X VE Y KUŞAĞI TÜKETİCİLERİN ETİK İDEOLOJİ ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 1, 18 - 39, 15.06.2021

Hatice Seçil Fettahlıoğlu , Çetin Çildir , Nurefşan Birdisli

Öz

İnsanlık tarihi bilişsel, tarımsal ve bilimsel devrimler olmak üzere üç farklı dönemden meydana gelmiştir. İkinci Dünya Savaşına kadar bu dönemlerde yer alan kuşaklar, tarihsel dönemler şeklinde var olmuştur ancak teknolojinin gelişmesi gibi önemli olayların, bu olaylara denk gelen kuşakların düşünce ve davranışlarını etkilemesiyle sosyolojik olarak tanımlanmıştır. Aynı dönemde yaşayan kuşaklarda yer alan her bireyin, ahlaki inançlarının, tutumlarının ve değerlerinin, kişisel etik sistemini oluşturduğu varsayılmıştır. Bu sistem etik ikilemler, ahlaki kararlar ve durumlarda bireylerin eylemleri için çözümler sunmuştur. Bu çözümler temelinde çalışmada değişkenlerin analizinde kullanılacak demografik özelliklerin, kuşaklara ayrılarak incelenmesi yapılırken, tüketicilerin etik ideolojik görüşlerinin analizi ve kuşaklar arasında farklılık olup olmadığı incelenmektedir. İlk olarak kavramsal çerçeveye uygun bir şekilde çalışmayı oluşturan kavramlar ve özelliklerinden bahsedilmiştir. Çalışmanın sonraki kısmını araştırma metodolojisi başlığı altında yer alan yöntem ve süreç oluşturmaktadır. Son bölümde ise araştırma sonucu elde edilen verilerin analizi ve değerlendirmeler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

