ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ARASINDA ORTOREKSİK EĞİLİMLER, SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLER VE BESLENME DAVRANIŞLARI

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 58 - 66, 31.12.2021

Özlem Çağan , Alaettin Ünsal , Esra Uslu

https://doi.org/10.46971/ausbid.941632

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencileri arasında ortoreksiya nevroza (ON) eğilimini ve ilişkili faktörlerin belirlenmesidir.
Materyal-Metod: Kesitsel desende tasarlanan bu çalışma 816 öğrencinin katılımı ile tamamlanmıştır. ON eğiliminin değerlendirilmesi için Ortoreksiya Nervoza Ölçeği (ORTO-11), ilişkili faktörlerinin değerlendirilebilmesi için literatür bilgisi doğrultusunda hazırlanan yapılandırılmış soru formu kullanılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin ORTO-11 ölçeğinden aldıkları ortalama puan 27.24±3.74’dır. Kadın öğrencilerde, sigara ve alkol tüketmeyenlerde, ambalajlı gıda alırken üzerindeki bilgilere bakanlarda, tükettikleri gıdaların organik olmasına özen gösterenlerde, fast-food türü yiyecek tüketmeyenlerde ve düzenli yemek yeme alışkanlığı olanlarda ON düzeyinin daha yüksek olduğu saptanmıştır (her biri için; p<0.05).
Sonuç: Öğrencilerinin ON eğilimi olduğu, seçimi ve tüketimine ilişkin özelliklerin ON eğilimini artırdığı tespit edilmiştir. Ortoreksik bireylerin takıntılı endişelerinin belirlenmesi, hastalığın sınıflandırılmasında ve tanı kriterlerinin geliştirilmesinde faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Orthorexia Nervosa, ORTO-11, Üniversite Öğrencisi

Orthorexic Tendencies, Sociodemographic Characteristics, and Nutritional Behaviors among University Students

Öz

Aim: This study aimed to determine the tendency to orthorexia nervosa (ON) and related factors among university students.
Material and Method: The study, designed in the cross-sectional type, was carried out with the participation of a total of 816 students. The Orthorexia Nervosa Scale (ORTO-11) was used to evaluate the tendency for ON, and a structured questionnaire designed in line with the literature was used to evaluate the related factors.
Results: The mean score that students got from the ORTO-11 scale was 27.24 ± 3.74. The level of ON was determined to be higher among female students and among individuals who did not consume tobacco products and alcohol, who read food labels on food packages, who often preferred organic food, who did not consume fast-food, or who had regular eating habits (p <0.05 for each category).
Conclusions: The students were determined to have a tendency for ON. Determination of obsessional concerns of orthorexic individuals will be useful in the classification of the disease and development of diagnostic criteria.

