DIŞ’TAN İÇ’E EVRİLEN BİR KİTLESEL GÖÇ: TÜRKİYE’NİN SURİYELİLERİ

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 115 - 143, 29.06.2023

Kamil Özaslan

https://doi.org/10.54688/ayd.1279581

Cited By: 1

Öz

Yüzyıllık Cumhuriyet tarihi boyunca Türkiye çok çeşitli göç hareketleriyle karşı karşıya kalmıştır. Ancak bunların hiçbiri ölçeği, etki ve sonuçlarıyla Suriyeli göçü gibi olmamıştır. 2011 yılında başlayan bu göç hareketiyle birlikte Türkiye, dünyanın en fazla mülteci barındıran ülkesi haline gelmiştir. Son on yıl içerisinde dünyanın birçok bölgesinde yaşanan kitlesel göç hareketleri bile bu durumu değiştir(e)memiştir. Uluslararası birçok otorite tarafından halen 21. yüzyılın en büyük göç hareketi olarak tanımlanan Suriyeli göçünü Türkiye açısından önemli kılan bir diğer husus ise uluslararası bir göç olarak başlamış, ancak kısa süre içerisinde kentler arasında yaşanan bir göçe dönüşmüş olmasıdır. Buradan hareketle çalışmanın konusunu Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteciler oluşturmakta, amacı ise bir dış göç hareketi olarak başlayan bu göçün zamanla bir iç göç hareketine dönüşüp dönüşmediğini ortaya koymaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda ulusal ve uluslararası literatür taranmış, göçe ilişkin birincil ve ikincil mevzuat incelenmiştir. Başta Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM) olmak üzere ilgili kurumların verileri ile zenginleştirilen bu çalışma sonucunda Türkiye’de Suriye sınırındaki kentlerden başlayan, ancak öznesini Suriyeli mültecilerin oluşturduğu ve halen devam eden “büyük bir iç göç” hareketinin yaşandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Göç, İç Göç, Geçici Koruma, Suriyeli, Kent

A MASS MIGRATION EVOLVING FROM EXTERNAL TO INTERNAL: TURKEY'S SYRIANS

Öz

A Mass Migration Evolving From External To Internal: Turkey’s Syrian


Abstract
Türkiye has seen various migratory movements throughout the Republic’s 100-year-long history. However, none of these movements resembles the Syrian migration in terms of their scale, impact and consequences. As a result of this migration surge which started in 2011, Türkiye has become the country with the highest number of refugees in the world. Even the mass migration movements occurring in various regions around the world within the last ten years, do not seem to be able to change this situation. Many international authorities consider Syrian migration to be the largest migration movement of the 21st century, and another factor that makes this migratory movement significant is that it began as an international migration, but quickly changed into an intra-urban migration. In this regard, this paper deals with the Syrian refugees living in Türkiye, and its objective is to reveal whether this migratory movement that started as external, has turned into an intra-urban movement in time. One of the qualitative research methodologies employed in this paper is document analysis. National and international literature on the subject has been evaluated, as well as primary and secondary immigration legislation. The paper, which has been enriched with the data from relevant institutions, particularly Directorate General of Migration Management (GİGM), discovers that Türkiye’s “great internal migration movement” starting in the cities along the Syrian border, has been created by Syrians, and is still on-going.
Keywords: International migration, Internal migration, Temporary protection, Syrians, Urban.

Anahtar Kelimeler

International Migration, Internal Migration, Temporary Protection, Syrians, Urban

