The Rise and Break of Economics from Philosophy: From Xenephone to Neuroeconomics

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 151 - 175, 17.11.2021

Funda Râna Adaçay

Öz

In this study, we introduce the first efforts of economics to be a science by breaking away from philosophy, the Milet school which is the first philosophy school in this context and the Elea school which we can define as the first school of economics. Afterwards, we criticize the efforts of economics to break away from social sciences and the role of neoclassical economics in this way. In the study, historical sources in the related literature were used, and different views and discussions were included. From the beginning of philosophy, evaluations have been made about today's economics, following the footsteps of Xenephon, who used the first word economics and was a member of the Elea school. Subjectivism, Utilitarianism, and Economic value, Positivism, Homoeconomicus, Experimental (Behavioral) economics and Neuroeconomics are among the topics covered.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Economics, Elea School, History of Economic Thought

The Rise and Break of Economics from Philosophy: From Xenephone to Neuroeconomics

Öz

Bu çalışmada, “İktisat”ın “Felsefe”den koparak bir bilim olma yolundaki ilk çabaları ve bu kapsamda ilk iktisat okulu olarak tanımlayabilecek “Elea Okulu” incelenmiştir. Sonrasında iktisat disiplinin sosyal bilimlerden kopma çabaları ve Neoklasik İktisat’ın bu yoldaki rolü eleştirel bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Çalışmada ilgili yazındaki tarihsel kaynaklardan yararlanılmış, farklı görüş ve tartışmalara yer verilmiştir. Felsefenin başlangıcından, ilk iktisat kelimesini kullanan ve Elea okulu mensubu olan Ksenefon'un izinden bugünün iktisadına dair değerlendirmeler yapılmıştır. Subjektivizm, Faydacılık, ve İktisadi değer, Pozitivizm, Homoeconomicus, Deneysel (Davranışsal) ekonomi ve Nöroekonomi değinilen konular arasındadır.

