Öğretmen Adaylarının Öğretim Programı Okuryazarlıkları ile Öğretmenliğe Hazır Olma Durumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 111 - 126, 30.01.2023

Tuğba Güner Serkan Aslan

https://doi.org/10.34056/aujef.1177806

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının öğretim programı okuryazarlıkları ile öğretmenliğe hazır olma durumları arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Araştırmada nicel araştırma yaklaşımlarından biri olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Arapça eğitimi, fen bilimleri eğitimi, ilköğretim matematik eğitimi, İngilizce eğitimi, sınıf eğitimi, sosyal bilimler eğitimi ve Türkçe eğitimi ana bilim dallarında öğrenim gören 373 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın katılımcıları belirlenirken uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak “Öğretim Programı Okuryazarlığı Ölçeği” ve “Öğretmenliğe Hazır Olma Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik, çoklu doğrusal regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının öğretim programı okuryazarlığı açısından program hedefleri, program içeriği, öğrenme-öğretme süreçleri ve ölçme-değerlendirme alt boyutlarında yüksek düzeyde; öğretmenliğe hazır olma durumları açısından etkili öğrenme ortamı oluşturma alt boyutunda yüksek düzeyde ve öğretim sürecini tasarlama, teknopedagojik yaklaşım, öğreneni anlama alt boyutlarında ise orta düzeyde katılım gösterdikleri tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretim programı okuryazarlığı ölçeğinin genel toplamı ile öğretmenliğe hazır olma ölçeğinin öğreneni anlama, teknopedagojik yaklaşım, öğretim sürecini tasarlama alt boyutları arasında pozitif yönlü, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki; etkili öğrenme ortamı oluşturma alt boyutu arasında pozitif yönlü, yüksek düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca öğretim programı okuryazarlık ölçeğinin alt boyutları olan program hedefleri, program içeriği, öğrenme-öğretme süreci ve ölçme-değerlendirme öğretmen adaylarının öğretmenliğe hazır olma düzeylerini anlamlı şekilde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretim programı, öğretim programı okuryazarlığı, öğretmen adayları, öğretmenliğe hazır olma durumu

An Analysis of the Relationship Between the Pre-Service Teachers’ Curriculum Literacy and Their Preparedness to Teach

Öz

This study attempts to determine the relationship between the pre-service teachers’ curriculum literacy and their preparedness to teach. Having a quantitative research design, the study employed the corelational survey model. The sample consisted of 373 pre-service teachers studying in the departments of Arabic, science, primary school mathematics, English, classroom, social sciences and Turkish education. The participants were chosen by the convenience sampling method. This study deployed "Curriculum Literacy Scale" and "Preparedness to Teach Scale" as data collection tools. Descriptive statistics, multiple linear regression and correlation analyses were used during data analysis. The results suggested that the pre-service teachers had a high level of curriculum literacy in terms of curriculum objectives, curriculum content, teaching-learning processes and measurement-evaluation sub-factor. As for their preparedness to teach, they had a high level of participation in terms of the sub-factor of forming an effective learning environment, while a moderate level of participation related to the sub-factors of designing the instructional process, techno-pedagogical approach and understanding the learner. A positive, moderate and significant relationship was identified between the overall of the curriculum literacy scale and the sub-factors of understanding the learner, techno-pedagogical approach, and designing the instructional process, while a positive, high-level and significant relationship was found between the pre-service teachers’ curriculum literacy and the sub-factors of forming an effective learning environment. Besides, the curriculum objectives, curriculum content, teaching-learning process and measurement-evaluation, which are the sub-factors of the curriculum literacy scale, significantly predicted the pre-service teachers’ preparedness to teach.

