TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE SÖZCÜK ÖĞRENME MOTİVASYONLARI: KIRGIZ ÖĞRENCİLER ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 42, 145 - 162, 25.03.2025

Sibel Barcın

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1577322

Öz

Kırgız öğrenciler, Türkiye Türkçesini öğrenirken dil öğrenme süreçlerinde çeşitli motivasyon kaynaklarına ihtiyaç duyabilmektedirler. Bu motivasyon kaynakları, öğrencilerin sözcük öğrenme sürecine olan ilgilerini şekillendirmektedir. Bu araştırmanın amacı Kırgız öğrencilerin Türkiye Türkçesi öğrenirken sözcük öğrenme süreçlerinde sahip oldukları motivasyonları incelemektir. Bu doğrultuda araştırmada öğrencilerin dil öğreniminde sözcük hazinelerini ve motivasyonlarını etkileyen faktörler ele alınarak analiz edilmektedir. Araştırma, sözcük öğrenme motivasyonlarının dil becerilerinin gelişimine nasıl katkı sağladığını anlamayı da hedeflemektedir. Bu çerçevede araştırma durum çalışması ile desenlenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını 2024-2025 öğretim yılı güz döneminde Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulunda öğrenim görmekte olan 28 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Genç Ersoy ve Belet Boyacı tarafından geliştirilen “Sözcük Öğrenme Motivasyonu Ölçeği (SÖMÖ)” kullanılmıştır. Bu kapsamda araştırmada veriler, içerik analizi yöntemi kullanılarak değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Bu araştırmada elde edilen bulgular, Kırgız öğrencilerin Türkiye Türkçesinde sözcük öğrenme süreçlerinde sosyal çevre, akademik başarı ve bireysel gelişim gibi faktörlerin motivasyon üzerinde belirleyici bir rol oynadığını ortaya koymuştur. Özellikle öğrencilerin arkadaşlarının sözcük öğrenmeye yönelik tutumlarından etkilendiği ve genel olarak başarıya ulaşma hedeflerinin sözcük öğrenme motivasyonlarını artırdığı gözlemlenmiştir. Bununla beraber araştırma bulguları, öğrencilerin kendilerini daha iyi ifade edebilmek ve dil becerilerini geliştirmek için sözcük öğrenmeye yönelik güçlü bir istek duyduklarını göstermektedir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, hedef kitleye yönelik materyal geliştirilirken sosyal ilişkilerin öneminin göz önünde bulundurulması gerektiğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dil Öğretimi, Kırgızlara Türkiye Türkçesi Öğretimi, Motivasyon, Sözcük Öğrenimi, Sözcük Öğretimi

MOTIVATIONS FOR LEARNING VOCABULARY IN TÜRKIYE TURKISH: A STUDY ON KYRGYZ STUDENTS

Öz

While learning Turkish, Kyrgyz students may need various sources of motivation in their language learning process. These motivational sources shape students' interest in the vocabulary learning process. The aim of this study is to examine the motivations of Kyrgyz students in their vocabulary learning process while learning Turkish. In this respect, the factors affecting students' vocabulary and motivation in language learning are discussed and analysed. The research also aims to understand how motivations for vocabulary learning contribute to the development of language skills. In this context, the research was designed as a case study. The participants of the study consisted of 28 students studying at Kyrgyzstan-Türkiye Manas University School of Foreign Languages in the autumn term of 2024-2025 academic year. The “Vocabulary Learning Motivation Scale (VLMS)” developed by Genç Ersoy and Belet Boyacı was used to collect the data. The data were analysed and interpreted using content analysis method. According to the findings of this study, factors such as social environment, academic achievement and individual development play a determining role on motivation in Kyrgyz students’ vocabulary learning process in Turkish. In particular, it was observed that students were influenced by the attitudes of their friends towards vocabulary learning and their goals of achieving success in general increased their motivation to learn vocabulary. In addition, the findings of the study demonstrate that students have a strong desire to learn vocabulary in order to express themselves better and to improve their language skills. Based on the results obtained from the research, it emphasizes the importance of social relations when developing materials for the target audience.

