Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarındaki Alıntı Sözcüklerin İncelenmesi: Yedi İklim Türkçe Seti (B1-B2 Ders Kitabı) Örneği

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 42, 30.03.2023

Salih Kesici

Öz

Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında yer alan okuma metinlerindeki alıntı söz varlığını incelenmeyi amaçlayan bu çalışmada Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti B1-B2 düzeyinde yer alan 48 okuma metni toplam sözcük sayısı, alıntı sözcüklerin dillere göre dağılımı, alıntı sözcüklerin toplam sözcük sayısına oranı, alıntı sözcüklerin birbirlerine oranı değişkenleri açısından incelenmiştir. Verilerin çözümlenmesi sürecinde farklı köken bilgisi sözlüklerinden yararlanılmış ve elde edilen bulgular çizelgeler aracılığıyla görselleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre B1-B2 düzeyindeki ders kitaplarındaki okuma metinlerinin toplam sözcük sayısının sırasıyla 4787 ve 9002 olmak üzere toplamda 13789 olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Metinlerde yer alan alıntı sözcüklerin dağılımlarına bakıldığında Arapça, Farsça, Fransızca ve İngilizce sözcüklerin metinlerde belirli düzeylerde yer aldığı görülmüştür. Alıntı sözcüklerin metindeki toplam söz varlığına oranları incelendiğinde metinlerin yüzdelik olarak yüksek oranda Türkçe sözcükler barındırdığı görülür. Alıntı sözcüklerin birbirlerine oranları incelendiğinde ise Arapça ve Farsça sözcüklerin oranının diğer dillerden yüksek olduğu görülür. Araştırma sürecinde toplamda 932 alıntı sözcük dillere göre sınıflandırılmış ve alfabetik olarak listelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti, alıntı sözcükler, Teaching Turkish to foreigners, Yedi İklim Turkish Teaching Set, loan words

Examination of Loan Words in the Textbooks of Teaching Turkish to Foreigners: Example of Yedi İklim Turkish Set (B1-B2 Textbook)

Öz

In this study, which aims to examine the borrowing vocabulary in the reading texts in the textbooks used in teaching Turkish to foreigners, the total number of 48 reading texts at the level B1-B2 of the Yedi Climate Turkish Teaching Set, the distribution of the loan words according to the languages, the ratio of the loan words to the total number of words, were examined in terms of the ratio variables to each other. During the analysis of the data, help was taken from different dictionaries of origin knowledge and the findings were visualized through graphics. According to the results obtained from the research, it was found that the total number of words in the reading texts in the B1-B2 level textbooks was 13789, 4787 and 9002, respectively. When the distribution of the loan words in the texts is examined, it is seen that Arabic, Persian, French and English words are included in the texts at a certain level. When the ratios of loan words to the total words in the text are examined, it is seen that the texts contain Turkish words in a high percentage. When the ratios of loan words to each other are examined, it is seen that Arabic and Persian are proportionally ahead of other languages. During the research process, a total of 932 loan words were classified according to languages and listed alphabetically.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish to foreigners, Yedi İklim Turkish Teaching Set, loan words

