Gelişimsel Krize Müdahalede Kısa-Yoğun-Acil Psikoterapinin Kullanımı: Bir Olgu Sunumu

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 312 - 341, 28.06.2021

M. Siyabend Kaya , Taşkın Yildirim

https://doi.org/10.31682/ayna.779832

Cited By: 2

Öz

Yaşam dönemleri düşünüldüğünde, gelişimsel krizlerin bireyleri etkilemesi beklendiktir. Buna rağmen, gelişimsel krizlere zamanında ve etkili şekilde müdahalede bulunulmazsa, üstesinden gelinmesi daha zor krizlere dönüşebilmektedir. Bu nedenle zaman zaman sorun yaşayan bireyler, yaşadıkları sorunları çözmek için profesyonel bir destek aramaktadır. Bu çalışmanın amacı; depresyon, yas ve travmatik sorunlarda başarıyla kullanılan dinamik yönelimli kısa – yoğun – acil psikoterapi uygulamasını, gelişimsel kriz yaşayan bir üniversite öğrencisinin sorunu üzerinden betimlemektir. Bu çalışmada psikoterapi araştırmaları için önem arz eden bir yöntem olan vaka çalışması yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda, psikoterapi almaya gönüllü bir üniversite öğrencisi ile dokuz oturumluk kısa – yoğun – acil psikoterapi uygulaması gerçekleştirilmiştir. Danışana Semptom Tarama Listesi (SCL–90 R), Hacettepe Kişilik Envanteri (HKE), Beck Depresyon Envanteri (BDE), Beier Cümle Tamamlama Testi B Formu öntest – sontest – izleme testi olarak uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan ölçme araçları psikoterapi sürecine dair nicel verileri ortaya koyarken, anamnestik görüşmeler ve terapi oturumları sürece dair nitel verileri ortaya koymuştur. Ardından bu veriler nitel içerik analizine tabi tutulmuştur. Sonuç olarak bu terapi yönteminin, danışanın sorunlarının çözümünde etkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kısa-yoğun-acil psikoterapi, Dinamik yönelimli terapi, Psikoterapi, Gelişimsel kriz

Using Brief-Emergency and Intensive Psychotherapy in Intervention to the Developmental Crisis: A Case Study

Öz

Considering the life cycle, developmental crises are expected to affect individuals. However, if not dealt with in a timely and effective manner, they can grow into crises that are more difficult to overcome. Therefore, individuals experiencing problems from time to time seek qualified support to solve these problems. This study aimed to describe application of a dynamically oriented short - intensive - emergency psychotherapy practice, which is used successfully in treating depression, grief and traumatic problems, to a university student with some developmental crises. In this study, the casework method, which is a key method for psychotherapy research, was used. In this context, nine sessions of brief - intensive - emergency psychotherapy were carried out with a university student who volunteered to receive psychotherapy. Symptom Check List (SCL-90-R), Hacettepe Personality Inventory (HPI), Beck Depression Inventory (BDI) and Beier Sentence Completion Test Form B (BCCT-B) were applied to the client as a pre-test, post-test and follow up tests. While the measurement tools used in the study revealed quantitative data on the psychotherapy process, anamnestic interviews and therapy sessions uncovered the qualitative data. Then, these data were subjected to qualitative content analysis. As a result, it was found that this therapy method is effective in solving the client's problems.

Anahtar Kelimeler

Brief-emergency-intensive psychotherapy, Dynamically oriented therapy, Psychotherapy, Developmental crisis

