6 ŞUBAT KAHRAMANMARAŞ DEPREMLERİNDE TÜRK AİLE YAPISI: GELENEKSEL KODLARIN YÜKSELİŞİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 39, 117 - 134, 15.06.2024

Nihal Arda Akyıldız , Aykut Sığın

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1416663

Cited By: 1

Öz

6 Şubat 2023 tarihli Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem yıkıcı etkiler yaratmıştır. Bu çalışmanın amacı, depremzedelerin aile yapılarındaki değişimin yanı sıra, yerleşim bölgelerinden ayrıl(a)mama nedenlerini analiz etmeye çalışmaktır. Deprem bölgesinde 30 depremzedeyle yüz yüze (s=22) ve uzaktan (s=8) yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. “Afetlerin geleneksel kodları yeniden üretimi: Çekirdek aileden geniş aileye dönüş” ve “mekânsal aidiyetin kurulmasında öne çıkan bir kurum olarak Türk ailesi” şeklinde iki ana tema belirlenmiştir. Çalışmanın ilk bulgusu; deprem deneyimi sonrasında dayanışma ve yardımlaşma duygusunun aile bağlarını güçlendirdiğini ve birkaç kuşağı bir araya getirerek çekirdek aile yapısından geniş aile yapısına doğru bir geçiş sürecinin yaşandığını ortaya çıkarmıştır. İkinci bulgu ise mekân aidiyeti, toprağa bağlılık, toprağın geçim kaynağı oluşu ve güçlü Türk aile bağları gibi nedenlerle yerleşim alanını terk etmeme yönündeki tercihleri açığa çıkarmıştır. Çalışma, Türk aile yapısının dayanışma ruhuyla hızlıca geniş aileye evrilme kapasitesinin yanı sıra, depremzedelerin aidiyet duygularıyla toprağa bağlılık ve geleneksel üretim sistemlerinden de vazgeçmeme tercihlerini ortaya koymuştur. Çalışmanın genel geçerlik veya kalıcılık iddiası bulunmamakla birlikte literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk aile yapısı, aile bağları, afetin aile bağlarına etkisi, geniş aile, çekirdek aile

Turkish Family Structure in the February 6 Kahramanmaraş Earthquakes: Rising Traditional Codes

Öz

On February 6, 2023, two major earthquakes in Kahramanmaraş created devastating effects. This study aims to analyze the changes in the family structure of the earthquake victims as well as their reasons for not leaving their settlement areas. Face-to-face (n=22) and remote (n=8) semi-structured interviews were conducted with 30 earthquake victims in the earthquake zone. The two main themes identified are "reproduction of traditional codes through disasters: from the nuclear family to the extended family" and "the Turkish family as a prominent institution in establishing spatial belonging". The first finding revealed the earthquake experience strengthened the sense of solidarity and family ties and the nuclear family evolved into the extended family by bringing together several generations. The other finding revealed spatial belonging, attachment to the land, and the fact that the land is a source of livelihood as reasons not to leave the settlement area. In addition to the capacity of the Turkish family structure to rapidly evolve into extended family with the spirit of solidarity, the study revealed the earthquake victims’ attachment to the land with their sense of belonging and their preference not to give up traditional production systems. Although the study does not have a general validity or permanence claim, it is thought to contribute to the literature.

Anahtar Kelimeler

Turkish family structure, family ties, effects of disasters on family ties, extended family, nuclear family

Kaynakça

• Aydın, Mustafa. 2013. Ailenin Tarihsel Gelişimi: Dünü, Bugünü ve Yarını. Ed. İslam Can, Sistematik Aile Sosyolojisi içinde (ss. 65-86). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Aytaç, Ahmet Murat. 2015. Ailenin Serencamı: Türkiye'de Modern Aile Fikrinin Oluşması. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Bahar, Halil İbrahim. 2009. Sosyoloji. Ankara: Uşak Yayınları.
• Bilge Zafer, Ayşegül. 2013. “Cumhuriyet ile Birlikte Değişen Aile Yapısı ve Kadının Durumu”. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(24), 121-134.
• Canatan, Kadir & Yıldırım, Ergün. 2018. Aile Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap.
• Çalan, Melike & Akyıldız, Nihal Arda. 2021. Sustainable Disaster Management and Urban Transformation: The Case of Elazıg Karsıyaka. B. B. Ekici & N. A. Akyıldız (Ed.). In Architectural Sciences and Technology (ss. 27-48). France: Livre De Lyon.
• Çizmeci Ümit, Esra. 2016. Aile, Medya ve Serbest Zaman. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
• Creswell, John W. 2014. Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Çev. M. Bütün, S. B. Demir. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Dattalo, Patrick. 2008. Determining Sample Size. Oxford: Oxford University Press.
• Dikeçligil, Beğlü F. 2014. Aileye Dair Kabullerin Ezber Bozumu. Ed. Mustafa Aydın, Aile Sosyolojisi Yazıları içinde (ss. 13-50). İstanbul: Açılım Kitap.
• Drabek, Thomas E., Key, William H., Erickson, Patricia E. & Crowe, Juanita L. 1975. “The Impact of Disaster on Kin Relationships”. Journal of Marriage and Family, 37(3), 481-494.
• Duben, Alan. 2012. Kent, Aile, Tarih. Çev. L. Şimşek. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dundes, Alan. 1965. What is Folklore? The Study of Folklore. New Jersey: Prentice Hall.
• Ergin, Muharrem. 1989. Dede Korkut Kitabı 1. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Giddens, Anthony. 2012. Sosyoloji. Çev. Ü. Yıldız Battal. İstanbul: Siyasal Kitabevi.
• Gökalp, Ziya. 2016. Türk Ahlakı. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları.
• Gökçe, Birsen. 1996. Türkiye'nin Toplumsal Yapısı ve Toplumsal Kurumlar. Ankara: Savaş Yayınları.