Anahtar Kelimeler

Curriculum, curriculum literacy, pre-service teachers, preparedness to teach

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2011). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Yayınları.
• Aksoy, E. M. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 197-212.
• Akyıldız, S. (2020). Öğretim programı okuryazarlığı kavramının kavramsal yönden analizi: Bir ölçek geliştirme çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi., 19(73), 315-332. doi: https://doi.org/10.17755/esosder.554205
• Aslan, S. (2019). An analysis of prospective teachers' curriculum literacy levels in terms of reading and writing. Universal Journal of Educational Research, 7(4), 973-979. doi: 10.13189/ujer.2019.070408
• Aslan, S., & Gürlen, E. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeyleri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 172-186. doi: https://doi.org/10.29299/kefad.2018.20.01.006
• Aybek, B., & Aslan S. (2019). The predictive power of the pre-service teachers’ self-efficacy beliefs upon their preparedness to teach. International Education Studies, 12(9), 27-33. doi: ttps://doi.org/10.5539/ies.v12n9p27
• Atlı, K., Kara, Ö., & Mirzeoğlu, A. D. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin program okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 26(2), 281-299.
• Bachman, L. F. (2004). Statistical analyses for language assessment book. Cambridge: Cambridge University.
• Bolat, Y. (2021). Eğitim programı okuryazarlığını açıklama, keşfetme ve anlama. Y. Bolat (Ed.). Eğitim programı okuryazarlığı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Creswell, J. W. & Creswel, J. D. (2022). Research design: qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. London: SAGE Publishing.
• Çeliköz, N., & Çetin, F. (2004). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler. Milli Eğitim Dergisi, 162, 160-167.
• Çetinkaya, S., & Tabak, S. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlık yeterlilikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 296-309. doi: https://doi.org/10.7822/omuefd.535482
• Dedebali, N. C., & Süral, S. (2018). Study of curriculum literacy and information literacy levels of teacher candidates in department of social sciences education. European Journal of Educational Research, 7(2), 303-317. doi: https://doi.org/10.12973/eu-jer.7.2.303
• Demir, B., Yücesoy, Y., & Serttaş, Z. (2020). Öğretmen adaylarının program okuryazarlık seviyeleri: KKTC örneği. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 28-37.
• Demir, E., & Toraman, Ç. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlık düzeyleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1516-1528. doi: https://doi.org/10.24315/tred.858813
• Demir, B., Yücesoy, Y. ve Serttaş, Z. (2020). Öğretmen adaylarının program okuryazarlık seviyeleri: KKTC örneği. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 28-37.
• Demirel, Ö., & Kaya, Z. (2006). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Engin, G., & Koç, Ç. G. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları( Ege üniversitesi eğitim fakültesi örneği). TSA, 18(2), 153-167.
• Erdem, C., & Eğmir, E. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlığı düzeyleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 123-138. doi: https://doi.org/10.32709/akusosbil.428727
• Ertürk, S. (2017). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Edge Akademi.
• Fer, S. (2015). Öğretim tasarımı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Field, A. (2009). Discovering statics using SPSS. London : SAGE.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. (2014). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill Education.
• Gelen, İ., & Özer, B. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine sahip olma düzeyleri hakkında öğretmen adayları ve öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 40-55.
• Gezgin, İ., & Bal, A. P. (2021). İlkokul 1. sınıf matematik dersi öğretim programının uygulanma sürecinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Elektronik Sosyal Bilimler, 20 (77), 17-39. doi: https://doi.org/10.17755/esosder.712486
• Helvacı, M. A. (2009). Öğretmenlik mesleğinin özellikleri. Ankara: Anı Yayıncılık. Ho, R. (2006). Handbook of univariate and multivariate data analysis and interpretation with SPSS. London & New York: Chapman & Hall. .
• Kahramanoğlu, R. (2019). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlığına yönelik yeterlik düzeyleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65), 827-840. doi: https://doi.org/10.17719/jisr.2019.3495
• Karagülle, S., Varki, E., & Hekimoğlu, E. (2019). An investigation of the concept of program literacy in the context of applicability and functionality of educational program. Educational Reflections, 3(2), 85-97.