Anahtar Kelimeler

Motivation, Language Teaching, Teaching Türkiye Turkish To Kyrgyz, Vocabulary Learning, Vocabulary Teaching

Kaynakça

• Altıkulaçoğlu, Sevil. (2010). “Yabancı Dil Sınıflarında Eşdizimli Sözcük Öğretimi ve Anadilinin Rolü”. Dil Dergisi 148: 37-52.
• Biçer, Nurşat ve Polatcan, Faruk (2015). “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kelime Öğrenme Stratejilerinin Değerlendirilmesi”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 54: 811-828.
• Büyükikiz, K. Kaan ve Hasırcı, Sevil (2013). “Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Sözcük Öğretimi Üzerine Bir Değerlendirme”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10(21): 145-155.
• Creswell, John W. 2017. Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Eğiten Kitap.
• Çalışkan, Nihal (2010). “Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Söz Varlığını Geliştirme: Kavramsal Anahtarlar Aracılığıyla Deyim Öğretimi”. Turkish Studies 5(4): 258-275.
• Çelikkaya, Şerife (2012). “Almanca Öğretmeni Adaylarının Sözcük Öğreniminde Kullandıkları Öğrenme Stratejileri”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 28: 71-76.
• Demirel, Mehmet Volkan (2013). “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlere Kelime Öğretiminde Farklı Kelime Gruplarının Kullanımının Etkisi”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 2(4): 286-299.
• Doğan, Yusuf (2014). “Yabancılara Türkçe Kelime Öğretiminde Market Broşürlerinden Yararlanma”. Journal of Language and Linguistic Studies 10(1): 89-98.
• Durmuş, M. ve Kılınç, A. K. (2021). “Kazaklara Türkçe Öğretimi ve Söz Edimsel Bir Karşılaştırma”. Bilig 97: 1-28. https://doi.org/10.12995/bilig.9701
• Durukan, E. (2010). “Türkiye Türkçesinde Sözcük Grupları ve Öğretimi Üzerine”. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 34: 145-166.
• Genç Ersoy, Berrin ve Belet Boyacı, Ş. Dilek (2018). “Sözcük Öğrenme Motivasyonu Ölçeği (SÖMÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. İlköğretim Online: 17(1), 255-267.
• Karakaş, Ali ve Karaca, Gülçin (2011). “Use And Importance Of Illustratıon As Materıals In Foreıgn Language Teachıng”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14(26): 351-357.
• Karatay, Halit (2007). “Kelime Öğretimi”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 27(1): 141-153.
• Kil, Güngör ve Şahin, Harun (2019). “6. Sınıf Yabancı Dil (İngilizce) Dersinde İşbirliği Öğrenme Yönteminin Öğrencilerin Sözcük Dağarcıklarını Geliştirmelerine ve Derse Yönelik Tutumlarına Etkisi”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 7(17): 107-127. https://doi.org/10.33692/avrasyad.590601
• Kocaman, Orhan ve Kızılkaya Cumaoğlu, Gonca (2014). “Yabancı Dilde Kelime Öğrenme Stratejileri Ölçeğinin Geliştirilmesi”. Eğitim ve Bilim 39(176): 293-303.
• Kuşdemir, Yasemin (2019). “İlkokul Öğrencilerinin Sözcük Öğrenme Motivasyon ve Okuduğunu Anlama Düzeylerinin İncelenmesi”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 7(16): 962-979. https://doi.org/10.33692/avrasyad.543666
• Kurt, B. (2017). “Türk Soylu Öğrencilerin Türkiye Türkçesi Sözlü Anlatım Çalışmalarının “Konuşma Becerisi Değerlendirme Ölçeği”ne Göre Analizi: Gagauz Örneği”. Journal of History Culture and Art Research, 6(2): 358-384. http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v6i2.682