Historical Development of The Organization of Turkic States: The Past, Present and Future of The Organization

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 34, 473 - 491, 20.03.2023

Mevlüt Akçapa

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1223099

Cited By: 9

Öz

The Organization of Turkic States is turning into a strategic integration that is increasingly effective in the Eurasian geography. The importance of regional integrations is increasing in the ever-changing structure of the international system. States are in an effort to maximize their interests through many organizations such as the European Union, the Eurasian Economic Union and the Shanghai Cooperation Organization. The Organization of Turkic States, as a regional organization, is a very important formation for the Turkic World. The interaction of the Turkic World started with small steps after the collapse of the Soviet Union and continues to increase today. Changes in the structure of the international system and regional developments make the Organization increasingly important. It is not possible for states to cope alone with fundamental problems such as the economic effects of the COVID-19 epidemic, the energy and food crises deepened by the Ukraine-Russia conflict. In this context, the importance given to the Organization of Turkic States by Türkiye, Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan and Uzbekistan, which constitute the organization, is increasing. Each of the states forming the organization has strategic advantages. Turkey's regional power and Azerbaijan's energy reserves can be given as examples. Therefore, it is important for the interests of every member state of the organization that states with strong sides in different issues join forces in an organization. In this study, the historical development of the Organization of Turkic States, which started with the Summit of Turkic Speaking States, was examined. The change of integration efforts in the Turkic World in the historical process has been analyzed. The aim of the study is to reveal the opportunities that the Turkic World has in acting together and to open a window for the studies to be done on this subject.

Anahtar Kelimeler

Organization of Turkic States, Integration, Türkiye, Azerbaijan, Kazakhistan, Kyrgyzstan, Uzbekistan

Türk Devletleri Teşkilatı’nın Tarihsel Gelişimi: Teşkilatın Dünü, Bugünü ve Yarını

Öz

Türk Devletleri Teşkilatı, Avrasya coğrafyasında etkinliği giderek artan stratejik bir birliğe dönüşmektedir. Uluslararası sistemin her geçen gün değişen yapısı içerisinde bölgesel bütünleşme girişimlerinin önemi artmaktadır. Avrupa Birliği, Avrasya Ekonomik Birliği ve Şangay İşbirliği Örgütü gibi birçok örgüt aracılığıyla devletler çıkarlarını en yüksek seviyeye çıkarma çabası içindedir. Türk Devletleri Teşkilatı da bölgesel bir örgütlenme olarak Türk Dünyası için çok önemli bir oluşumdur. Türk Dünyası’nın etkileşimi Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrasında küçük adımlarla başlamış ve günümüzde artarak devam etmektedir. Uluslararası sistemin yapısındaki değişim ve bölgesel gelişmeler, Teşkilatı giderek önemli hale getirmektedir. COVID-19 salgınının ekonomik etkileri, Ukrayna-Rusya çatışmasının derinleştirdiği enerji ve gıda krizleri gibi temel sorunlarla devletlerin tek başına mücadele etmeleri pek mümkün değildir. Bu bağlamda Türkiye başta olmak üzere teşkilatı oluşturan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ın Türk Devletleri Teşkilatı’na verdikleri önem artmaktadır. Teşkilatı oluşturan devletlerin her birinin stratejik avantajları bulunmaktadır. Türkiye’nin bölgesel gücü ve Azerbaycan’ın enerji rezervleri buna örnek gösterilebilir. Dolayısıyla farklı konularda güçlü yanları olan devletlerin bir örgüt içinde güç birliği yapması, teşkilata üye her devletin çıkarı açısından önemlidir. Bu çalışmada Türk Devletleri Teşkilatı’nın, Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi ile başlayan tarihsel gelişimi incelenmiştir. Türk Dünyasındaki bütünleşme çabalarının tarihsel süreç içinde geçirdiği değişim analiz edilmiştir. Çalışmanın hedefi Türk Dünyası’nın birlikte hareket etme konusunda elinde bulundurduğu fırsatları göz önüne sermek ve bu konuda yapılacak çalışmalar için bir pencere açmaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk Devletleri Teşkilatı, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Bütünleşme

Kaynakça

• Akyol, Taha. 2009. “İşte Lider”, Elçibey: Azerbaycan’ın Unutulmaz Lideri. (ed. Y. B. Bakiler). İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Amirbek, Aidarbek, Almasbek Anuarbekuly, Kanar Makhanov. 2017. “Türk Dili Konuşan Ülkeler Entegrasyonu: Tarihsel Geçmişi ve Kurumsallaşması”. ANKASAM Bölgesel Araştırmalar Dergisi: 164-204.
• Anadolu Ajansı. (2019), “Türk Konseyi 7. Zirvesi'nde liderlerden önemli mesajlar”. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/turk-konseyi-7-zirvesinde-liderlerden-onemli-mesajlar/1614655. (Erişim Tarihi: 14.04.2021).
• Aydın, Mustafa. 2001. “Kafkasya ve Orta Asya'yla İlişkiler”, (Baskın Oran, Edt.). Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar (Cilt 2). İstanbul: İletişim Yayınları: 366-439.
• Azerbaijan State News Agency, “President: The strengthening of relations with Member States of the Organization of Turkic States is one of the top priorities of Azerbaijan's foreign policy”. https://azertag.az/en/xeber/2370725. (Erişim Tarihi: 20.01.2023)
• Azerbaijan State News Agency, “9th Summit of Organization of Turkic States was held in Samarkand”. https://azertag.az/en/xeber/2370248. (20.02.2023)
• Musabay Baki, Pelin. 2022. “Türk Dünyası 2040 Vizyon Belgesi ve Türk İş Birliğinin Artan Jeostratejik Önemi”, Kriter Dergi, https://kriterdergi.com/dosya-turk-devletleri-teskilati/turk-dunyasi-2040-vizyon-belgesi-ve-turk-is-birliginin-artan-jeostratejik-onemi, (Erişim Tarihi: 02.12.2022).