Ortaokul Öğrencilerinin Yaşadıkları Yakın Çevreye Yönelik Farkındalıklarının Bölgesel Farklılıklara Göre Karşılaştırılması

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 164 - 184, 10.04.2021

Özgür Hüseyinbaş , Ahmet Ünal , Zekeriya Yerlikaya

https://doi.org/10.34056/aujef.800252

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı Kastamonu ili genelinde öğrenim görmekte olan ortaokul öğrencilerinin köy, ilçe veya il merkezi gibi farklı bölgelere göre, yakın çevrelerinde bulunan yaşam alanlarına ve canlılara yönelik farkındalıklarını ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Kastamonu ilinde öğrenim görmekte olan toplam 720 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen, “Yakın Çevre Farkındalık Testi” kullanılmıştır. Elde edilen veriler analiz edildiğinde öğrencilerin belirlenen yaşam alanları ile ilgili farkındalık düzeylerinin düşük olduğu, bununla beraber yakın çevrelerinde bulunan çeşitli bitki, hayvan ve mantarlar ile ilgili farkındalıklarının ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Yapılan analizler il merkezindeki öğrencilerin yaşam alanlarına ilişkin farkındalık düzeylerinin ilçedeki öğrencilere göre istatistiksel olarak daha yüksek olduğunu, benzer şekilde ilçedeki öğrencilerin yaşam alanlarına ilişkin farkındalık düzeylerinin de köyde bulunan öğrencilerden anlamlı şekilde yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Öğrencilerin bölgede yaşamını sürdüren canlılar hakkında farkındalık düzeyleri incelendiğinde köyde yaşayan öğrencilerin hem il merkezinde hem de ilçe merkezinde yaşayan öğrencilere göre farkındalık düzeylerinin anlamlı şekilde yüksek olduğu görülmüştür. İl ve ilçe merkezlerinde yaşayan öğrenciler arasında bölgede yaşamını sürdüren canlılar hakkında farkındalık düzeyleri açısından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi, çevre okuryazarlığı, fen eğitimi

Comparison of Secondary School Students' Awareness of the Near Environment They Live in According to Regional Differences

Öz

The aim of this study is to reveal the awareness of secondary school students, who live in Kastamonu, towards the living spaces and creatures in their immediate surroundings with respect to different regions such as villages, districts or provincial centers. The study group of the research consists of 720 secondary school students living in Kastamonu during the 2017-2018 academic year. The "Near Environment Awareness Test" developed by the researchers was used as a data collection tool. When the obtained data were analyzed, it was determined that the awareness level of the students about the determined living areas was low, while their awareness of various plants, animals and fungi in their immediate environment was at a moderate level. The analyses conducted revealed that the awareness level of the students in the city center about the living spaces was statistically higher than the students in the district, and similarly, the awareness level of the students in the district about the living spaces was significantly higher than the students in the village. When the awareness level of the students about the creatures living in the region was examined, it was observed that the awareness level of the students living in the village was significantly higher than the students living in both the city center and the district center. No significant difference was found between the students living in provincial and district centers in terms of awareness levels about the creatures living in the region.

