KAFKA’NIN ŞATO ROMANINDA ÖRGÜTSEL BİR YÖNETİM BİÇİMİ OLARAK WEBERCİ BÜROKRASİ VE TAHAKKÜM

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 38, 1 - 21, 15.03.2024

Umut Dağıstan

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1316897

Öz

Kafka günümüze kadar kültür hayatında sadece edebiyat dünyasında değil, sosyolojiden psikolojiye, siyasetten ekonomiye, hatta teolojiye kadar çok farklı alanlarda birçok çalışmaya konu olmuştur. Bu çoklu okuma pratikleri kuşkusuz Kafka’nın metinlerinin çok anlamlı ve çağrışımsal doğasından kaynaklanmaktadır. Kafka’nın eserleri bu özellikleri nedeniyle okuyucuyu yoruma davet edip, tabiri caizse, sembolik doğasının zorunlu bir özelliği olarak hermenötik okumaya kapı aralamaktadır. Bu nedenle eleştirmenler, bu metinlerin sembollerini kimi zaman sosyolojik, kimi zaman psikolojik, mitsel veya felsefi çerçevede deşifre etmek ve bir tür açıklayıcı anahtar bulmak istemişlerdir. Bu çalışmanın temel motivasyonu kurgu eserlerin yönetim disiplininde farklı bir perspektif açma potansiyeli olduğunu ortaya koymaktır. Kurgu eserler yönetim alanında farklı çalışmalara konu olmuş alana yeni ilhamlar ve farklı bakış açıları sağlamıştır. Buradan hareketle çalışmanın temel amacı, Kafka’nın tamamlanmamış son romanı olan Şato adlı eserini Weberci bürokrasi ve tahakküm ilişkileri açısından incelemektir. Şato, benliğin mücadelesinin ve bireyin bürokrasi karşısındaki acizliğinin hikâyesidir. Metin içrek bir okumaya tabi tutulmayacak, birey toplum ilişkisi çerçevesinde bürokratik tahakküm olgusu incelenmeye çalışılacaktır. Bunun için öncelikle Franz Kafka’ya ve Şato romanının önemine değinilecek, ardından bürokrasi kavramı tarihsel bir perspektifle ele alınacaktır. Daha sonra Weberci anlamda bürokrasi yaklaşımı anlatılacak, hemen ardından Kafka’nın Şato adlı romanından seçilen pasajlarla Weberci bürokratik anlayış ve bunun yarattığı tahakküm ilişkisinin romanda nasıl ortaya konduğu gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bürokrasi, Max Weber, Kafka, Tahakküm, Şato Romanı

WEBERIAN BUREAUCRACY AND DOMINATION AS AN ORGANIZATIONAL FORM OF MANAGEMENT IN KAFKA'S NOVEL THE CASTLE

Öz

Kafka has been the subject of many studies in cultural life so far, not only in the literary world, but also in many different fields, from sociology to psychology, politics to economics, even theology. These multiple reading practices are undoubtedly due to the ambiguous and associative nature of Kafka's texts. Due to these features, Kafka's works invite the reader to interpretation and open the door to hermeneutic reading as a necessary feature of its symbolic nature, so to speak. For this reason, the critics wanted to decipher the symbols of these texts in a sociological, sometimes psychological, mythical or philosophical framework and to find some kind of explanatory key. The main motivation of this study is to reveal that fiction works have the potential to open a different perspective in the management discipline. Fiction works have been the subject of different studies in the field of management and have provided new inspirations and different perspectives to the field. From this point of view, the main purpose of the study is to examine Kafka's last unfinished novel, The Castle, in terms of Weberian bureaucracy and domination relations. The castle is the story of the struggle of the self and the helplessness of the individual against the bureaucracy. The text will not be subjected to an internal reading, and the phenomenon of bureaucratic domination will be examined within the framework of individual-society relationship. For this, firstly Franz Kafka and the importance of the Castle novel will be mentioned, then the concept of bureaucracy will be discussed from a historical perspective. Afterwards, the bureaucracy approach in the Weberian sense will be explained, and then it will be tried to show how the Weberian bureaucratic understanding and the relationship of domination created by it are revealed in the novel with selected passages from Kafka's The Castle.

Anahtar Kelimeler

Bureaucracy, Mac Weber, Kafka, Domination, Castle Novel

Kaynakça

• Akçakaya, Murat. 2016. “Weber'i̇n Bürokrasi̇ Kuraminin Bugünü ve Geleceği̇”. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı Aralık, 275-295.
• Arendt, Hannah. 2005. Essays in Understanding, 1930-1954: Formation, Exile, and Totalitarianism. New York: Schocken.
• Azizmohammadi, Fatemeh. 2012. “A Psychological Analysis on Franz Kafka’s The Castle”. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(3), 2243-2248.
• Baransel, Atilla. 1993. Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Bennis, Warren. 1967. “The Coming Death of Bureaucracy”. Management Review, 56, 19-24.
• Bloom, Harold. 2014. Batı Kanonu. İstanbul: İthaki Yayınları.