AFGANİSTAN'DA YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ ÜZERİNE GÜNCEL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 20, 29.03.2018

UMUT Başar

Öz

Afganistan’da
yabancı dil olarak Türkçe öğretimine ilişkin ilk çalışmaların Osmanlı
Devletinin son dönemlerinde başladığı ileri sürülebilir. Ancak 2001 yılında
Taliban yönetiminin iş başından uzaklaştırılmasından sonra ülke genelindeki
Türkçe öğretim faaliyetlerinin farklı bir safhaya girdiğini söylemek mümkündür.
2002 yılında, Afganistan’daki ilk Türkoloji bölümünün kuruluşundan günümüzü
değin 8 Türkoloji bölümü açılmıştır. Bu bölümlerin yanında üç askerî okulda,
Kabil Yunus Emre Enstitüsünde, özel okullarda ve üniversitelerde, Türkiye
Maarif Vakfına bağlı okullar ve özel dil kurslarında hâlihazırda yabancı dil
olarak Türkçe öğretilmektedir. Söz konusu resmî ve gayri resmî kurumlarda
sayısı binlerle ifade edilebilecek bir hedef kitle yabancı dil olarak Türkçe
öğrenmekte ve Afganistan genelinde oldukça farklı gerekçelerle Türkçe, yabancı
dil olarak büyük ilgi görmektedir. Bu ilginin doğal bir neticesi olarak ortaya
çıkan Türkçe öğrenme talebinin ancak bir kısmı karşılanabilmektedir. Bu
çalışmada, Afganistan’da çeşitli kurumlar tarafından yürütülen Türkçe öğretim
çalışmalarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Türkçe öğretimi faaliyetleri
kurum, öğretim elemanı, öğrenci sayısı, derslik sayısı, vb. unsurlar bakımından
değerlendirilmeye çalışılarak Afganistan’da Türkçe öğretiminin geleceğine
ilişkin öngörülerde bulunulmaya çaba sarf edilmiştir. Araştırmanın sonunda ise
ülke genelinde yürütülen Türkçe öğretim çalışmalarının niteliğini arttırabilmek
adına bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Afganistan, Yabancı Dil Olarak Türkçe

Kaynakça

• Ekiz, D. (2003). Eğitim Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş, Ankara: Anı Yayıncılık. Hayri, A. (2010). “Afganistan’da Dil Öğretimi Politikaları”. TSA / Yıl: 14, S: 1, Nisan.
• Hayri, A. (2016). Türkiye’ye Gelen Afganistanlı Öğrencilere Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Üzerine Bir Değerlendirme (2008-2012). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Esin, E. (1972). “Butan-ı Halaç. (M. VII.-X. Yüzyıllarda Halaç Kültürünün Sanat Eserlerinde Akisleri)”, Türkiyat Mecmuası, XVII, İstanbul, 30-44.
• Şahin, S. (2016). “Afganistan Özbek Ağızlarında Kullanılan Zarf-Fiil Ekleri”. TÜBAR XXXIX, Bahar, 177-201.
• Hayri, A. (2007). Afganistan’da Türkçe Eğitimin Tarihi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Temizyürek, F. vd. (2016). “Afganistan’ın Dil Politikası ve Afganistan’da Yabancı Dil Olarak Türkçe Eğitimi Tarihi”. Türkbilig, 32, 155-168.
• Uslu, R. (1996). “Habibullah Han”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, cilt: 14, 375-376.
• Yılmaz, A. (2010). “Amanullah Han’ın Islahatları ve Atatürk”. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 155-165.
• Darawgar, S. B. (2016). Afganistan Özbek Türkçesi Grameri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.