Kaynakça

• Akalın, H. Ş. (2005). Türkçenin güncel sorunları. https://turkoloji.cu.edu.tr/DIL%20SORUNLARI/02.php (Erişim Tarihi: 20.12.2020)
• Aksan, D. (1996). Türkçenin söz varlığı. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aslan, C. (2006). Türkçe ders kitaplarında Türkçe olmayan sözcüklerin kullanımı üzerine bir inceleme. Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi, 133, 7-19.
• Aşılıoğlu, B. (2019). Ortaokul 8. Sınıf öğrencilerinin Türkçe ders ve çalışma kitaplarındaki yabancı sözcükleri anlama ve kullanma düzeyleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(71), 1299-1314.
• Avrupa Konseyi. (2018). Common European framework of reference for languages: Learning, teaching, assessment. Companion volume with new descriptors.
• Barın, E. (2003). Yabancılara Türkçe öğretiminde temel söz varlığının önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 13, 311-317.
• Çeçen, M. A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İköğretim 6. Sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 173, 39-49.
• Devellioğlu, F. (2011), Osmanlıca–Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Doerfer, G. (1975). Türkısche und Mongolische elemente ım neupersıschen I-IV. Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
• Dölen, E. (2013). İstanbul Darülfünunu’nda Alman müderrisler 1915–1918. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Durmuş, M. (2013a). İkinci/yabancı dil öğretiminde sadeleştirilmiş metin sorunları üzerine. Bilig, 65, 135-150.
• Durmuş, O (2004). Alıntı kelimeler bakımından Türkçe sözlük. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11(26), 1-21.
• Durukan, Ş. (2021). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında batı kökenli sözcüklerin kullanımı: Yedi İklim Türkçe Seti (A1-A2 ders kitabı) örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(3), 1070-1088.
• Elmas Dindar, D. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözcük öğretim yollarının yabancı dil olarak Türkçe öğretimindeki ders kitaplarına yansıması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ankara.
• Eren, H. (1999). Türk dilinin etimolojik sözlüğü. Ankara: Bizim Büro Basım Evi.
• Ersoy, H. (2014). Türkçedeki yabancı sözcüklerin kullanım alanı bilgileri ve düşündürdükleri (Sözlükbilimsel bir çalışma). Akademik İncelemeler Dergisi, 1(2), 205-219.
• Eyuboğlu, İ. Z. (1991). Türk dilinin etimoloji sözlüğü. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
• Gülensoy, T. (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe sözcüklerin köken bilgisi sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• İmer, K. (1973). Türk yazı dilinde dil devriminin başlangıcından 1965 yılı sonuna kadar özleşme üzerine sayıma dayanan bir araştırma. Türkoloji Dergisi, 5(1), 175-190.
• İmer, K. (1976). Dilde değişme ve gelişme açısından Türk dil devrimi. Ankara: TDK Yayınları.
• Johanson, L. (2009). Türk dili haritası üzerinde keşifler. (Çev. Nurettin Demir ve Emine Yılmaz). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Karaağaç, G. (1997), Alıntı kelimeler üzerine düşünceler, Türk Dili, 552, s. 499-510.
• Karaağaç, G. (2008). Türkçe verintiler sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karababa, Z. C. ve Yıldız, K. (2018). 5. ve 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan yabacı kökenli sözcüklerin incelenmesi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 4(3), 160-174.
• Kerimoğlu, C. (2022). Genel dilbilime giriş. Ankara: Pegem Akademi.
• Kessler, G. ve Eckmann, J. (1972) Alman ve Macar dillerinde özleşme. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (1974). Cumhuriyet döneminde Türk dili. Ankara: AÜDTCF Yayınları.
• Levend, A. S. (1972). Türk dilinde gelişme ve sadeleşme evreleri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Melanlıoğlu, D ( 2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde anlama süreçleri. E. Boylu (Ed.), Soru ve Cevaplarla Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi El Kitabı içinde (s. 121-124). Ankara: Pegem Akademi.
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973). T.C. Resmi Gazete. 1739, 24 Haziran 1973.
• Mutlu, H. H. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında (İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti, Yedi İklim Öğretim Seti) yer alan metinlerin okunabilirlik düzeylerinin incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(22), 371-386.
• Oğuz, B. (2019). Batılılaşma sürecinde Fransızcanın Türkçe üzerindeki etkisi. Turkish Studies, 14(4), 1657-1667.
• Özçakmak, H. ve Tutku, G. Y. (2019). Yedi İklim Türkçe setinde Arapça kökenli sözcüklerin sıklığı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 996-1009.
• Özdemirel, A. Y. ve Dilidüzgün, Ş. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe ve İngilizce ders kitaplarındaki sözcüklerin kullanım sıklığı bağlamında değerlendirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1464-1505.
• Özön, M. N. (1962). Türkçe yabancı kelimeler sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Serin, N. ve Mert, O. (2022). Yedi iklim Türkçe Öğretim Seti’yle bu kitapları kullanan öğrencilerin söz varlığının karşılaştırılması. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (27), 140-161.
• Sezgin, F. (2002). Türkçede batı kaynaklı kelimelerin yoğunluğu ve yabancılaşma sebepleri. Türkler, 18, 80-101.
• TDK, (1959). Türk dilinde ve başka dillerde özleşme. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tekin, Ş. (2001). İştikakçının köşesi. İstanbul: Simurg Yayınları.
• Tietze, A. (2000). Tarihî ve etimolojik Türkiye Türkçesi lügati. İstanbul: Simurg Yayınları.