The Responsibilities of Legal Representatives in Capital Companies within the Context of Judicial Decisions under the Tax Procedure Law and the Law on the Procedure for the Collection of Public Receivables

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 46 - 57, 01.11.2024

Zümre Ercan , Seyfi Yıldız

https://doi.org/10.54737/aujfe.1503381

Öz

In Turkey, if the tax debts of joint-stock and limited companies cannot be paid, the responsibility of their legal representatives is regulated by Article 35 of the Law No. 6183 on the Collection Procedure of Public Receivables and Article 10 of the Tax Procedure Law No. 213. This thesis examines the tax responsibilities of legal representatives in detail, highlighting the differences between these two regulations. Additionally, the amendments and additions made by the Law No. 5766 are evaluated. The Tax Procedure Law adopts a fault-based liability, while the Law No. 6183 provides for strict liability. The legal boundaries and practical issues of the responsibility of legal representatives are discussed in light of Council of State decisions. The study aims to evaluate the tax responsibilities of legal representatives both theoretically and practically and propose solutions to practical issues. Additionally, it analyzes the scope of companies' responsibilities for tax debts and the legal processes involved in their collection.

Anahtar Kelimeler

joint stock company, limited liability company, law on the procedure for the collection of public receivables, tax procedure law, responsibility

Yargı Kararları Bağlamında Sermaye Şirketlerinde Kanuni Temsilcilerin VUK ve AATUHK Kapsamındaki Sorumlulukları

Öz

Türkiye'de anonim ve limited şirketlerin vergi borçlarının ödenememesi durumunda, kanuni temsilcilerin sorumluluğu 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Hakkında Kanun'un (VUK) mükerrer 35. maddesi ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu tez çalışması, kanuni temsilcilerin vergisel sorumluluğunu, bu iki düzenlemenin farklılıkları çerçevesinde ayrıntılı olarak incelemektedir. Ayrıca, 5766 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler ve eklemeler değerlendirilmiştir. Vergi Usul Kanunu'nda (VUK) kusura dayalı, 6183 sayılı Kanun'da ise kusursuz sorumluluk esası benimsenmiştir. Danıştay kararları ışığında kanuni temsilcilerin sorumluluğunun hukuki sınırları ve uygulamada karşılaşılan sorunlar ele alınmıştır. Çalışma, kanuni temsilcilerin vergisel sorumluluğunu teorik ve pratik açıdan değerlendirerek, uygulamadaki sorunlara yönelik çözüm önerileri sunmayı amaçlamaktadır. Ayrıca, şirketlerin vergi borçlarıyla ilgili sorumluluklarının kapsamı ve bu borçların tahsilindeki hukuki süreçler analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

