KONUT VE ÇEVRESİNDE BIYOFİLİK TASARIM YAKLAŞIMI: ANKARA ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 76 - 104, 31.07.2023

Gamze Satılmış , Ozge Ercoskun

Öz

İnsanlar doğası gereği, fiziksel ve zihinsel sağlıkları, verimli çalışabilmeleri ve refahları için doğa ile bir arada olmaya ve temasa geçmeye ihtiyaç duymaktadır. Ancak modern şehirler yüksek stres seviyelerine, akıl sağlığı sorunlarına, yüksek suç seviyelerine ve hastalıklara sahipken, modern kentsel yapılı çevrenin tasarımına yönelik benimsenen yaklaşımda, enerji ve kaynakların bilinçsizce tüketimine, önemli ekosistem ve biyolojik çeşitlilik kaybına, yaygın kimyasal kirliliğe, kontaminasyona, yoğun atmosferik bozulmaya, iklim değişikliğine ve insanın doğadan yabancılaşmasına neden olmaktadır. Bu nedenle doğa ile biyolojik temas ihtiyacı, yüksek yapılı ve kentleşen toplumlarda giderek büyük önem kazanmaktadır. Bakıldığında modern insanların doğal yaşam alanı, birçok yönden, zamanlarının büyük çoğunluğunu geçirdiği yapılı çevre haline gelmiştir. Ne yazık ki, modern binaların ve şehirlerin çoğu da, büyük çevresel tahribatın yaşandığı, doğadan kopuşun ve yabancılaşmanın olduğu yerler durumundadır. (Ancak Kellert’a göre bu sonuçlar, modern kent yaşamının kaçınılmaz bir yan ürünü değil, daha çok temel bir tasarım hatasıdır. Bu bağlamda her boyutuyla sürdürülebilir ve insanın doğaya duyduğu ihtiyacı karşılayacak, doğa ile iç içe ve doğaya ait unsurları içeren bir yaşam alanı tasarlamak temel amaçtır. Bu doğrultuda incelenmek üzere Ankara Beytepe’de, bulunan ve biyofilik tasarım konseptiyle tasarlanan Avend Beytepe konut alanı seçilmiştir. Bu çalışmada; Avend Beytepe projesinin biyofilik tasarım ilkelerine göre, bir değerlendirmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

biyofilik tasarım, biyofilik şehircilik, sürdürülebilir kent, Ankara, Beytepe

Teşekkür

Bu makale birinci yazarın yüksek lisans tezinden hazırlanmıştır.

Biophilic Design Approach to Housing and Its Environment: The Case of Ankara

Öz

Humans, by their very nature, need to be in touch with nature for their physical and mental health, to be able to work efficiently and for their well-being. However, while modern cities have high stress levels, mental health problems, high crime levels and diseases, the approach taken to the design of the modern urban built environment has resulted in unconscious consumption of energy and resources, significant ecosystem and biodiversity loss, widespread chemical pollution, contamination, intense atmospheric degradation, causes climate change and human alienation from nature (Kellert, S. R. 2008; Soderlund, J., & Newman, P. 2015,). For this reason, the need for biological contact with nature is becoming increasingly important in high-built and urbanizing societies. In many ways, the natural habitat of modern humans has become the built environment in which they spend most of their time. Unfortunately, most modern buildings and cities are also places of great environmental destruction, separation from nature and alienation. (Kellert, S. R., Heerwagen, J., & Mador, M. 2011). However, according to Kellert, these results are not an inevitable by-product of modern urban life, but rather a fundamental design flaw. In this context, the main goal is to design a living space that is sustainable in all its dimensions and that will meet the needs of people for nature, intertwined with nature and containing natural elements. In this direction, Avend Beytepe residential area, located in Ankara Beytepe and designed with a biophilic design concept, was selected to be examined. In this study; An evaluation of the Avend Beytepe project was made according to the biophilic design principles.

