Soma Maden Kazasından Sağ Kurtulan İşçilerin Travma Sonrası Stres Problemlerinin ve Psikolojik Süreçlerinin Değerlendirilmesine Yönelik Nitel Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 3, 405 - 422, 30.09.2019

Mehmed Zahid Çögenli

https://doi.org/10.18037/ausbd.632141

Öz

İnsanlar hayatlarının bazı dönemlerinde karşılaştıkları kötü olaylar karşısında travma geçirebilir ve bunun bir sonucu olarak stres yaşayabilirler. Yaşanan bu stres bireyin sosyal hayatında ve iş görme becerisinde olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Yapılan çalışmada Soma Maden Faciasından sağ kurtarılan işçilerin yaşadıkları travma sonrasında gerek özel gerekse iş yaşamlarında karşılaştıkları zorlukları belirlemek amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemi olarak planlanan çalışmada yarı yapılandırılmış sorular hazırlanarak mülakat uygulanmıştır. 13 Mayıs 2014'te Manisa'nın Soma ilçesinde meydana gelen maden kazasından kurtulan işçiler tespit edilerek görüşme için 10 adet soru hazırlanmış ve 8 kazazedeyle görüşülmüştür.  Yapılan görüşme kayıtlarının incelenmesi sonucunda 8 görüşmeciden 7 tanesinde alan yazında yer yerilen travma sonrası stres bozukluğu belirtilerinin biri veya birkaçının varlığı tespit edilmiştir.  Bu belirtiler uyku problemleri, aşırı uyarılmışlık hali, korku endişe kaygı durumu, travmayı hatırlatan rüyalar ve uyaranlardan kaçınma olarak belirlenmiştir. Görüşmecilerin yaşadıkları travma sonrasında aile içi problem yaşadıkları, sosyal hayatlarında adaptasyon sorunlarının baş göstermesi, tekrar iş bulmada zorlandıkları ve bunun sonucunda da ekonomik olarak zor dönemlerden geçtikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çalışma Psikolojisi, Travma Sonrası Stres Bozukluğu, İş Sağlığı

Kaynakça

• Akçay B. D. (2011). Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tanısı Alan Hastaların Uyku Yapısındaki Değişiklikler. Genelkurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Askeri Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanlığı, Tıpta Uzmanlık Tezi. Ankara, 6-7.
• American Psychiatric Association. (1952). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (1st ed.) (DSM I). Washington, DC: Author, 48-49.
• American Psychiatric Association. (1968). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (2nd ed.) (DSM II). Washington, DC: Author, 40.
• American Psychiatric Association. (1980). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (3rd ed.) (DSM III). Washington, DC: Author, 236-239.
• American Psychiatric Association. (1987). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (3rd ed.,rev.) (DSM III-R). Washington, DC: Author, 12-13.
• American Psychiatric Association. (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed.) (DSM IV). Washington, DC: Author, 393-394.
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed) (DSM V). Washington, DC: Author, 265.
• Arslantaş, H. & Ergin, F. (2011) 50–65 Yaş Arasındaki Bireylerde Yalnızlık, Depresyon, Sosyal Destek ve Etki Eden Faktörler. Türk Geriatri Dergisi, 14(2), 135-144.
• Baltaş, A. & Baltaş, Z. (1988). Stres ve Başa Çıkma Yolları (6. Basım), İstanbul: Remzi
• Baysak E. (2010). Acil ve Yoğun Bakım Çalışanlarında Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Stresle Başa Çıkma Tarzları, Tükenmişlik ve İlişkili Etkenler. Uzmanlık Tezi. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara, 22-23
• Classen C.,Koopman C. & Hales R. (1998). Acute Stres Disorder As A Predictor of Posttraumatic Stress Symptoms. Am J Psychiatry, 155, 620-624.
• Davidson, J. R. (1997). Biological therapies for post traumatic stress disorder: an overview. The Journal Of Clinical Psychiatry, 29-32
• DBE. Travma Sonrası Stres Bozukluğu nedir? 21.01.2019 tarihinde DBE davranış bilimleri enstitüsü: http://www.dbe.com.tr/Yetiskinveaile/tr/psikolojik-travma-ve-emdr/travma-sonrasi-stres-bozuklugu-tssb-nedir/ adresinden alındı
• Dunn, M. E.,Burbine, T., Bowers, C. A., & Tantleff-Dunn, S. (2001). Moderators of stress in parents of childrenwithautism. Communitymentalhealthjournal, 37(1), 39-52.
• Gabbard G.O. (2007). Gabbard'streatments of psychiatricdisorders. (4th ed.) Washington, DC ; London: AmericanPsychiatricPub., 27
• Gersons, B. P. & Carlier, I. V. (1992). Post-traumaticstressdisorder: Thehistory of a recentconcept. The British Journal of Psychiatry, 161(6), 742-748
• Hacıoğlu, M., Gönüllü, O., & Kambberyan, K. (2002). Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tanısının Gelişimi Üzerine Bir Gözden Geçirme. Düşünen Adam, 15(4), 210-214.
• Sayıl, I., Berksun, O. E., Palabıyıkoğlu, R., Devrimci-Özgüven, H., Soykan, Ç., & Haran, S. (2000). Kriz ve Krize Müdahale. Ankara: Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi, No.8, 56
• Shalev, A. Y., Bonne, O., & Eth, S. (1996). Treatment of Posttraumaticstressdisorder: A review. Psychosomaticmedicine, 58(2), 165-182.
• World Health Organization. (WHO) (1993). The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders: Diagnostic Criteria For Research. World Health Organization, 2, 119-121.
• Yıldırım, K. E. (2019). Profesyonel Yöneticiliğin Kamu Yönetiminde Uygulanabilirliği. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 576-589.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin
• Yılmaz, K.,&Altınkurt, Y. (2011). Göreve Yeni Başlayan Özel Dershane Öğretmenlerinin Kurumlarındaki Çalışma Koşullarına İlişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 638.