anonim şirket, limited şirket, AATUHK, VUK, Sorumluluk

Kaynakça

• Akkaya, M. (1997). Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısındaki Konumu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 46(1-4), 189.
• Aksoy, Ş. (1999). Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi 5. Baskı. Filiz Kitabevi.
• Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, No. 6183 (1953). Resmi Gazete, 8469, 28 Temmuz 1953. Anayasa Mahkemesi. (2015). Esas No: 2014/144, Karar No: 2015/29.
• Ayaz, E. (2013). Limited Şirketlerde Kanuni Temsilci ve Ortakların Vergisel Sorumlulukları. Seçkin Yayıncılık. Ankara.
• Ayyıldırım, K., Demirli, Y. ve Ayyıldız Y. (2015). Tüzel Kişilerde Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu ve Anayasa Mahkemesi İptal Kararının Değerlendirilmesi. Vergi Dünyası Dergisi. 408. 79.
• Bilici, A. (2019). Kanuni Temsilcilerin Amme Borçlarından Sorumluluğu. https://www.muhamilaw.com/kanuni-temsilcilerin-amme-borclarindan (E.T.:22.03.2024).
• Bulutoğlu, K. (1978). Türk Vergi Sistemi (Cilt II, 6. baskı). İstanbul.
• Candan, T. (2006). Kanuni Temsilcinin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu. Maliye ve Hukuk Yayınları. (9).
• Candan T. (2011). Açıklamalı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun. Maliye ve Hukuk Yayınları. Ankara.
• Coşkun, M. (2021). Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun (Açıklamalı-İçtihatlı). Seçkin Yayınevi, 4. Baskı. Ankara. (71).
• Çamoğlu, E. (2010), Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu (Kamu Borçlarından Sorumluluk ile), Vedat Kitapçılık, İstanbul.
• Çebi, H. (2019). Limited Şirketler Hukuku. Adalet Yayınevi. Ankara.
• Dedeağaç, E. ve Sapan, O. (2013). Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu ve Sorumluluğu. Ankara Barosu. Ankara. 37.
• Gerçek, A. (2005). Türk Vergi Hukukunda Vergi Sorumlusu, Sorumluluk Halleri ve Türlerinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 54(3), 157.
• Gerçek, A. (2020). Kamu Alacaklarının Tahsil Hukuku. 6. Baskı. Ekin Yayıncılık. Bursa.
• Gürgür, Ş., P. ve Yeşilyurt, E. (2003). Vergi Hukukunda Kanuni Temsilciler ve Sorumlulukları. https://donusumhukuk.com/vergi-hukukunda-kanuni-temsilciler-ve-sorumluluklari-iii/ (E.T.:22.03.2024).
• Karakoç Y., (2004). Genel Vergi Hukuku, 3.baskı, Yetkin Yayınları, Ankara.
• Katma Değer Vergisi Kanunu, No. 3065 (1984). Resmi Gazete, 18563, 2 Kasım 1984.
• Kaya, İ. (2020). Limited Şirket Ortağının Kamu Borçlarından Sorumluluğu ve Danıştay’ın 2013/1 E. ve 2018/1 K. Sayılı İBK Üzerine Kısa Bir Değerlendirme. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 6/1. 133-157.
• Öncel, M. (1983). Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk. Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, A.Ü. SBF Yayını No: 522.
• Öncel M., Kumrulu A., Çağan N., (2005). Vergi Hukuku, 12. Baskı, Ankara.
• Öncel, M., Çağan, N., & Kumrulu, A. (1985). Vergi hukuku (Cilt 1). Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Öncel, M., Kumrulu, A., Çağan, N., ve Göker, C. (2020). Vergi Hukuku (29. baskı). Turhan Kitabevi. Öner, E. (2019). Vergi hukuku. Seçkin Yayıncılık. Ankara.
• Pınar, B. (2021). Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu Kararı Sonrası Limited Şirketlerdeki Kanuni Temsilci ve Ortaklar Arasındaki Sorumluluk İlişkisinde Ortaya Çıkan Sıra ve Rücu Sorunu. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23/1. 295-313.
• Sarılı, M. A. (2004). Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk. Kazancı Hukuk Yayınevi.
• Serim, N. (2007). 6183 Sayılı Kanun’da Amme Alacaklarının Korunması, Türkmen Kitabevi, İstanbul, s. 11
• Silahşör, M. (2016). Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Kamu Alacağı Sorumluluğu. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi. 70.
• Şener, O. H. (2017). Yargıtay Kararları Işığında Limited Ortaklar Hukuku. Seçkin Yayıncılık. Ankara.
• Taş, M. (2003). Vergi Kaçakçılığı Suçu ve Naylon Faturada Cezanın Sorumluları. Yaklaşım Dergisi. 26.
• Turan, H., İ. (2017). 213 SAYILI Vergi Usul Kanunun 10. Maddesi Uyarınca Kanuni Temsilcinin Sorumluluğunun Kapsamı. https://www.halilibrahimturan.av.tr/Vergi-Avukati-Makaleler/213-sayili-vergi-usul-kanununun-10-maddesi-uyarinca-kanuni-temsilcinin-sorumlulugunun-kapsami/239 . (E.T.:22.03.2024).
• Türk Medeni Kanunu, No. 4721 (2001). Resmi Gazete, 24607, 8 Aralık 2001.
• Türk Ticaret Kanunu, No. 6102 (2011). Resmi Gazete, 27846, 14 Şubat 2011.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 11. Dairesi. (1996). Esas No: 1996/289, Karar No: 1996/3049.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 11. Dairesi. (1996). Esas No: 1996/1016, Karar No: 1996/1140.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 13. Dairesi. (2022). Esas No: 2021/5313, Karar No: 2022/4137.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 3. Dairesi. (1998). Esas No: 1997/1986, Karar No: 1998/3498.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 3. Dairesi. (2017). Esas No: 2013/11286, Karar No: 2017/3070.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 4. Dairesi. (1997). Esas No: 1996/3659, Karar No: 1997/1325.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 4. Dairesi. (2022). Esas No: 2018/694, Karar No: 2022/1510.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 4. Dairesi. (2022). Esas No: 2018/7782, Karar No: 2022/3732.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 4. Dairesi. (2022). Esas No: 2019/6853, Karar No: 2022/4712.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 4. Dairesi. (2022). Esas No: 2019/9169, Karar No: 2022/5726.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 4. Dairesi. (2022). Esas No: 2022/2437, Karar No: 2022/3071.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 4. Dairesi. (2023). Esas No: 2020/5587, Karar No: 2023/515.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 7. Dairesi. (2002). Esas No: 2000/3048, Karar No: 2002/3067.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 7. Dairesi. (2003). Esas No: 2002/4619, Karar No: 2003/3476.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 7. Dairesi. (2020). Esas No: 2016/3777, Karar No: 2020/5304.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 7. Dairesi. (2023). Esas No: 2019/1112, Karar No: 2023/1613.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 9. Dairesi. (1991). Esas No: 1990/532, Karar No: 1991/534.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 9. Dairesi. (2021). Esas No: 2020/4290, Karar No: 2021/4720.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 9. Dairesi. (2022). Esas No: 2019/1110, Karar No: 2022/573.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 9. Dairesi. (2022). Esas No: 2020/5134, Karar No:2022/3972.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı 9. Dairesi. (2022). Esas No: 2021/36, Karar No: 2022/5273.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı Vergi Dava Daireleri Kurulu. (2012). Esas No: 2014/144, Karar No: 2015/29.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı Vergi Dava Daireleri Kurulu. (2014). Esas No: 2013/150, Karar No: 2014/96.
• Türkiye Cumhuriyeti Danıştayı Vergi Dava Daireleri Kurulu. (2023). Esas No: 2022/1650, Karar No: 2023/1352 Vergi Usul Kanunu, No. 213 (1961). Resmi Gazete, 10703, 10 Ocak 1961.
• Yargıtay Kararı. (2013). Kanuni Temsilci Değişikliği ve Vergi Sorumluluğu. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Kararı, E. 2012/997, K. 2013/3175.
• Yavuz, M. (2013). Anonim Şirketin Özel ve Kamu Borçlarından Dolayı Pay Sahiplerinin Sorumsuzluğu. Vergi Raporu Dergisi. 170. 132-136.