Sömürgecilik Sonrası Feminizme Bakmak: Maria Mies’in Görüşleri Üzerinden Bir Okuma

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 2, 583 - 596, 27.06.2024

Melek Kaymaz Mert

https://doi.org/10.18037/ausbd.1415813

Öz

Sömürgecilik sonrası feminizm, Batı feminizmine bir tepki olarak doğmuştur. Batılı düşünce biçimlerinin oluşturduğu feminist akımlar, Batılı olmayan kadınların sorunlarına eğilmemiştir. Dolayısı ile sömürge olmaktan kurtulan ülkelerde, Batılı olmayan kadınların sorunlarına değinen yeni bir feminist akım ortaya çıkmıştır. Postkolonyal feminizm adı verilen bu akım sömürge sonrası toplumlarda kadınların yaşadığı sorunları Batılı ve tek düze bir şekilde değil, farklı açılardan ele almaktadır. Postkolonyal feminizm eski sömürge ülkelerinde kadınların maruz kaldıkları ataerkil sistemin küresel kapitalizm ile birlikte cinsiyete dayalı emek sömürüsünü beraberinde getirmesini eleştirir ve bu bağlamda Batı feminizmden farklıdır. Maria Mies kendisi Batılı olduğu hâlde "öteki" kadınların sorunlarına eğilmiş, sorunun kaynağını sadece ataerkillikte değil; küresel kapitalizmde ve emek sömürüsünde aramıştır. Bu çalışmanın amacı, Maria Mies'in feminist yaklaşımı üzerinden postkolonyal feminizme bakmaktır.

Anahtar Kelimeler

Feminizm, Sömürgecilik Sonrası Feminizm, Öteki Kadınlar, Maria Mies

Looking at Post-Colonial Feminism: A Reading through the Views of Maria Mies

Öz

Post-colonial feminism was born as a reaction to Western feminism. Feminist movements created by Western ways of thinking did not address the problems of non-Western women. Therefore, in countries freed from colonialism, a new feminist movement emerged that addressed the problems of non-Western women. This movement, called postcolonial feminism, addresses the problems experienced by women in postcolonial societies from different perspectives, not in a Western and uniform way. Postcolonial feminism criticizes the patriarchal system to which women are subjected in former colonial countries, along with global capitalism, which brings about gender-based labor exploitation, and in this context, it differs from Western feminism. Although Maria Mies was a Western woman, she focused on the problems of "other" women and looked for the source of the problem not only in patriarchy, but also in global capitalism and labor exploitation. The purpose of this study is to look at postcolonial feminism through her feminist approach.

