Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Türk Kültürüne İlişkin Algıları

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 393 - 420, 29.09.2023

Elif Eda Sarıkaya , İbrahim Doyumğaç , Sunay Akkaya , Fatih Kana

Öz

Dil öğrenimi, hedef dilin temel becerilerini ve bütün kurallarını öğrenmekten ibaret değildir. Dil öğrenmek; kültür öğrenme, kültürel etkileşimde bulunma ve kültürel etkileşime katılma sürecini de ifade etmektedir. Dilin kültürün taşıyıcısı olduğu dikkate alınarak bu çalışmada, yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin Türk kültürüyle ilgili algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Türkiye’de yabancı dil olarak Türkçe öğrenmekte olan C1 düzeyindeki 23 öğrenci ile görüşme yapılmıştır. Durum çalışmasına dayanan araştırmanın çalışma grubunu, 2022-2023 eğitim öğretim yılında Türkiye’de bir devlet üniversitesinin TÖMER’i bünyesinde öğrenim gören C1 düzeyinde 23 yabancı öğrenci oluşturmaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşme formuyla toplanan verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın sonunda ise yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin Türk insanını samimi, saygılı, yardımsever, misafirperver vb. özelliklerle algıladıkları; Türk insanının maddi ve manevi değerlerini koruyan ve inançlarına bağlı insanlar olduğu düşüncesine sahip oldukları tespit edilmiştir. Bununla birlikte yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin Türk kültürünün zengin bir geçmişe sahip olduğu düşüncesinde oldukları sonucuna da ulaşılmıştır. Ayrıca bu çalışmada, yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin Türk kültürünü sırasıyla diziler/filmler, yurt dışındaki Türk okulları, üniversiteler, internet (YouTube gibi), yakın çevre, gezi ve kitaplar aracılığıyla tanıdıkları sonucuna da ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

C1 düzeyi, yabancı öğrenciler, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, kültür algısı.

Destekleyen Kurum

Bu çalışmayı destekleyen herhangi bir kurum bulunmamaktadır.