Kaynakça

• Acar, S. & Bilen Kazancık, L. (2017). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması SEGE-2017. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü Araştırma Raporu (3). 22 Şubat 2023, https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege/il-sege-raporlari.
• AFAD. (2016). Suriyeli Misafirlerimiz Kardeş Topraklarında. 21 Şubat 2023, https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/25332/xfiles/13a-Suriyeli_Misafirlerimiz_Kardes_Topraklarinda_2016_Turkce_.pdf.
• AFAD. (2023). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Kurumsal Raporlar. 19 Şubat 2023, https://www.afad.gov.tr/kurumsal-raporlar. Anadolu Ajansı. (2022). Haber Arşivi. 16 Şubat 2023, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/icisleri-bakani-soylu-turkiye-iran-sinirindaki-guvenlik-duvari-calismalarini-inceledi/2571927.
• Bayır, K. D. & Aksu, F. (2020). Açık kapı politikasından güvenlik tehdidine: Türkiye’de Suriyeli sığınmacılar olgusu. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 8(2), 324-356.
• Çağlar, T. (2018). Göç çalışmaları için kavramsal bir çerçeve. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 26-49.
• Çatır. G. (2015). Zorunlu göç tecrübesinin devlet politikalarındaki yansıması: Bulgaristan’dan Türkiye’ye kitlesel göçün analizi. İçinde S. G. Ihlamur-Öner, N. A Şirin Öner (Ed.), Küreselleşme çağında göç: kavramlar, tartışmalar, (ss. 217-232). İletişim Yayınları.
• Çelik, F. (2006). İç göçlerin itici ve çekici güçler yaklaşımı ile analizi. Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 0(27), 149-170.
• Çiçekli, B. (2013). Açıklamalı göç ve iltica hukuku terimleri sözlüğü. Uluslararası Göç Örgütü Yayınları.
• Durugönül, E. (1997). Sosyal değişme, göç ve sosyal hareketler. II. Ulusal Sosyoloji Kongresi. (ss. 95-100). Ankara: Toplum ve Göç.
• Erdoğan, M. M. (2017). “Kopuştan”tan “uyum”a kent mültecileri. Marmara Belediyeler Birliği Yayınları.
• Europäische Kommission. (2021). Einwanderung in die europaicsehe Gesellschaft – ein Überblick. 9 Şubat 2023, https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/promoting-our-european-way-life/statistics-migration-europe_de.
• Faist, T. (2003). Uluslararası göç ve ulusaşırı toplumsal alanlar. Bağlam Yayınları.
• Fichter, J. (1994). Sosyoloji nedir? (Çev. Nilgün Çelebi). Atilla Kitabevi.
• GİGM. (2023). Yıllara Göre Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyeliler. 22 Şubat 2023, https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5658.
• HABERTÜRK. (2022). Haber Arşivi. 27 Şubat 2023, https://www.haberturk.com/suriyeli-nufus-icin-seyreltme-projesi-baslatildi-3350384.
• Ihlamur-Öner, S. G. (2014). Türkiye’nin Suriyeli mültecilere yönelik politikası. Ortadoğu Analiz, 6(61), 42-45.
• IOM. (2013). Göç Terimleri Sözlüğü. 2 Şubat 2023, https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf.
• İnce, C. (2018). Göçmenliğin mekânsal sosyolojisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Karasu, M. A. (2018). Türkiye’ye yönelik dış göçler, Suriyeli sığınmacı göçü ve etkileri. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi. 14 (1), 21-41.
• Keleş, R. (2021). Kent bilim terimleri sözlüğü. İmge Kitabevi.
• Kesgin, S. (2022). Doğu Akdeniz jeopolitiği perspektifinden Suriye krizini okumak. İçinde İpek, C. D. (Ed.). Suriye krizi: Bölgesel dinamikler ve küresel yansımalar, (ss. 245-263). TASAV.
• King, R. (2012). Theories and typologies of migration: An overview and a primer. Willy Brandt Series of Working Papers in International Migration and Ethnic Relations 3/12.
• Köksal, S. (1986). Refah toplumunda “getto ve Türkler”. Nadir Kitap.
• Kryvenko, Y., Ivannikova, V. & Gyrych, S. (2016). Migration in the era of globalization: The cases of Ukraine and Turkey. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(23), 78-91.