Anahtar Kelimeler

Feminism, Postcolonial Feminism, Other Women, Maria Mies

Kaynakça

• Akbaş, F. (2020). Historical geography of feminism. Uluslararası Eğitim ve Tarih Araştırmaları Dergisi, 2, 77-110.http://dx.doi.org/10.29228/eta.42969
• Akdere, Ç. (2020, 9 Haziran). 4. dalga feminist hareket [The second wave feminism]. Kadın Savunma Ağı Gazetesi. Erişim Adresi: https://kadinsavunmasi.org/pandemi-oncesi-4-dalga-feminist-hareket-cagla-akdere/#:~:text=Haziran%209%2C%202020-,4.,toplam%20bir%20s%C3%B6ylemle%20hareket%20ed iyor.
• Akgökçe, N. (2023, 6 Haziran). Maria Mies’in ardından bir köylü kızın dünyaya yolculuğu [After Maria Mies...A peasant girl's journey to the world] Erişim Adresi: https://www.kadinisci.org/tarihten-sesler-portreler/bir-koylu-kizin-dunyaya-yolculugu/
• Arman, N. and Şerbetçi, D. (2012). Natıonalısm, militarısm and antı-warism ın the post-colonial feminist theory. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 65-83. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/deusosbil/issue/4630/63131
• Armaoğlu, F. (2010). 19. Yüzyıl siyasi tarihi. İstanbul: Alkım Yayınevi
• Avcıoğlu, D. (1990). Türkiye’nin düzeni, dün-bugün-yarın.Antalya: Birinci Kitap.
• Bagley, J. (1999, 10 Temmuz). Maria Mies. Erişim Adresi: https://scholarblogs.emory.edu/postcolonialstudies/2014/08/09/mies-maria-2/
• Butler, J. (2010). Cinsiyet belası: Feminizm ve kimliğin altüst edilmesi (B.Ertürk, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Çakır, S. (2016). Kapitalizm ve patriyarkaya karşı: Sosyalist feminizm [Feminizm. against capitalism and patriarchy: Socialist feminism]. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2, 185-196. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/toplumdd/issue/22728/242587
• Çelik, D. (2020). Feminist organization theories. Journal of Academic Value Studies, 6, 231-243. http://dx.doi.org/10.29228/javs.45673.
• Çıtak, E. (2014). Doğu-Batı ayrımına yönelik postkolonyal öğeler [Postcolonialism ve postcolonial elements towards the East -west difference in western cinema]. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 561-578. https://doi.org/10.17218/husbed.32579
• Demir, E. (2023, 5 Mart). 8 Mart’ın ruhu daima kadının emeğinde saklıdır. [The spirit of March 8 is always hidden in the labor of women]. Kadıneki.Erişim Adresi: https://kadineki.com/detay/8-martin-ruhu-daima-kadinin-emegine-saklidir/
• Donovan, J. (1997), Feminist teori. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eckert, A. (2016). Global histories of work, Berlin: De Gruyter.
• Friedan, B. (2020). The feminine mystique. London: The Penguin Classics.
• Grovoqui, S. N. (2007) Postcolonialism. T.Dunne, M. Kurki and S. Smith (Eds.), in International Relations Theories (pp. 44-55), Oxford: Oxford University Press.
• Güldal, M. (2009). Kuruluşundan bugüne D-8 örgütü. (Unpublished Master's Thesis). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Habib, İ. (2019, 10 Aralık). Feminizmin farklı dalgaları üzerine bir özet (A summary on different waves of feminism]. Feminisite. Erişim Adresi: https://feminisite.net/index.php/2019/12/feminizmin-farkli-dalgalari-uzerine-bir-ozet/
• Hooks, B. (2016), Feminizm herkes içindir, (E. Aydın, B. Kurt, Ş. Özgün and A. Yıldırım,Çev.). İstanbul: Bgst Yayınları.
• Işık, M. F. (2022). Who is feminism for: Bell Hooks. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, (24), 1-12. https://doi.org/10.26650/iukad.2022.1082161
• Karal, E. Z. (1999) Osmanlı tarihi,İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908-1918). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Kavas, A. (2009). Sömürgecilik. Ankara: Türk Diyanet Vakfı.
• Kumar M. R. (2013). Postcolonial feminism: Looking into within-beyond-to difference. International Journal of English and Literature, 4, 129-134. Doi bilgisi eksik. Eğer bulunmuyora erişim adresi eklenmelidir.
• Kural, M. (2023). Hoşgeldin yeni sömürgecilik. https://perspektif.eu/2023/06/02/somurgecilik-bitti-hosgeldin-yeni-somurgecilik/
• Lobo, N. (2023). In memory of Maria Mies: Feminist rebelliousness and ımagination https://capiremov.org/en/analysis/in-memory-of-maria-mies-feminist-rebelliousness-and-imagination/
• Memmi, A. (1967). The colonizer and the colonized. Boston: Souvenir Press.
• Metintaş, M. (2018). Erken cumhuriyet döneminde feminizm hareketlerinin ilerleyen dönemde Türk sosyolojisine yansımaları [Reflections of feminist movements in the early Republican period on Turkish sociology]. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yakın Tarih Dergisi, 2, 109–117. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/yakintarih/issue/49724/637829
• Mies, M. (1982). The Lace Makers of Narsapur: Indian housewives produce for the world Market. London: Zed Books.
• Mies, M., Bennholdt-Thomsen, V., Von Werlhof, C. and Temurtürkan, Y. (2008). Son sömürge: Kadınlar. İstanbul: İletişim Yayınları
• Mies, M. (2014). Patriarchy and accumulation on a world scale: Women in the International division of labour. London: Bloomsbury Publishing.
• Mills, S. (1998). Post-colonial feminist theory. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Mohanty, T. C. (1997). Under Western eyes: Feminist scholarship and colonial discourses. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Nkrumah, K. (1965). Neo-Colonialism. The last stage of ımperialism. New York: International Publishers.
• Salleh, A. (1992). The ecofeminism/deep ecology debate. Environmental Ethics, 14, 195-216. https://doi.org/10.5840/enviroethics199214317
• Shiva, V. and Mies, M. (2019). Ekofeminizm. İstanbul: Sinek Sekiz Yayınevi.
• Spivak, G. C. (1988). Can the subaltern speak?. İllinois: University of Illinois Press.
• Toksoy, G.N. (2021). Dünyayı yeniden dokumak, Shiva ve Mies’den ekofeminizm [Reweaving the world, ecofeminism from Shiva and Mies]. Fe Dergi 13,101-106. https://doi.org/10.46655/federgi.946958
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü (2023), Kolonyalizm. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Ünver, M. (2022). Sömürgecilik.Tubitak Populer Bilim Yayınları.Erişim Adresi:https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/somurgecilik
• Uygur, E. and Uygur, F. (2014). Fransız sömürgecilik tarihi üzerine bir araştırma, [A research on the history of French colonialism]. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 173, 273-286. https://doi.org/10.20296/