NEUMAN SİSTEMLER MODELİ’NE GÖRE KOLON KANSERİ OLAN BİR HASTANIN HEMŞİRELİK BAKIMININ İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 127 - 136, 30.06.2020

Özge Yaman , Dilek Aygin

Öz

Kolon kanseri dünyada ve ülkemizde en sık görülen kanser tiplerindendir. Kanser tanısı ve tedavisi tek başına bireyi fiziksel, psikolojik, sosyokültürel yönlerden etkilemektedir. Ayrıca kolon kanseri tedavi sürecinde stoma açılması gibi uygulamalar da birey için ilave stres kaynağı olmakta ve sadece bireyin değil ailenin de uyum sürecini zorlaştırmaktadır. Bu nedenle hasta ve ailelerinin sağlık profesyonellerine duyduğu ihtiyaç daha fazla artmaktadır. Bu süreçte bireye ve ailesine bütüncül yaklaşımla hemşirelik bakımının planlanması, planlama aşamasında hemşirelik teori ve bakım modellerinden faydalanılması bakımın kalitesini arttıracak ve uyum sürecini kolaylaştıracaktır. Bu olgu sunumu makalesinde de kolon kanseri nedeniyle ameliyat olan bir hastanın Neuman Sistemler Modeli’ne göre yapılandırılan hemşirelik bakım planı incelenmiş ve tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

