KARELERDE SAKLI HÜZÜN: FOTOĞRAF SANATINDA MELANKOLİNİN BÜYÜLÜ DÜNYASI

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 19, 19 - 35, 27.06.2024

Bülent Ümit Erutku , Zehra Merve Bıyıklı

Öz

İçsel durumdan yaratıcılığa, anlam arayışından ölüm düşüncesine kadar geniş bir yelpazede ele alınan melankoli, sanatın her alanında belirgin bir tema ve estetik bir deneyim olmuştur. Fotoğraf sanatında da melankoli, duygusal derinlikleri yansıtmak ve izleyicileri etkilemek için fotoğrafçıların kullandığı bir dil haline gelmiştir. Fotoğraf sanatçıları ruh hallerini ve etkileşimde bulundukları ortamların dinamiklerini de yansıtarak melankoliyi farklı açılardan ele almışlardır. Melankoliyi ele alış tarzı zaman içinde değişen toplumsal durumlar, moda yaklaşımlar ve evrilen teknolojiyle de farklılık göstermiştir. Melankoliği ustalıkla yansıtan bazı ünlü fotoğrafçıların fotoğraflarında tercih ettikleri yaklaşımlardaki benzerliğin ne olduğu bu çalışmanın araştırma sorusudur. Amaçlı örneklemenin bir türü olan ölçüt örnekleme ile tespit edilmiş fotoğraflar; İsim, baskı yöntemi, kadraj, aydınlatma, çekim mekânı, renk, figür ve duruş bağlamında betimsel analiz tekniği ile irdelenmiştir. Fotoğraf sanatında melankolinin ele alınışı ile ilgili yapılan literatür taramasında araştırmaya rastlanmamıştır. Örnek fotoğraflarda sanat fotoğrafı ya da belgesel tarzda çalışan fotoğrafçıların melankolik atmosfer için istisnalar olmakla beraber benzer yaklaşımlarda olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Fotoğraf, Melankoli, Görsel Anlatım, Henri Peach Robinson, Todd Hido.

Etik Beyan

Çalışmanın içeriğinden dolayı etik beyana gerek görülmemiştir.

Kaynakça

• Bigotti, F. (2022). Melancholia. Encyclopedia of Early Modern Philosophy and the Sciences. Dana Jalobeanu, Charles T. Wolfe (Ed.). Gewerbestrasse: Springer Nature Switzerland.
• Borgna, E. (2023). Melankoli. (M.Çilingiroğlu, Çev.), İstanbul: Yapı Kredi.
• Burton, R. (2019). Melankolinin Anatomisi-I. (G. Karalök Özdurmaz, Çev.), İstanbul, Zeplin.
• Foucault, M. (2017). Deliliğin Tarihi. (A. Kılıçbay, Çev.). İstanbul: İmge Kitabevi.
• Freud, S. (2014). Yas ve Melankoli. (A. Emirsoy, Çev.). İstanbul: Telos Yayınevi.
• Hippokrates. (2010). Aforizmalar. (E. Çoraklı, Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hirsch, R. (2000). Seizing The Photography/A History of Photography. New York: The McGraw-Hill.
• Johannisson, K. (2011). Istoriya Melanholii. O strahe, kuke i chuvstvitelnosti v prezhnie vremena i teper. (Melankolinin Tarihi. Eski zamanlarda ve günümüzde korku, sıkıntı ve hassasiyet üzerine). Moskova: Novoe Literaturnoe Obozrenie.
• Kierkegaard, S. (1997). Ölümcül Hastalık Umutsuzluk. (M. Yakupoğlu, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kierkegaard, S. (2013). Kişiliğin Gelişiminde Etik-Estetik Dengesi. (İ. Kapaklıkaya, Çev.). İstanbul: Araf Yayınları.
• Kristeva, J. (2004). Gerard Nerval, Miras Yoksunu Şair. Cogito.
• Öztürk, M. O. (1988). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Nurol Matbaacılık.
• Seven, R. (2018). Antikçağ Mitolojisinde Melankoli. Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı: 11, Nisan 2018.
• Sina, Ebu Ali İbn. (2007). Melankolinin Teşhis ve Tedavisi. (S. Aykut, Çev.). Cogito, sayı: 51, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sontag, S. (1998). Sanatçı: Örnek Bir Çilekeş / Susan Sontag'tan Seçme Yazılar. Haz. Y. Salman, M. Gürsoy Sökmen. İstanbul: Metis Yayınları.
• Stetler, P. (2015). Göçmen Anne, Nipomo, Kaliforniya 1936. Fotoğrafın Tüm Öyküsü. Ed. J. Hacking. (A. Bozkurt, Çev.). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Teber, S. (2022). Melankoli Normal Bir Anomali. İstanbul: Okyanus.
• Weayer, M. (1998). Artistic Aspirations. A New History of Photography. Köln: Könemann.
• Yacavone, K. (2015). Benjamin, Barthes ve Fotoğrafın Tekilliği. Simber Atay ve Melih Tumen (çev.). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Zhaparbekova, A. (2020). İnsan Bedeninde Melankoli Estetiği. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ankara.