Kaynakça

• Arkar, H. (2010). Depresif duygudurum ile kişilik arasındaki ilişki: Beck depresyon envanteri ile mizaç ve karakter envanteri’nin karşılaştırılması. Yeni Sempozyum Dergisi. 2(48), 166-121.
• Akdoğan, S. D. (2012). Anne Babası Boşanmış ve Boşanmamış Ergenlerin Algılanan Sosyal Destek Düzeylerinin İncelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akın, A. (2009). Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi Odaklı Grupla Terapistin Psikolojik İyi Olma ve Öz-Duyarlık Üzerinde Etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• APA. (2020a). Maturational crisis. American Psychological Association adlı siteden alınmıştır: https://dictionary.apa.org/maturational-crisis
• APA. (2020b). Developmental psychopathology. American Psychological Association adlı sitedenalınmıştır: https://dictionary.apa.org/developmental-psychopathology.
• Atli, A., Yıldırım, T., ve Çitil, C. (2016). Dinamik yönelimli kısa-yoğun-acil bireysel psikolojik danışma oturumlarının etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(46), 1–13. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tpdrd/issue/42744/515905
• Beck, A. T., Ward, C. H., Mendelson, M., Mock, J. ve Erbaugh, J. (1961). An inventory for measuring depression. Archives of General Psychiatry, 4(6), 561-571.
• Bellak, L. (1983). Psychoanalysis in 1980s. American Journal of Psychotherapy, 37(4), 476–492. https://doi.org/10.1176/appi.psychotherapy.1983.37.4.476
• Bellak, L. (1992). Handbook of Intensive Brief and Emergency Psychotherapy (B.E.P) (2. baskı). USA: C.P.S. Inc.
• Bozdağ, F. (2015). İç Göç Yaşamış ve Yaşamamış Ergenlerin Benlik Kurguları, Uyum Sorunları ve Başa Çıkma Tarzları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Buluş, M. (1997). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(3), 82–90. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11140/133271
• Burger, M. J. (2019). Personality (10. Baskı). USA: Cengage Learning.
• Dağ, İ. (1991). Belirti tarama listesi (SCL-90-R)'nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 2(1), 5–12.
• Demirtaş, A. S. (2016). Bilişsel-Yaşantısal Teori Temelli Psiko-Eğitim Programının Yapılandırmacı Düşünce Üzerindeki Etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Doğan, B. Y. (2015). Kısa Acil Psikoterapi (BEP) (2. baskı). Ankara: Kurgu Kültür Merkezi Yayınları.
• Durmuş, E. (2006). Yaratıcı Drama ile Bütünleştirilmiş Grupla Terapinin Üniversite Öğrencilerinin Utangaçlık Düzeylerine Etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ergüner-Tekinalp, B., ve Işık Terzi, Ş. (2013). Psikolojik Danışmada Güncel Kuramlar. Ankara: PEGEM Yayıncılık.
• Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and Crisis. New York: W.W. Norton & Company, Inc.
• Fischer, E. H., ve Turner, J. I. (1970). Orientations to seeking professional help: development and research utility of an attitude scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 35(1), 79–90. https://doi.org/10.1037/h0029636
• Gander, M. J., ve Gardiner, H. W. (2007). Çocuk ve Ergen Gelişimi (6. baskı) (B. Onur, A. Dönmez ve H. N. Çelen, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Guetterman, T. C., ve Fetters, M. D. (2018). Two methodological approaches to the integration of mixed methods and case study designs: A systematic review. American Behavioral Scientist, 62(7), 900–918. https://doi.org/10.1177/0002764218772641
• Haran, S. (2004). Ergenlerde gelişimsel kriz üzerine bir klinik örnek. Kriz Dergisi, 12(1), 47–53. https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000201
• Hisli, N. (1989) Beck Depresyon Envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliliği, güvenirliği. Psikoloji Dergisi; 7: 3-13. Karaoğlu, N., Avşaroğlu, S., ve Deniz, E. D. (2009). Yalnız mısın? Selçuk Üniversitesi öğrencilerinde yalnızlık düzeyi ile ilgili bir çalışma. Marmara Medical Journal, 22(1), 19–26.
• Kılıç, M. (1991). Belirti Tarama Listesi (SCL-90-R)'nin geçerlilik ve güvenirliği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(2), 45-52.
• Kinefuchi, E. (2017). Methodology in APACS. İçinde M. Allen (Ed.), The Sage Encyclopedia of Communication Research Methods (ss. 62-63). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781483381411
• Kulovitz, K. L. (2017). Content analysis. İçinde M. Allen (Ed.), The Sage Encyclopedia of Communication Research Methods (ss. 100-101). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781483381411
• Kring, A. M., Davison, G. C., Neale, J. M., ve Johnson, S. (2010). Abnormal Psychology. (11. baskı). New York: Wiley. Levenson, H. (2011). Süresi Sınırlı Dinamik Psikoterapi (Klinik Uygulama Rehberi). İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Yayınları.
• Linden, W., ve Hewitt, P. L. (2013). Klinik Psikoloji: Bir Modern Sağlık Uzmanlık Alanı (M. Şahin, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özgüven, İ. E. (1992). Hacettepe Kişilik Envanteri El Kitabı. Ankara: PDREM Yayınları.
• Plotnik, R., ve Kouyoumdjian, H. (2013). Introduction to Psychology. (9. baskı). Boston: Cengage Learning. Seber, G., Dilbaz, N., Kaptanoğlu, C., ve Tekin, D. (1993). Umutsuzluk ölçeği: Geçerlilik ve güvenirliği. Kriz Dergisi, 1(3), 139–142.
• Sharf, R. S. (2012). Theories of psychotherapy & counseling: Concepts and cases. Cengage Learning.
• Sonneck, G., Goll, H., Herzog, H., Klejna, M., Kuess, S., Pröbsting, E., Rossiwall, O., Till, W., ve Ziegelbauer, B. (2000). Krize Müdahale ve İntiharı Önleme (Y. Sözer, Çev.). Ankara: A. Ü. Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları (1985)
• Sözer, Y. (1992). Psikiyatride kriz kavramı ve krize müdahale. Kriz Dergisi, 1(1), 8–12. https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000007
• Szmukler, G. L. (1987). The place of crisis intervention in psychiatry. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 21(1), 24–34. https://doi.org/10.1080/00048678709160896
• Topkaya, N., ve Meydan, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin problem yaşadıkları alanlar, yardım kaynakları ve psikolojik yardım alma niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 25–37. https://dergipark.org.tr/tr/pub/trkefd/issue/21475/230178
• Tuzgöl-Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 132–143. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11121/133000
• Yıldırım, T. (2006). Sosyal Kaygısı Yüksek Üniversite Öğrencilerine Uygulanan Kısa-Yoğun-Acil Psikoterapinin Etkililiği [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, E., Yılmaz, E., ve Karaca, F. (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi, 18(2), 71–79.
• Yin, R. K. (2014). Case Study Research: Design and Methods (5. baskı). Thousand Oaks, CA: Sage.