Anahtar Kelimeler

İktisat felsefesi, Elea Okulu, İktisadi Düşünceler Tarihi

Kaynakça

• Adaçay, F. R. (2018), İktisadi Düşünceler Tarihi, Boyut Kitabevi, Eskişehir.
• Akyıldız, H. (2008), “Tartışılan Boyutlarıyla Homo Economicus” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.13, S.2: 29-40
• Anonim (2012), İktisadi Analiz, “Neoklasik İktisadın Temelinde Yatan Felsefe: Subjektivizm” Https://İktisadianaliz.Wordpress.Com/2012/, E.T.: 02.05.2018.
• Arpacıoğlu Özdemir, Ö. (2018) “Egemen İktisat Görüşünün Son Dönemdeki Eleştirisi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 65: 476-487.
• Başaran, A. (2017), John Kenneth Galbraıth’in İktisat Anlayışı Ve Yeni Sanayi Devleti, İş ve Hayat Dergisi, C.3, S.6: 9-26.
• Başaran, A. (2018). “Adam Smith’in İktisattaki Denge Kavramının Gelişimine Katkısı-1”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53 (3) :1284-1294
• Benn, A. W. (1882), Greek Philosophers, V. 1, London: Paternoster Square.
• Buğra, A. (1989), İktisatçılar ve İnsanlar, Remzi Kitabevi, İletişim Yayınları, Ankara.
• Candan, E. ve H. A. Önder (2005), “İktisat Neden Bir Kapalı Kutudur? Hâkim İktisadın Değer Yargısı – Sınama İlişkisi”, Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilinler Fakültesi, Ekonomik Yaklaşım Dergisi Kongreler Dizisi IV, Ankara.
• Clough, Shepard B. (1965), Uygarlık Tarihi, Çev.: Nihal Önol, Varlık Yayınevi.
• Coasting, A. (b.t.), Velia, An Ancient Greek Town in The Heart of Italy, <http://amalficoasting.org> E.T..: 03.10.2018
• Copleston, F. C. (2007), Felsefe Tarihi Ön-Sokratikler ve Sokrates, Cilt 1, Çevirmen: Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi.
• Çoşkun, R. (2017), “Pozitivizmin Halleri: Sosyal Bilimlerde Pozitivist Ve Anti-Pozitivist Okumalardan Yöntembilimsel Çıkarımlar”. 8. Uluslararası Balkanlarda Sosyal Bilimler Kongresi, 6-11 Eylül 2017, Köstence/Romanya.
• Demirel, Sibel., (2009), “Homo Economicus”un Kişilik Özellikleri ve Mantıklı Seçim”, Kaynak Dergisi, Baltaş Bilgievi yayınları, Sayı: 38-39.
• Dreyer., John.L.E. (1953), A History of Astronomy From Thales to Kepler, (Heiberg’s Ed.) Second Edition, Newyork, 1953., Orijinal: Eudemus, Proklus İn Timaum, A Disciple Of Aristotle Who Wrote A History Of Astronomy, P.258; According To Eudemus, Quoted By Simpiicius in His Commentary to Aristotle, De C& Lo, II.10, P.171 <www.books.google.com.tr>, E.T.: 15.09.2018.
• Feyerabend, Paul (2020), Yönteme Karşı, Çev. Ertuğrul Başer, Ayrıntı Yayınları.
• Gray, Vivienne J., (2010), “Xenophon”, Oxford Readings In Classical Studies, Edited By V Iv Oxford University Press.
• Günal, İzge (2008) Bilimi Konuşmak, Bilim ve İktidar, Dipnot Yayınları, Ankara: 35-42.
• Karadeniz, Hakan.(b.t), “Çeviribilimin Gelişmesinde Önemli Olan İki Unsur: Sosyal Bilimlerin Genel Özellikleri ve Sosyal Bilimler Metinleri Çevirisi”, <https://www.academia.edu/542653/>, E.T.:12.09.2018
• Kaymakçı, Ö. B. (2012), “İktisat-Felsefe Hattında Bir Değerlendirme: ‘İktisadı Felsefeyle Düşünmek” İnsan Ve Toplum, Haziran / Cilt: 2, S.3: 225-230.
• Ksenefon (2011), Anabasis-Onbinlerin Dönüşü, İlk Basım, Çev.: Oğuz Yerligaş, Kabalcı Yayınevi.
• Ksenefon (2020), İktisat Üzerine –Oikonomikos- Ksenophon, İş Bankası Kültür Yayınları, Yunanca aslından Çeviren: A. Çokona.
• Levent, A. (2019), Sosyal Bilimlerin Kıyısında Entelektüel Bir Alan: İktisadi Düşünce, Liberal Düşünce Dergisi, Yıl : 24, Sayı:94, Bahar: 33-52.
• Murteza, G. (2012), Adam Smith’te İktisat Ve Ahlak Sorunları, İstanbul Üniversitesi, Felsefe ABD Doktora Tezi.
• Nalbantoğlu, H. Ü. (2000), “Dalgın Thales, Uyanık Üniversite A.Ş.” Çizgi Ötesinden: Modern Üniversite, Sanat, Mimarlık (Ankara: Odtü Mimarlık Fakültesi Yayınları): 34-35.
• Nalbantoğlu, H. Ü. (2003), Üniversite A.Ş.de Bir ‘Homo Academicus’: “Ersatz” Yuppie Akademisyen, Toplum ve Bilim, No. 97 (Güz 2003): 7-42.