Anahtar Kelimeler

Orthorexia Nervosa, ORTO-11, University Student

Kaynakça

• Adriaanse, M. A., Vinkers, C. D., De Ridder, D. T., Hox, J. J., & De Wit, J. B. (2011). Do implementation intentions help to eat a healthy diet? A systematic review and meta-analysis of the empirical evidence. Appetite, 56(1), 183-193. doi:10.1016/j.appet.2010.10.012
• Agopyan, A., Kenger, E. B., Kermen, S., Ulker, M. T., Uzsoy, M. A., & Yetgin, M. K. (2019). The relationship between orthorexia nervosa and body composition in female students of the nutrition and dietetics department. Eat Weight Disord, 24(2), 257-266. doi:10.1007/s40519-018-0565-3
• Akturk, U., Gul, E., & Erci, B. (2019). The Effect of Orthorexia Nervosa Levels of Nursing Students and Diet Behaviors and Socio-Demographic Characteristics. Ecol Food Nutr, 58(4), 397-409. doi:10.1080/03670244.2019.1602529
• Arslantas, H., Adana, F., Öğüt, S., Ayakdaş, D., Korkmaz, A. . (2019). Hemşirelik öğrencilerinin yeme davranışları ve Ortoreksiya nervoza (sağlıklı beslenme takıntısı) ilişkisi: Kesitsel bir çalışma. J Psy Nurs, 8(3), 137-144. doi:10.14744/phd.2016.36854
• Arusoglu, G., Kabakci, E., Koksal, G., & Merdol, T. K. (2008). [Orthorexia nervosa and adaptation of ORTO-11 into Turkish]. Turk Psikiyatri Derg, 19(3), 283-291. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18791881
• Bona, E., Szel, Z., Kiss, D., & Gyarmathy, V. A. (2019). An unhealthy health behavior: analysis of orthorexic tendencies among Hungarian gym attendees. Eat Weight Disord, 24(1), 13-20. doi:10.1007/s40519-018-0592-0
• Bratman, S. (1997). Orthorexia nervosa. Yoga Journal. 136:42-50
• Bratman, S. (2017). Orthorexia vs. theories of healthy eating. Eat Weight Disord, 22(3), 381-385. doi:10.1007/s40519-017-0417-6
• Bratman, S., Knight, D. (2000). Health food junkies: overcoming the obsession with healthful eating. New York: Broadway Books, p. 1-242.
• Brytek-Matera, A. (2012). Orthorexia nervosa–an eating disorder, obsessive-compulsive disorder or disturbed eating habit. Archives of Psychiatry and psychotherapy, 1(1), 55-60.
• Cengiz, B., Ayar, D., , Arkan, G., Bektaş, İ. . (2020). Hemşirelik Öğrencilerinin Sosyal, Duygusal Yalnızlık Düzeyleri ve Yeme Davranışlarının İncelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 13(1), 2-9.
• Chaki, B., Pal, S., Bandyopadhyay, A. (2013). Exploring scientific legitimacy of orthorexia nervosa: a newly emerging eating disorder. Journal of Human Sport and Exercise, 8(4), 1045-1053.
• Donini, L. M., Marsili, D., Graziani, M. P., Imbriale, M., & Cannella, C. (2005). Orthorexia nervosa: validation of a diagnosis questionnaire. Eat Weight Disord, 10(2), e28-32. doi:10.1007/BF03327537
• Dunn, T. M., & Bratman, S. (2016). On orthorexia nervosa: A review of the literature and proposed diagnostic criteria. Eat Behav, 21, 11-17. doi:10.1016/j.eatbeh.2015.12.006
• Dunn, T. M., Gibbs, J., Whitney, N., & Starosta, A. (2017). Prevalence of orthorexia nervosa is less than 1 %: data from a US sample. Eat Weight Disord, 22(1), 185-192. doi:10.1007/s40519-016-0258-8
• Duran, S. (2016). Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinde ortoreksiya nervoza (sağlıklı beslenme takıntısı) riski ve etkileyen faktörler. Pamukkale Tıp Dergisi, 9(3), 220-226. doi:10.5505/ptd.2016.03880
• Ertop, N. G., Yılmaz, A., Erdem, Y. . (2012). Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimleri. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14(2), 1-7.
• Fidan, T., Ertekin, V., Isikay, S., & Kirpinar, I. (2010). Prevalence of orthorexia among medical students in Erzurum, Turkey. Compr Psychiatry, 51(1), 49-54. doi:10.1016/j.comppsych.2009.03.001
• Garipoğlu, G., Arslan, M., Öztürk, S.A. . (2019). Beslenme ve Diyetetik Bölümü'nde Okuyan Kız Öğrencilerin Ortoreksiya Nervoza Eğilimlerinin Belirlenmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(3), 23-27.
• Grunert, K. G., Wills, J. M., & Fernandez-Celemin, L. (2010). Nutrition knowledge, and use and understanding of nutrition information on food labels among consumers in the UK. Appetite, 55(2), 177-189. doi:10.1016/j.appet.2010.05.045
• Hacıoğlu, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin beden imgesi hoşnutluğu ve iletişim becerilerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 1-16.
• Hyrnik, J., Janas-Kozik, M., Stochel, M., Jelonek, I., Siwiec, A., & Rybakowski, J. K. (2016). The assessment of orthorexia nervosa among 1899 Polish adolescents using the ORTO-15 questionnaire. Int J Psychiatry Clin Pract, 20(3), 199-203. doi:10.1080/13651501.2016.1197271
• Lopes, R., Melo, R., & Dias Pereira, B. (2020). Orthorexia nervosa and comorbid depression successfully treated with mirtazapine: a case report. Eat Weight Disord, 25(1), 163-167. doi:10.1007/s40519-018-0539-5
• Malmborg, J., Bremander, A., Olsson, M. C., & Bergman, S. (2017). Health status, physical activity, and orthorexia nervosa: A comparison between exercise science students and business students. Appetite, 109, 137-143. doi:10.1016/j.appet.2016.11.028
• McComb, S. E., & Mills, J. S. (2019). Orthorexia nervosa: A review of psychosocial risk factors. Appetite, 140, 50-75. doi:10.1016/j.appet.2019.05.005
• Parra-Fernandez, M. L., Rodriguez-Cano, T., Onieva-Zafra, M. D., Perez-Haro, M. J., Casero-Alonso, V., Fernandez-Martinez, E., & Notario-Pacheco, B. (2018). Prevalence of orthorexia nervosa in university students and its relationship with psychopathological aspects of eating behaviour disorders. BMC Psychiatry, 18(1), 364. doi:10.1186/s12888-018-1943-0
• Plichta, M., Jezewska-Zychowicz, M., & Gebski, J. (2019). Orthorexic Tendency in Polish Students: Exploring Association with Dietary Patterns, Body Satisfaction and Weight. Nutrients, 11(1). doi:10.3390/nu11010100
• Roncero, M., Barrada, J. R., & Perpina, C. (2017). Measuring Orthorexia Nervosa: Psychometric Limitations of the ORTO-15. Span J Psychol, 20, E41. doi:10.1017/sjp.2017.36
• Sanlier, N., Yassibas, E., Bilici, S., Sahin, G., & Celik, B. (2016). Does the rise in eating disorders lead to increasing risk of orthorexia nervosa? Correlations with gender, education, and body mass index. Ecol Food Nutr, 55(3), 266-278. doi:10.1080/03670244.2016.1150276
• Su, X., Liang, H., Yuan, W., Olsen, J., Cnattingius, S., & Li, J. (2016). Prenatal and early life stress and risk of eating disorders in adolescent girls and young women. Eur Child Adolesc Psychiatry, 25(11), 1245-1253. doi:10.1007/s00787-016-0848-z
• Şengül, R., Hocaoğlu, Ç. (2019). Ortoreksiya Nervoza nedir? Tanı ve tedavi yaklaşımları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14(2), 101-104.
• Zickgraf, H. F., Ellis, J. M., & Essayli, J. H. (2019). Disentangling orthorexia nervosa from healthy eating and other eating disorder symptoms: Relationships with clinical impairment, comorbidity, and self-reported food choices. Appetite, 134, 40-49. doi:10.1016/j.appet.2018.12.006