Kaynakça

• [1] Açıkgöz, E. S. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yeni Hitit yabancılar için Türkçe ders kitabı: (A1-A2 Düzeyi.Yüksek lisans tezi.Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• [2] Akcaoğlu, C. (2017). Somut olmayan kültürel miras ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanımı.Yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• [3] Akkaya, S. (2020). Somut olmayan kültürel miras kapsamında dil müzeleri. G. Aydın (Eds.), Yabancı/ikinci dil öğretiminde kültür ve kültürel etkileşim içinde (s. 313-341). Pegem Akademi.
• [4] Barcın, S. (2018). Türk Soylulara Türkçe öğretiminde kültür aktarım aracı olarak atasözleri ve deyimlerin kullanımı: Kırgızistan-Türkiye manas üniversitesi altın köprü Türkçe öğretimi ders kitabı (B1 Seviyesi). Aydın Tömer Dil Dergisi, 3(2), 1-16.
• [5] Barın, E. (1994). Yabancılara Türkçenin öğretimi metodu. Ankara Üniversitesi Tömer Dil Dergisi, 17, 53- 56.
• [6] Başar, U. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde Yunus Emre’nin şiir ve menkıbelerinden yararlanma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(Yunus Emre ve Türkçe Özel Sayısı), 112-122.
• [7] Bayraktar, S. (2015). Yeni Hitit 1 yabancılar için Türkçe ders kitabının kültür aktarımı açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 2, 7-23.
• [8] Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• [9] Bogdan, R. C. ve Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to theory and methods. (5th ed.). Allyn and Bacon
• [10] Boylu, E.,ve Başar, U. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin kültürel boyutu: Türkçe kalıp sözlerin farslara öğretimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (43), 31-52.
• [11] Bölükbaş, F. ve Keskin, F. (2010). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metinlerin kültür aktarımındaki işlevi. Turkısh Studies, 5 (4), 221- 235.
• [12] Börekçi, M. (2006). Atatürk-dil ve kültür. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 12(31), 15-21.
• [13] Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş.ve Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (26. baskı). Pegem Akademi.
• [14] Caner, M., Direkçi, B. ve Kurt, B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarımına ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Journal of Language Education and Research, 5(2), 76-92.
• [15] Caner, M., Direkçi, B.ve Kurt, B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarımına ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri.
• [16] Creswell, J. W. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş. M. Sözbilir (Çev. Ed.). Pegem Akademi (Çalışmanın orijinali 2007’de yayımlanmıştır.)
• [17] Çağlak, N. (2023). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi setlerinde geleneksel el sanatları: Yedi İklim seti örneği. Aydın Tömer Dil Dergisi, 8 (1), 93-111.
• [18] Çakır, R. (2020). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi alanında hazırlanan yedi iklim kitap setinin anonim Türk halk edebiyatı unsurları açısından incelemesi, Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 3 (2), 206-230.
• [19] Çangal, Ö. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde sosyal medya kullanımının yazma becerisine yönelik öğrenci görüşleri. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, I/II (Özel Sayı), 52-61.
• [20] Çelik, H. (2014). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin Türkiye’de kültüre ve dine ait algıları. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, (1),41-52.
• [21] Çelik, H. ve Genç, A. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Bir Motivasyon ve Kültür Aktarım Aracı: Gezi-Gözlem Etkinlikleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 4 (1), 42-53.
• [22] Çoban, İ. (2022). Yabancılara Türkçe öğretiminde müziğin yeri: bir horon örneği. Bezgek Yabancılara Türkçe Öğretimi Dergisi, 1 (1), 20-37.
• [23] Dağdeviren, İ.ve Ogur, E. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde efsane türü metinlerden hareketle kültür aktarımı. Turkish Studies-Language, 16(3), 1831-1852.
• [24] Dağdeviren, İ. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde efsane türü metinlerden hareketle kültür aktarımının değerlendirilmesi.Yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi,Bursa.
• [25] Demir, A.ve Açık, F. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 30, 51-72.
• [26] Demirtaş, İ. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki atasözü ve deyimlerin kültür aktarımına katkısı.Yüksek lisans tezi.Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• [27] Doyumğaç, İ. (2022). Yabancı Dil Olarak Türkçe eğitmenlerinin sınıf yönetiminde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 5(2), 179-200.
• [28] Erdem, M. D., Gün, M.ve Karateke, B. (2015). İleri seviye için hazırlanan İstanbul yabancılara Türkçe öğretim setinin kültür aktarımı açısından incelenmesi. International Journal of Language Academy, 3(1), 8-17.
• [29] Erdem, M. V. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde çizgi film kullanımına ilişkin öğretici görüşlerinin incelenmesi.Yüksek lisans tezi. Adıyaman Üniversitesi,Adıyaman..
• [30] Erdil, M. (2018). Türkçe okutmanlarına ve yabancı öğrencilere göre İstanbul yabancılar için Türkçe ders kitaplarında (A1-A2) kültür aktarımı. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 6(1), 337- 357.
• [31] Göçer, A. (2012). Dil kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 50-57.
• [32] Güleç, İ.ve İnce, B. (2013). Türkçe öğrenen yabancıların günlük yaşama ilişkin kültürel algıları üzerine bir araştırma. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 95-106.
• [33] Güleç, İ.ve Ömeroğlu, E. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültür etkileşimi. Nobel Akademik.
• [34] Gün, M. (2015). Yabancılara Türkçe öğretimi veren öğretim elemanlarının Adıyaman ili çadır kent bölgesinde Türkçe öğrenen Suriyeli mültecilere Türk kültürü aktarımına ilişkin görüşleri. Cappadocia Journal of History and Social Sciences, 5, 119-138.
• [35] Gün, M.ve Çeri, N. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarımında müzelerin kullanılması. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 7(4), 1275-1291.
• [36] Güvenç, B. (1979). İnsan ve kültür. Remzi Kitabevi.
• [37] UNESCO (1982). Mexico city declaration on cultural policies world conference on cultural policies. https://culturalrights.net/descargas/drets_ culturals401.pdf 20.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• [38] İşcan, A. (2011). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde filmlerin yeri ve önemi. Turkish Studies, 6(3), 939-948.
• [39] İşcan, A. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarım aracı olarak filmlerden yararlanma. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (58), 437-452.