Anahtar Kelimeler

biyofilik tasarım, biyofilik şehircilik, sürdürülebilir kent, Ankara, Beytepe

Kaynakça

• Abdollahi, S., Oktay, H., 2020. Çevre Estetiğinde Kullanılan Modellerin Değerlendirilmesi ve Biyofilya Bağlamında Yeni Bir Model Önerisi. Yedi, (23), 75-86.
• Beatley, T., & Wilson, E. O. (2011). Biophilic cities: Integrating nature into urban design and planning. Island Press.
• Çorakçı, R. E. 2016. İç mimarlıkta biyofilik tasarım ilkelerinin belirlenmesi [Doktora Tezi]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Erbay, M. 2018. İç Mekânda Güncel Bir Söylem: “Biyofilik Tasarım” ve Uygulama Örneği Olarak Memorial Bahçelievler Hastanesi, 2. Ulusal İç Mimari Tasarım Sempozyumu, KTÜ İç Mimarlık Bölümü, Trabzon, Tasarıma Dair Güncel Söylemler, 23–31
• Erwin, E.A., Custis, N., Ronmark, E. 2005. Asthma and indoor air: contrasts in the dose response to cat and dust-mite. Indoor air. 15(10), 33-39.
• Fromm, E. 1964. The heart of man. Harper & Row Publishers. New York.
• Gökten, İ., Kelkit, A., 2021. Ankara İmrahor Vadisi ve İncesu Deresinin biyofilik tasarım yaklaşımı içinde değerlendirilmesi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(1), 71-78.
• Gür, M., Kaprol, M., 2021. The Participation of Biophilic Design in the Design of the Post-Pandemic Living Space (Eds.), Emerging Approaches in Design and New Connections with Nature, Pennsylvania, IGI Global, pp.75-106. DOI: 10.4018/978-1-7998-6725-8.ch004
• İrfanoğlu, H. İ., Suri, L., 2022. Biyofilik Tasarım Kriterlerinin Mekanlar Üzerinden Değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 21(41), 95-116.
• Kellert, S. R., 2008. Dimensions, Elements, Attributes of Biophilic Design. In Kellert, Heerwagen & Mador (Eds.), Biophilic Design. Hoboken, NJ: Wiley, pp 3–19
• Kellert, S., Calabrese, E., 2015. The Practice of Biophilic Design. Retrived April 11, 2021 from www.biophilic-design.com
• Kellert, S. R., Heerwagen, J., Mador, M., 2011. Biophilic design: the theory, science and practice of bringing buildings to life. John Wiley & Sons.
• Pollack, M. H. 2006. Telomere shortening and mood disorders: preliminary support for a chronic stress model of accelerated aging. Biological Psychiatry, 60(5), 432-435.
• Rast Group, 2019. “AvendBeytepe”. https:// www.avendbeytepe.com/wpcontent/uploads /2019/03/AVEND _Beytepe_Katalog_Web.pdf / (Erişim 20.08.2022)
• Ryan, C. O., Browning, W. D., Clancy, J. O., 2014. 14 Patterns of Biophilic Design; Improving Health & Well-Being in the Built Environment. Retrieved April 10, 2021 from https://www.terrapinbrightgreen.com/publications/
• Russo, A., Cirella, G. T., 2017. Biophilic Cities: planning for sustainable and smart urban environments (Eds.), Global Policy and Observer Research Foundation, London, pp. 153-159. ISBN 9788186818299
• Soderlund, J., Newman, P., 2015. Biophilic architecture: A review of the rationale and outcomes. AIMS Environmental Science, 2(4):950-969. https://doi.org/10.3934/environsci.2015.4.950.
• Heerwagen, J. H., and Orians, G. H. 1993. Humans, habitats, and aesthetics. In S. R. Kellert and E. O. Wilson, (Eds.). The biophilia hypothesis (pp. 138-172). Washington DC: Island Press.