etik, etik ideoloji, X Kuşağı, Y Kuşağı

Kaynakça

• Akyıldız, M. & Marangoz, M. (2007). Pazarlama Etiğine Gösterilen Tepkiler Ve Tüketici Ahlak Anlayışıyla İlişkisi, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 81-101.
• Aygenoğlu , K. (2015). X ve Y Kuşaklarının Kurumsal İş Hayatında İnsan Kaynağı Açısından Stratejik Yönetimi, Yüksek Lisans, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Al-Khatib, J. (2019). Post-Communist Consumer Ethics: The Case of Romania, Journal Of Business Ethics, 54(1), 81-95.
• Altuntuğ, N. (2012). Kuşaktan Kuşağa Tüketim Olgusu ve Geleceğin Tüketici Profili. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 203-212.
• Aydin, S., (2009). Bireyci-Toplumcu, İdealist-Relativist Ve Materyalist Eğilimler İle Hedonik Alışveriş Arasındaki İlişkiler. Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Bakir, U. (2013). Reklamda Cinsellik Ve Tüketici: Bireysel Ahlaki İdeolojinin Reklamda Cinselliğin Kullanımına Yönelik Tutumlara Etkisi, Erciyes İletişim Dergisi, 3(1), 32-48.
• Bati, U. (2018). Tüketici Davranışları, Alfa Basım Yayım, İstanbul, 327.
• Babaoğlu, B. (2015). Turizm Sektöründe Çalışanların Kuşak Farklılıklarına Olan Algılamaları ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bugaoğlu, T., (2013). Edalman'dan Y kuşağının gelecek analizi, 10.10.2020, http://www.halklailiskiler.com.tr/Edalmandan_Y_kusaginin_gelecek_analizi..php
• Çüçen, A.K., (2012). Felsefeye Giriş, Sentez Yayın, Bursa, 396.
• Forsthy, D.R., (1980). A Taxonomy Of Ethıcal Ideologies, Journal of Personality and Social Psychology”, 39(1), 175-184.
• Forsyth, D. R. & Nye, J. L. (1990). Personal Moral Philosophies and Moral Choice, Journal of Research in Personality, 13, 205 – 221
• Forsyth, D. R. (1992). Judging the Morality of Business Practices: The Influence of Personal Moral Philosophies, Journal of Business Ethics, 11(5), 461-470.
• Firat, A., & Kömürcüoğlu, F., (2018). Kuşakların Satın Alma Kararı Vermelerinde Etkili Olan Nedenler ve Duygular, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimlerde Akademik Araştırmalar, 6(1), 9-25.
• Güneş, G., & Göksel, A., (2017). Kuşaklar Arası Farklılaşma: X ve Y Kuşaklarının Örgütsel Sessizlik Davranışı Bağlamında Analizi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 807-828.
• Gümüş, G., (2018). Farklı nesillerin hayata uyum sağlamaları değişiklik göstermektedir. Bu değişikliklerin temel nedenlerinden bir tanesidir kuşaklar. Peki kuşak nedir?, 13.09.2020, https://www.brandingturkiye.com/x-y-z-kusaklari-hakkinda-bir-degerlendirme-turkiyede-kac-kusak-bir-arada-yasiyor/
• Kaya, A., (2019). Etik Nedir? Etik ve Ahlak Arasındaki Fark Nedir?, 13.09.2020, https://www.tech-worm.com/etik-nedir-etik-ve-ahlak-arasindaki-fark-nedir-kisaca/
• Kurnaz, M.S., (2018). Tüketici Davranışlarında Etik Boyut: Tüketici Etiği Ve Belirleyicileri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
• Mahmutoğlu, A., (2019). Etik Ve Ahlâk; Benzerlikler, Farklılıklar Ve İlişkiler, Türk İdare Dergisi, 226-250.
• McDonald, G. (2010).Ethical relativism vs absolutism: research implications, European Business Review, 22(4), 446-464.
• Mercan, N. (2016). X,Y ve Z Kuşağı Kadınların Farklı Tüketim Alışkanlıklarının Modern Dünyada İnşa Edilmesi, Dumlupınar Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 2(1), 59-70.
• Hançerlioğlu, O. (2019). Düşünce Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 576.
• Örs, H.B. (2009). Postmodern Dünyada İdeolojinin Dönüşümü, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 40, 12.
• Özbek, V., & Özer, G., (2012). Küçük İşletme Sahiplerinin Dindarlık Düzeyleri, Etik İdeolojileri ve Algıları Arasındaki İlişkiler, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü, 15(27), 169- 188.
• Özyer, K., & Azizoğlu, Ö., (2010). Demografik Değişkenlerin Kişilerin Etik Tutumlari Üzerindeki Etkileri. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 59-84.
• Palihawadana, D., vd. (2016). Effects Of Ethical İdeologies And Perceptions Of CSR Onconsumer Behavior, Journal of Business Research, 69, 4964–4969
• Rawwas, M., (2001). A Typology Of İnternational Consumer’s Ethical Beliefs, International Marketing Review, 18(2), 188-209.
• Schlenker, B.R., & Donelson. R.F.(1977). On the Ethics of Psychological Research, Journal Of Experımental Socıal Psychology, 13(4),369-396.
• Singhapakdi, A., vd, (1999), A Cross-Cultural Study Of Consumer Perceptions About Marketing Ethics ,Journal Of Consumer Marketıng, 16 (3), 257-272
• Saymaz, İ., (2004). Liseli Olmak Zor Zenaat, 24.09.2020, http://www.radikal.com.tr/turkiye/liseli-olmak-zor-zenaat-1-710374/
• Sönmez, A., (2005). Tüketicilerin Yaş Kuşaklarına Göre Marka Aşkı, Marka Faydası, Marka Kişiliği Ve Marka Sadakati Hakkındaki Değerlendirmeleri. Yüksek Lisans, Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yozgat.
• Topdemir, H.G., (2008). Felsefe, Pegem Akademi, Ankara, 360.
• Turgut, İ. (2002). Eğitim ve Etik, Kaan Yılmaz Matbaası, İzmir, 203.
• Ufuk, H. (2004). Tüketici Davranışlarının Etik Boyutu İle Bireysel Değişkenler Ve Yaşam Tatmini Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara Örneği. Doktora ,Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yazici, A., & Yazici, S., (2010). Etik Durum Ölçeği’nin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4), 1001-1017.
• Yildiz, A., (2019). X,Y ve Z Kuşağı Tüketicilerin Nomofobi Özelliklerinin Karşılaştırılması: Adıyaman İli Üzerine Bir Uygulama, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(32), 605-726.
• Vanmeter, R. Vd., (2012). Generation Y’s Ethical Ideology And Its Potential Workplace Implications, Journal Of Business Ethics, 117, 93–109 .
• Vitell, S. J., (2003). Consumer Ethics Research: ‘Review, Synthesis and Suggestions for The Future, Journal of Business Ethics, 43, 33-47.
• Vitell, S.J., Singhapakdi, A., Thomas, J. (2001). Consumer Ethics: An Application And Empirical Testing Of The Hunt- Vitell Theory Of Ethics. Journal Of Marketing, 18(2), 0736-3761.
• Yurtsever, G. (1998). The Ethical Beliefs of Turkish Consumers, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(11), 135-146