• Karakaya, F., Uzel, N., Gül, A., & Yılmaz, M. (2019). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe hazır olma düzeyleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi (GEFAD), 39(1), 373-396.
• Kasapoğlu, K. (2020). Öğretmenlere yönelik algılanan eğitim programı okuryazarlığı ölçeği: Bir ölçek geliştirme ve geçerleme çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 963-977. doi: https://doi.org/10.17679/inuefd.709688
• Keskin, A. (2020). Öğretmenlerin öğretim programı okuryazarlık düzeylerine yönelik algılarının belirlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Keskin, A., & Korkmaz, H. (2017). Öğretmenlerin program okuryazarlığı kavramına yükledikleri anlam. 5. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, 26-28 Ekim 2017, Muğla, Türkiye.
• Kilmen, S. (2020). Eğitim araştırmacıları için SPSS uygulamalı istatistik. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Lankshear, C., & O'Connor, P. (1999). Responseto "Adult literacy: The next generation". Educational Researcher, 28(1), 30-36. doi: https://doi.org/10.2307/1176561
• Lim, C. P., & Nortcote, M. (2009). The state of pre-service teacher education in the asia-pasific region. In C. P. Lim, K. Cock, G. Lock, & C. Brook (Eds.), Innovative practices in pre-service teacher education: An asia-pacific perspective. Netherlands: Sense Publishers.
• Marso, R. N., & Pigge, F. L. (1997). A seven year longitudinal multi-factor assessment of teaching concerns development through preparation assessment of teaching concerns development through preparation and early teaching. Teaching and Teacher Education, 13, 225-235. doi: https://doi.org/10.1016/S0742-051X(96)00014-5
• MoNE. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Retrieved from https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf.
• O'Brein, M., & Rugen, L. (2001). Teaching literacy in the turning points school. turning points: transforming middle schools. Boston, MA: Center for Collaborative Education.
• Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık: Türkiye deneyimi. Bilgi Dünyası Dergisi, 11(1), 101-121.
• Pallant, J. (2005). SPSS survıval manual: a step by step guıde to data analysis using SPSS for wındows. Australia: Australian Copyright.
• Rowntree, D. (1981). Statistics without tears: A primer for non-mathematicians. Boston: Ally & Bacon. .
• Salkind, J. R. (2010). Statistic for people who (think they) hate statistics. London: SAGE Publishing.
• Sandıkçı, M., & Öncü, E. (2013). Beden eğitimi ile diğer alanlardaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin yeterlik algıları ve tutumlarının belirlenmesi ve karşılaştırılması. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(1), 135-151.
• Saraç, E., & Yıldırım, M. S. (2019). 2018 fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Academy Journal of Educational Sciences, 3(2), 138-151. doi: https://doi.org/10.29329/mjer.2020.234.16
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve Lisrel ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Semerci, Ç., & Semerci, N. (2004). Türkiye'de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 137-146.
• Şimşek, B. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının yapılandırmacı öğrenme inançları ve öğretmenliğe hazır olma durumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Şimşek, H. (2005). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programına devam eden öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 1-26.
• Şinego, G. S., & Çakmak, M. (2021). Öğretmenlerin eğitim programı okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 7(27), 233-256.
• Taş, H., & Kıroğlu, K. (2018). 2017 ilkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 17(2), 697-716. doi: https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.419041
• Tunçer, K. B., & Şahin, Ç. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim programına ilişkin bilgi düzeylerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 247-260. doi: https://doi.org/10.17556/erziefd.511367
• Yar Yıldırım, V., & Dursun, F. (2018). Okul yöneticilerinin program okuryazarlık durumlarına ilişkin öğretmen görüşlerine ilişkin nitel bir çalışma. IV. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kongresi, 3-7 Ekim, Antalya.
• Yaratan, H. (2020). Sosyal bilimler için temel istatistik SPSS uygulamalı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yıldırım, İ., & Kalman, M. (2017). Öğretmenliğe hazır olma ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6), 231.
• Yıldırım, M. (2019). Örneklem ve örnekleme yöntemleri. S. Şen & İ. Yıldırım (Edt.). Eğitimde araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.