• Kurt, H. (2006). Göç Eğilimleri ve Olası Etkileri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 148-178.
• Laczko, F. & Rudolf, A. (2013). World migration report 2013. International Organization for Migration Press. https://publications.iom.int/system/files/pdf/wmr2013_en.pdf
• Maslow, A. H. (1954). Motivation and personality. Harper & Row Publishers.
• Neccar, M. Ş. M. & Erkut, T. (2017). Suriye’den Türkiye’ye göç: Nedenler, sonuçlar ve umutlar. İlahiyat Akademi Dergisi, 4 (Nisan), 185-198.
• Nonneman, W. & Kaizen, J. (2007). Irregular migration in belgium and organized crime: an overview. International Migration, 45(2), 121-146.
• Öner, N. A. Ş. (2015). Göç çalışmalarında temel kavramlar. İçinde S.G. Ihlamur-Öner, N. A. Şirin Öner (Ed.). Küreselleşme çağında göç: kavramlar, tartışmalar, (ss. 13-29). İletişim Yayınları.
• Özaslan, K. (2021). Türkiye’nin değişen göç politikaları ve belediyeler: İstanbul örneği. Adalet Yayınevi.
• Özbey, K. (2022). Açık kapı politikasından sınır duvarı projesine: Türkiye’nin sınır politikasının dönüşümü. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(43), 709-741.
• Özkalp, E. (1995). Sosyolojiye giriş. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özyakışır, D. (2013). Göç, kuram ve bölgesel bir uygulama. Nobel Yayıncılık.
• Petersen, W. (1958). A general typology of migration. American Sociological Review, 23(3), 256–266.
• SABAH GAZETESİ. (2022). Gazete Arşivi. 20 Ocak 2023, https://www.sabah.com.tr/gundem/2022/12/01/icisleri-bakanligi-turkiyedeki-yabanci-sayisini-acikladi.
• Sarı, Ö. (2016). Türkiye'de göçün ekonomi politiği ve Suriyeli sığınmacılar. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(31), 1-10.
• Sat, N. A., Yenigül, S. B., Varol, Ç., & Gürel Üçer, Z. A. (2017). Türkiye’de uluslararası göç ve göçmenlerin yer seçim kararlarını etkileyen faktörler. İçinde M. Güler, A. M. Turan. (Ed.), Belediyelerin geleceği ve yeni yaklaşımları, (ss.430-442). Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları.
• Statista. (2022). Ranking of the largest Syrian refugee-hosting countries in 2022. 15 Şubat 2023, https://www.statista.com/statistics/740233/major-syrian-refugee-hosting-countries-worldwide/.
• SÜDDEUTSCHE ZEITUNG. (2022). Gazete Arşivi. 20 Ocak 2023, https://www.sueddeutsche.de/politik/ukraine-fluechtlinge-europa-1.5541165.
• Şengül, H. T. (2009). Kentsel çelişki ve siyaset – kapitalist kentleşme süreçlerinin eleştirisi. İmge Yayınevi.
• Treibel, A. (2003). Migration in modernen gesellschaften: soziale folgen von einwanderung, gastarbeit und flucht. Juventa.
• Turner, B. S. (2020). Sosyoloji sözlüğü. (Çev. Akbaş, K. ve Beyaz, A.). Pinhan Yayıncılık.
• UNHCR. (2022a). Refugee Data Finder. 26 Ocak 2013, https://www.unhcr.org/refugee-statistics/.
• UNHCR. (2022b). Ukraine Refugee Situation. 20 Ocak 2023, https://data.unhcr.org/en/situations/ukraine.
• UNHCR. (2022c). Syria Regional Refugee Response. 15 Şubat 2023, https://data.unhcr.org/en/situations/syria.
• Vesek, S. (2021). “Bizim mazi zeval oldu”: Türkiye’deki Suriyelilerin kalma ve yeniden göç ile ilgili karar verme süreçlerine etkileyen faktörler. Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(2), 379-421.
• Vesek. S. & Suğur, N. (2021). Türkiye’deki Suriyelilerin kentsel yaşam deneyimleri: Gaziantep ve İzmir örneği. İnsan & Toplum, 11(1), 169-207.
• Yılmaz, D. & Günay, M. A. (2022). Türk toplumunda Suriyeli sığınmacı algısı. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 117-139.
• Wood, W. B. (1994), Forced migration: Local conflict and international dilemmas. Annals of the Association of American Geographers, 84(4), 607- 634.