Leadership–International Perspectives, Studies in Educational Leadership, 10, 79-100.
• Çelebi, S. (2009). Özel ve kamu ilköğretim okullarında görev yapan müdürlerin göstermiş oldukları öğretim liderliği davranışlarına ilişkin öğretmenlerin ve müdür yardımcılarının algıları. (Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Çelik, V. (2005). Sınıf yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 3. Baskı.
• Datar, S, M., Garvin, D.A. ve Knoop, C-I.(2008). The Center for Creative Leadership. [Electronic version]. Harvard Business School, 9-308-013.
• Güllü, M. ve Arslan, C. (2009). Beden eğitimi öğretmenlerinin liderlik stilleri. [Elektronik versiyon]. Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, 6(11), 353-368.
• İnandı, Y, Özkan, S., Peker, S. & Atik Ü. (2009). Kadın öğretmenlerin kariyer geliştirme engelleri.[Elektronik version]. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1) , 77-96.
• İskele, A. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının okullardaki yaratıcı iklim üzerine etkisi. (Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Karasar, N. (1995). Araştırmalarda rapor hazırlama. İstanbul: 3/A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. 8. Basım.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi. İstanbul: 3/A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. 7. Basım.
• Katz-Buonincontro, J. (2005) Does arts-based learning enhance leadership? case studies of creativity-oriented executive ınstitutes university of oregon american educational research association annual meeting division a-administration:Leading for Learning Paper Session April 14, 2005 http://darkwing.uoregon.edu/~jenela/Final_Aera_2005_Jkb.pdf.
• Koçel, T. (2007), İşletme yöneticiliği, yönetim ve organizasyon, organizasyonlarda davranış, klasik-modern-çağdaş ve güncel yaklaşımlar. İstanbul: Beta Basım. 11. Bası.
• Pounder J. S. (2006).Transformational classroom leadership the fourth wave of teacher leadership? [Electronic version]. Educational Management Administration & LeadershipBelmas 34(4), 533–545.
• Rous, B. (2004)Perspectives of teachers about instructional supervision and behaviors that influence preschool instruction[Electronic version]. Journal of Early Intervention, 26,266-283.
• Sternberg R J. (2005a)WICS: A Model of Organizational Leadership Center for Public Leadership 2005-01-06 http://hdl.handle.net/1721.1/55937.
• Sternberg R J. (2005b)WICS: A Model of Positive EducationalLeadership Comprising Wisdom, Intelligence,and Creativity Synthesized [Electronic version]. Educational Psychology Review, 17,(3), 191-262.
• Sternberg R J. (2008)The WICS approach to leadership: stories of leadership and the structures and processes that support them. [Electronic version]. The Leadership Quarterly, 19, 360–371.
• Sternberg, R. J. (2004)WICS: A model of educational leadership. [Electronic version]. The Educational Forum 68,108-114.
• Sternberg, R. J., Kaufman, J. C., & Pretz, J. E. (2003). A propulsion model of creativeleadership. [Electronic version]. The Leadership Quarterly. 14, 455–473.
• Stoll, L., & Temperley J. (2009). Creative leadership teamsCapacity building and succession planning. [Electronic version]. British Educational Leadership, Management & Administration Society (Belmas), 23(1), 12–18.
• Şama, E. & Kolamaz, C. (2011). Destekleyici ve geliştirici liderlik özellikleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. [Elektronik versiyon].Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 313-342.
• Şişman, M. (2002). Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Zembat, R. (2005). Okul öncesi eğitimde nitelik. A. Oktay ve Ö. Polat Unutkan (Ed.). Okul öncesi eğitimde güncel konular (25-45).İstanbul: Morpa.