• [40] İşcan, A.ve Yassıtaş, T. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi iklim Türkçe öğretim seti örneği (B1-B2 düzeyi). Aydın TÖMER Dil Dergisi, 3(1), 47-66.
• [41] İşcan, İ.ve Aktürk, Y. (2014). Televizyon dizilerinin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanımı: seksenler dizisi örneği. International Journal of Language Academy, 2(4), 234-246.
• [42] Kaçmaz, E.ve Demirtaş, İ. (2021). Yabancılara Türkçe öğretimi setlerindeki atasözleri ve deyimlerin kültür aktarıcılığı görevi: Yedi iklim Türkçe ders kitabı (C1) örneği. International Journal of Languages’ Education and Teaching, (9.2), 77-100.
• [43] Kalenderoğlu, İ. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan temel düzey (A1, A2) ders kitaplarında kültür aktarımı. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 4(12), 73-83.
• [44] Kalfa, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü kültür unsurlarının kullanımı. Milli Folklor, 25(97).
• [45] Kana, F.ve Nazik, N. (2023). Türkiye’de yaşayan Türkçe öğrenmiş yabancıların Türk kültürüne karşı tutumları. F. Kana, (Ed.). Türkçe eğitiminde güncel araştırmalar içinde (s. 139-166). İstanbul: Holistence publications.
• [46] Kaplan, K. (2021). Yunus Emre Enstitüsü Türkçe öğretim seti (temel seviye a1) ders kitabında kullanılan görsellerle sağlanan kültür aktarımının değerlendirilmesi. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 4 (1), 78-92.
• [47] Karaağaç, G. (2013). Dil Bilimi terimleri sözlüğü. Türk Dil Kurumu.
• [48] Karababa, Z. C.ve Üstünsoy-Taşkın, S. (2012). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarının öğretmen görüşleri çerçevesinde değerlendirilmesi. Dil Dergisi, 157, 65-80.
• [49] Kılıç, F. (2019). Kültürel ögeler açısından yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kaynak incelemesi: Türkçeye yolculuk b1-b2 ve altay Türkçe öğreniyorum b1-b2 örnekleri.Yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi,Sakarya.
• [50] Kırbaş, G.ve Doğanay, H. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi/ öğreniminde dizi ve filmler. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 1052-1061.
• [51] Kocayanak, D. (2019, 25-26 Nisan). Yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında kültür aktarımı: Türkçeye yolculuk öğretim seti örneği: (A1- A2 düzeyi) [Tam metin]. Prof. Dr. Sedat Sever Armağan Türkçe eğitimi ve çocuk edebiyatı kurultayı (s. 160-170), Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• [52] Kutlu, A. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürün araç olarak kullanımı: Gazi yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği (B1-B2 Seviyesi). Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 697-710. https://dergipark.org. tr/en/pub/kefdergi/issue/22599/241440
• [53] Maxwell, J. A. (1996). Qualitative research design: An interactive approach. California: SAGE Publications.
• [54] Melanlıoğlu, D. (2013). Kültürler arası iletişim odaklı yaklaşım. M. Durmuş ve A. Okur (Ed.). Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı içinde (s. 129-134). Ankara: Grafiker Yayınları.
• [55] Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation (2nd ed.). Jossey-Bass.
• [56] Moralı, G.ve Göçer, A. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür paylaşımına yönelik öğretmen görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1115-1129.
• [57] Mutlu, H. H.ve Set, G. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan C1 seviye ders kitaplarındaki kültür unsurlarının incelenmesi (Gazi yabancılar için Türkçe-İstanbul yabancılar için Türkçe). Dil Dergisi, 1 (171), 91-108.
• [58] Okur, A.ve Keskin, F. (2013). Yabancılara türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (2), 1619-1640. 10.9761/ jasss_686
• [59] Ökten, C. E.ve Kavanoz, S. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimini hedefleyen ders kitaplarında kültür aktarımı. Turkish Studies, 9(3), 845-862.
• [60] Özkan, E. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında Türk kültür ögeleri olarak atasözleri ve deyimler. International Journal Of Socıal Humanıtıes Scıences Research, 4(10), 295-300.
• [61] Saygılı, D. ve Kana, F. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin kültürlerarası duyarlılığı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1041-1063.
• [62] Sever, P. (2019). Yeni Hitit dil öğretim seti ile Yedi İklim öğretim setinin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür aktarımı açısından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir
• [63] Seyrek, S. (2020). Dil-kültür ilişkisi doğrultusunda yabancı dil öğretimi. International Journal of Teaching Turkısh as a Foreıgn Language, 3 (2), 165-186.
• [64] Tanrıkulu, L.ve Çelik, S. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde broşürlerin kültür aktarımında kullanımı. Zeitschrift für Forschungen zur deutschen Sprache und Literatur, 1(2), 62-73.
• [65] Türk Dil Kurumu, (2023). https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 04.05.2023
• [66] Terzioğlu, Y. (2013). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretimi: Yesevi Türkçe öğretim seti örneği.Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi,Ankara
• [67] Turgut-Yeşilyurt, E. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımında nasreddin hoca fıkralarının b2 seviyesinde değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi,İstanbul.
• [68] Türkben, T. ve Alptekin, E. (2022). Yabancılara Türkçe öğretiminde dijital öyküleme aracılığıyla kültürel ögelerin aktarımı. Aydın Tömer Dil Dergisi, 7 (1), 23-58.
• [69] Yavuzel, S. T. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürel aktarım açısından türkülerin önemi. Yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi,Bursa.
• [70] Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Seçkin
• [71] Yıldız, N. ve Karagöl, E. T. (2022). Ankara’da öğrenim gören Suriyeli lisansüstü öğrencilerin çok kültürlülük ve kimlik bağlamında sosyal uyum algıları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33 (1), 41-68.
• [72] Yıldız, Ü. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi bağlamında Türk dili ve kültürü merkezlerinin işlevselliği. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (4), 983-1004.
• [73] Yılmaz, D. (2022). Türkçe ders kitaplarındaki erdemler teması metinlerinde yer alan kalıp sözler. Uluslararası Türkoloji Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 7(2), 15-34.
• [74] Yılmaz, M., Tezcan, A. ve Doyumğaç, İ. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi eğitmenlerinin Türkçe öğretim yöntemi hakkındaki görüşleri. International Journal of Language Academy,6(2), 263-280.
• [75] Yılmaz, F.ve Ertürk-Şenden, Y. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kalıp sözler: Babam ve oğlum film örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 32, 187-202.
• [76] Yin, R. K. (2018). Case study research and applications: Design and methods (6th ed.), Sag.