• Orman, T. F. (2017), “Dilthey, Hermeneutik ve Toplum Bilimleri”, Journal of Awareness, Vol. 2 No. Sp.3
• Öngen, T. (2008), “Bilim, İktidar ve Gerçeklik”, Bilim ve İktidar, Edt:. Candan,E. ve N.Özbolat, M. Öziş,, Dipnot Yayınları, Ankara: 35-42.
• Öz, A. (2011), “Feridun Yılmaz'la İktisat -Felsefe İlişkisi Üzerine”, Röportaj: Asım Öz, Dünya Bülteni,12.09.2011. <https://www.dunyabulteni.net/roportaj/feridun-yilmazla-iktisat-felsefe-iliskisi-uzerine-h174241.html>, E.T.: 13.12.2020
• Özel, H. (2008), “İktisat, İdeoloji ve İktidar”, Bilim ve İktidar, Dipnot Yayınları, Ankara: 48-60
• Özel, H. (2013), İktisat, İdeoloji ve İktidar, 8-10 Eylül 2006 Karaburun- “Bilim ve İktidar” başlıklı kongrede, “İktisat, İktidar ve Toplum” oturumunda yapılan konuşman metni. <https://yunus.hacettepe.edu.tr/~ozel/Bilim_iktidar_Karaburun.pdf>, E.T:03.08.2021
• Özel, H. (2016), Sosyal Bilimin “İnsansızlaşması”?, İktisat ve Toplum 5 Sayı: 69: 4-10.
• Özpınar, Ş. (2008), Bir Meşrulaştırma Aracı Olarak İktisat Bilimi, Bilim ve İktidar, Dipnot Yayınları, Ankara: 259-275.
• Pomeroy, S. B. (1994), Xenophon Economicus: A Social and Historical Commentary, Oxford/New York.
• Popper, K. (1994), Açık Toplum ve Düşmanları, C.1, 3. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Sarı, M. A. (2017), Mantıkçı Pozitivizmden Sofistike Yanlışlamacılığa Sınır Çizme Sorununun Kavranışı, Beytulhikme Int Jour Phil 7 (1) 2017 Research Article: 01-21.
• Soydal, H., Mızrak, Z. ve F. Nur Yorgancılar,F.N., (2010) Nöro Ekonomi Kavramının İktisat Bilimi İçindeki Yeri, Önemi Ve Bilimselliği, 218, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırrmalar Dergisi, Yıl 2010, Cilt 10, Sayı 19, 214 - 240
• Sur, F. H. (1949), “Maliye Tarihine Kısa Bir Bakış”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.6, S.2.
• Şahin, B. (1997), “Aristoteles’in Adalet Anlayışının Günümüz Adalet Anlayışıyla İlişkileri”, Hacettepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Taşdemir, M. ve Mustafaoğlu, N. (2010) “Nöroekonomi: Yok daha neler!”, SD Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, <https://www.sdplatform.com/Dergi/411/Noroekonomi-Yok-daha-neler.aspx>, E.T. : 21.09.2021
• Tektaş, T. (2019), “Bertrand Russell ‘Analitik Felsefenin Babası’”, Parola Yayınları, Filozoflar Serisi, İstanbul.
• TDV, İslam ansiklopedisi,(b.t.) <https://islamansiklopedisi.org.tr/pozitivizm> E.T.: 02.09.2021
• Topakkaya, A.(2007), Felsefî Hermeneutik, FLSF Felsefe Ve Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 2007, Cilt, Sayı 4: 75 - 92
• Wells, H.G. (1962), Kısa Dünya Tarihi, Varlık Yayınları.
• Williams, G. (b.t), “Thomas Hobbes: Moral and Political Philosophy” <https://www.iep.utm.edu/hobmoral/>, E.T.: 11.07.2018
• Xenophon,(b.t.) Cyropaedia,The Education of Cyrus, By Xenophon, Translated By Henry Graham Dakyns, Revised By F. M. Stawell, <https://www.gutenberg.org/files/2085/2085-h/2085-h.htm>, (Last Updated: August 9, 2011), E.T:20.08.2021
• Xenophon,(b.t.) “, Oeconomicus (The Economist)”, Çev.: Dakyns, H.G (1897), Release Date: August 20, 2008 [Ebook #1173] The Project Gutenberg Ebook Of The Economist, Macmillan And Co.
• Yalçınkaya, T. (2006), “İktisat Biliminin Güvenilirlik Sarsıntısı Bağlamında İnsanlar, İktisatçılar ve İktidarlar”, 9 Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi: 3-12.
• Yayla, A. (1992), Liberalizm, Turhan Kitabevi Yayınları, Bilimsel Araştırma Dizisi: 20, Adalet Matbaacılık, Ankara.
• Yıldırım, C. (2010), Bilim Felsefesi, Remzi Kitabevi, 3. Basım, İstanbul
• Yıldırım, Ö. (2005), “Felsefeye Giriş”, Ders Notları, Milet Okulu, Milet (Miletos) Okulu ve Arkhe Sorunu, <felsefe.gn.tr> E.T.: 11.12.2016.
• Yılmaz, Feridun (2011)., “Düşünceden Kaçış Çabasının Öyküsü: İktisadın Felsefeden Kopuşu”, İktisadı Felsefeyle Düşünmek, İletişim Yayınları, İstanbul.