CUMHURİYET YAYINCILIĞININ İLK PLANLAMASI: BİRİNCİ TÜRK NEŞRİYAT KONGRESİ (2-5 Mayıs 1939)

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 29, 295 - 315, 20.12.2021

Ahmet Kuşçi

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1035719

Öz

Bu çalışmada Tek Parti Dönemi’nde 2-5 Mayıs 1939 tarihleri arasında Maarif Vekaleti
tarafından Ankara’da düzenlenen Birinci Türk Neşriyat Kongresi ele alınmıştır. Bu çalışmanın
amacı Tek Parti Dönemi’nde toplanan Birinci Türk Neşriyat Kongresi’nin çalışmalarını ve
kongrenin Türk kültür hayatı ve yayıncılığına katkılarını incelemektir. Bu amaçla çalışmada
Birinci Türk Neşriyat Kongresi kim tarafından, ne zaman, nerede, hangi amaçla ve Türk
yayıncılığına katkıları neler olmuştur? sorularına cevap aranmıştır. Yapılan araştırmalar
sonucunda literatürde Birinci Türk Neşriyat Kongresi’ni tek başına ve doğrudan ele alan özgün
bir çalışmanın bulunmadığı görülmüştür. Bu çalışma litaratürdeki bu eksikliği tamamlamayı
amaçlamaktadır.
Bu çalışmada, araştırılan olgu ve olaylarla ilgili yazılı belgelerin ayrıntılı olarak taranıp
ve bu belgelerden anlamlı bir bütün oluşturma yöntemi olarak kabul edilen metin analizi tekniği
kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu çalışmada başta
arşiv belgeleri olmak üzere, Maarrif Vekilliğinin resmi yayın organı olan Tebliğler Dergisi,
dönemin ulusal gazeteleri Akşam, Cumhuriyet, Haber, Halkın Sesi, Son Telgraf, Tan, Türk Dili,
Ulus, Vakit, Yeni Asır, Yeni Sabah gazeteleri, Maarif Vekilliği tarafından yayınlanan kongrenin
raporları ve görüşme tutanakları ile birlikte telif ve tetkik eserlerden yararlanılmıştır. Çalışma
sonucunda Maarif Vekaleti’nin düzenlediği ilk geniş çaplı organizasyon olan Birinci Türk
Neşriyat Kongresi’nin Türk yayıncılığının miladı olduğu görülmüştür. Türk kültür hayatındaki en
önemli hamlelerden biri olan Birinci Türk Neşriyat Kongresine Türk kamuoyunun da büyük bir
önem gösterdiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Birinci Türk Neşriyat Kongresi, Hasan Ali Yücel, Ulusal Yayıncılık

Kaynakça

• Kıpçak, H. & Davulcu, F. 2016. Ulusal Yayın Kongreleri. Türk Kütüphaneciliği, 30(3), 540–545. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48653/618603
• Paçacı, İ. 2021. Cumhuriyetin Modernleşme Projesi Olarak “Ulusal Yayıncılık Kongreleri”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 7(1), 229–248. https://doi.org/10.46442/intjcss.826281