hasta bakım planı, hemşirelik bakımı, kolon konseri

Kaynakça

• 1. Ang, SGM., Chen, HC., Siah, RJC., He, HG., Klainin-Yobas, P. 2013. Stressors relating to patient psychological health following stoma surgery: An integrated literature review. Oncology Nursing Forum ; 40(6):587–594. https://doi.org/10.1188/13.ONF.587-594 2. Ayaz Alkaya, S. 2017. Betty Neuman: Sistemler Modeli, Hemşirelik Teori ve Modelleri Ed. A. Karadağ, N. Çalışkan, Z. Göçmen Baykara, 1. Baskı, pp. 444–463, İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık. 3. Birol, L. 2011. Hemşirelik Süreci. 10. Baskı. İzmir: Etki Matbaacılık Yayıncılık Ltd. Şti. 4. Cancer. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer. (Erişim tarihi: 5 Eylül 2019) 5. Carpenito-Moyet, LJ. 2012. Hemşirelik Tanıları El Kitabı. Çeviri Ed. F. Erdemir, 3. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri Ltd. Şti. 6. Cengiz, B., Bahar, Z. 2017. Perceived barriers and home care needs when adapting to a fecal ostomy: A phenomenological study. Journal of Wound, Ostomy and Continence Nursing ; 44(1):63–68. https://doi.org/10.1097/WON.0000000000000271 7. Colorectal cancer statistics. https://www.wcrf.org/dietandcancer/cancer-trends/colorectal-cancer-statistics. (Erişim tarihi: 5 Eylül 2019) 8. De Oliveira, PP., Amaral, JG., Rodrigues, AB., Da Silva, MR., Onofre, PS. de C., Silveira, EAAda. 2016. Nursing process to men with laryngeal cancer based on Neuman model. Enfermería Global: 227–245. https://doi.org/10.6018/eglobal.16.1.245571 9. Fawcett, J., Gigliotti, E. 2001. Using Conceptual Models of Nursing to Guide Nursing Research: The Case of the Neuman Systems Model. Nursing Science Quarterly ; 14(4):339–345. https://doi.org/10.1177/089431840101400411 10. Genç Köse, B., Demirbağ, BC. 2018. Betty Neuman Sistem Modeli. Sted ; 27(6):434–440. 11. Güner, Ö., Kavlak, O. 2015. Neuman Sistemler Modeline Göre Endometriyum Kanserli Hastanın Bakımı: Olgu Sunumu. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi ; 4(2):94–102. https://doi.org/10.5505/bsbd.2015.15010 12. Gürler, H., Yılmaz, M. 2011. Rektum Kanserli Bir Olgunun Standart Hemşirelik Bakımının Planlanmasında Bir Model: “Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri’’. Fırat Tıp Dergisi ; 16(3):141–146. 13. İlaslan, E., Özer, Z., Kol, E. 2017. Kolorektal Kanserlerde Palyatif Bakım Hemşireliği. Journal of Academic Research in Nursing ; 1(1):43–48. https://doi.org/10.5222/jaren.2017.043 14. Jayarajah, U., Samarasekera, DN. 2017. Psychological adaptation to alteration of body image among stoma patients: A descriptive study. Indian Journal of Psychological Medicine ; 39(1):63–68. https://doi.org/10.4103/0253-7176.198944 15. Karadağ, A., Göçmen Baykara, Z., Cihan, R. 2008. Kompleks Bir Stomanın Bakımı: Olgu Sunumu. Kolon Rektum Hast Derg :138–141. 16. Karadaǧ, A., Göçmen, Z. B., Korkut, H., Çelik, B. 2011. Ostomili bireylere yönelik uyum ölçeǧinin Türkçeye uyarlanmasi. Turkish Journal of Surgery ; 27(4):206–211. https://doi.org/10.5097/1300-0705.UCD.1321-11.01 17. Karaveli, S., Özbayır, T., Karacabay, K. 2014. Kolorektal Kanser Ameliyatı Geçiren Hastaların Ameliyat Öncesi ve Sonrası Dönemde Yaşadıkları Deneyimlerin İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi ; 17(2):90–96. 18. Key statistics for colorectal cancer. https://www.cancer.org/cancer/colon-rectal-cancer/about/key-statistics.html. (Erişim tarihi: 5 Eylül 2019) 19. O’Connor, G., Coates, V., O’Neill, S. 2010. Exploring the information needs of patients with cancer of the rectum. European Journal of Oncology Nursing ; 14(4):271–277. https://doi.org/10.1016/j.ejon.2010.01.024 20. Ölüm nedeni istatistikleri, 2018. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30626. (Erişim tarihi: 5 Eylül 2019) 21. Ören Hin, A., Göçman Baykara, Z., Eyüboğlu, G., Akar, E., Leventoğlu, S. 2018. Zor Bir Stomanın Yönetimi: Olgu Sunumu. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi ; 3(2):63–69. 22. Özer, S., Gökçe, S. 2015. Neuman Sistemler Modeli’nin Hemodiyaliz Tedavisi Gören Bir Olguda Uygulanması. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi ; 12(1):69–77. https://doi.org/10.5222/head.2015.069 23. Özkan, S., Öztürk, C. 2013. Neuman’ın Sistemler Modeli Kullanımına Bir Örnek: Pnömonili Bir Bebeğin Hemşirelik Bakımı. ACU Sağlık Bil Derg ; 4(3):109–114. 24. Şahin, SY., İyigün, E., Açıkel, C. 2015. Kolorektal kanser cerrahisi uygulanan hastaların bilgi gereksinimlerinin belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin ; 14(5):401–405. https://doi.org/10.5455/pmb.1-1406189204 25. Salomé, GM., de Almeida, SA., Silveira, MM. 2014. Quality of life and self-esteem of patients with intestinal stoma. Journal of Coloproctology ; 34(4):231–239. https://doi.org/10.1016/j.jcol.2014.05.009 26. Şengün İnan, F., Üstün, B. 2016. Experiences of Turkish survivors of breast cancer: Neuman systems model perspective. Japan Journal of Nursing Science ; 13(4):466–477. https://doi.org/10.1111/jjns.12129 27. Ume-Nwagbo, PN., DeWan, SA., Lowry, LW. 2006. Using the Neuman systems model for best practices. Nursing Science Quarterly ; 19(1):31–35. https://doi.org/10.1177/0894318405284125 28. Zhang, Y., Xian, H., Yang, Y., Zhang, X., Wang, X. 2019. Relationship between psychosocial adaptation and health-related quality of life of patients with stoma: A descriptive, cross-sectional study. Journal of Clinical Nursing ; 28(15–16):2880–2888. https://doi.org/10.1111/jocn.14876