Anahtar Kelimeler

Environmental education, environmental literacy, science education

Kaynakça

• Afacan, Ö., & Güler, M. P. (2011, April 27-29). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında tutum ölçeği geliştirme çalışması. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya.
• Arslan, S. (2011). Çevre eğitiminin eleştirel düşünme ve çevresel tutum üzerine etkisi sakarya ili örneği (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Sakarya.
• Atasoy, E. (2006). Çevre için eğitim çocuk ve doğa etkileşimi. Bursa: Ezgi.
• Atasoy, E., & Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.
• Cansaran, A., & Yıldırım, C. (2017). Çevre bilimi ile ilgili başlıca terimler ve kavramlar. O. Bozkurt içinde, Çevre Eğitimi (s. 2-17). Ankara: Pagem Akademi.
• Çepni, S. (2014). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler.
• Glynn, S., & Koballa, T. R. (2005). The contextual teaching and learning instructional approach. R. E. Yager içinde, Exemplary Science: Best Practices In Professional Development (s. 75–84). Arlington, Va: National Science Teachers Press.
• Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
• Hsu, S. J., & Roth, R. E. (1998). An assessment of environmental literacy and analysis of predictors of responsible environmental behavior held by secondary teachers in Hualien area of Taiwan. Environmental Education Research, 4(3), 229-249.
• Kahraman, S., Yalçın, M., Özkan, E., & Akgül, F. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin küresel ısınma konusundaki farkındalıkları ve bilgi düzeyleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 249-263.
• Kaya, N., Çobanoğlu, M. T., & Artvinli, E. (2010, Kasım 3-5). Sürdürülebilir kalkınma için türkiye’de ve dünyada çevre eğitimi çalışmaları. TÜCAUM VI. Ulusal Coğrafya Sempozyumu 2010, Ankara.
• Kıvrak, A. H. (2018). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin çevre kirliliğine yönelik zihinsel modellerinin belirlenmesi (Yüksel lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kastamonu.
• Meerah, T. S., Halim, L., & Nadeson, T. (2010). Environmental citizenship: What level of knowledge, attitude, skill and participation the students own?. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5715-5719.
• Miller, G. T., & Spoolman, S. (2010). Environmental science. Belmont, USA: Cengage Learning.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2015). Ortaokul çevre eğitimi dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. 21 Şubat 2019 tarihinde https://kirikkale.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_08/27110659_evreeitimiretimprogram.pdf adresinden alınmıştır.
• Öner, Z. (2018). Çevre eğitimine yönelik hazırlanan formal ve informal uygulamaların akademik başarı tutum ve öğrenci kazanımları açısından incelenmesi (Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Samsun.
• Öncül, H. (2010). Kırsal bölge ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin küresel ısınma ve iklim değişiklikleriyle ilgili algıları (Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayer Üniversitesi: Manisa.
• Özdemir, O. (2016). Ekolojik okuryazarlık ve çevre eğitimi. Ankara: Pegem akademi.
• Özdemir, O. (2017). Ekolojik okuryazarlık ve çevre eğitimi (2. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
• Pitman, B. J. (2004). Project wıld a summary of research findings 1983-1995 and 1996-2003. Project WILD National Office Council for Environmental Education. U.S.
• Riedinger, K. (2015). Identity development of youth during participation at an informal science education camp. International Journal of Environmental & Science Education, 10(3), 453-475.
• Sağır Uluçınar, Ş., Aslan, O., & Cansaran, A. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre tutumlarının farklı değikenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 7(2), 496-511.
• Sethy, K. M., Harichandan, A., Pradhan, S., Ghosh, M., & Patra, S. H. (2019). Threat to ambient air quality due to poor municipal solid waste management: a case study in and arround vuasuni dumping site, bhubaneswar, odisha , ındia. Journal of Environment and Earth Science, 9(2), 7-16. doi: 10.7176/JEES.
• Schumacher, E. F. (1995). Küçük güzeldir. (O. Deniztekin, Çev.) İstanbul: Varlık.
• Sönmez, E., & Yerlikaya, Z. (2017). Ortaokul öğrencilerinin çevresel bilgi düzeyleri ve çevreye yönelik tutumları üzerine bir alan araştırması: Kastamonu ili örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1239-1249.
• Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2019). 16 Şubat 2019 tarihinde https://ttkb.meb.gov.tr/www/haftalik-ders-cizelgeleri/kategori/7 adresinden alınmıştır.
• Taycı Ünal, F. (2009). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum, bilgi, duyarlılık ve aktif katılım düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma (Çorlu örneği) (Yüksek lisans Tezi). Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: Tekirdağ.
• Uzun N. ve Sağlam N. (2006). Orta öğretim öğrencilerinin çevre eğitim programları hakkındaki görüşleri, VII. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ünal, S., & Ebru, D. (1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye'de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(17), 142-154.
• Woodward, D. M. (2004). Changes in student's measures of environmental literacy as a result of instruction on environmental issues (Doktora Tezi). University of Minnesota: Minnesota