Çayın (Camellia sinensis L.) kalem ve göz aşısı ile çoğaltılması üzerine bir araştırma

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 99 - 106, 01.06.2014

Hamdi Zenginbal , Ayhan Haznedar

Öz

Bu çalışmada, çayın kalem ve göz aşısıı ile çoğaltılması araştırılmıştır. Anaç olarak Fener-3 çay klonu tohumlarından elde edilen dört yaşındaki çöğür anaçlar; aşı kalemi olarak 4 farklı çay klonu (Tuğlalı-10, Pazar-20, Muradiye-10 ve Derepazarı-7) kullanılmıştır. Göz aşıları 2011 ve 2012 yıllarında altı farklı (20 Nisan, 10 Mayıs, 1 Haziran, 20 Temmuz, 10 Ağustos ve 1 Eylül) zamanda yapılmıştır. Kalem aşıları ise her iki yılda iki farklı zamanda (1 Nisan ve 15 Nisan) yapılmıştır. Çalışmada göz aşılarından yongalı göz aşısı, kalem aşılarından dilcikli ve yarma aşılar uygulanmıştır. Aşılamadan sonra aşı tutma ve sürme oranları tespit edilmiştir. Deneme sonucunda göz aşılarında her iki yılın verilerine göre 1 Haziran tarihi en uygun aşılama zamanı olarak tespit edilmiştir. Kalem aşılarında ise dilcikli aşı, yarma aşıya kıyasla daha başarılı bulunmuştur. Kalem aşılarında aşılama zamanı bakımından fark bulunmamıştır. Bunun yanında çay çöğürleri arasında istatistiksel olarak önemli farklılık tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Çay, göz aşıları, kalem aşıları, aşılama zamanı, fidanlık şartları

Kaynakça

• Altındal, E., Balta, F., 2002. Comporasion of rooting capabilities of Turkish tea clones. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 26: 195-201.
• Anyuka, J.O., Othieno, C. O.,1982. Techniques of grafting tea in the nursey. Tea, 3(2):31-36.
• Ayfer, M., Çelik, M., Çelik, H., Vanlı, H., Tutgaç, T., Turna, T., Dumanoğlu, H., 1987. Farklı gölgeleme materyalleri, çelik alma zamanları ve çelik tiplerinin çay çeliklerinin köklenmeleri üzerine etkileri. Uluslararası Çay Simpozyum(26-28 Haziran 1987, Rize) Bildirileri, 26-34.
• Barua, D. N., 1989. Science and Practice in Tea Culture. Calcutta: Tea Research Association, Johat, 509 pp. Bezbaruah, H. P., Sahariah, U. K., 1982. Stock-scion in fluences on flowering and fruit-set in tea. Two & A Bud, 29:56-59.
• Bore, J. K. A., Njuguna, C. K., Owuor, P. O., 1995. Chip-budding in tea (Camellia sinensis (L.) O. Kuntze) and its effects on yields and quality. Tea, 16:9-13.
• Demirsoy, H., Demirsoy, L., 2000. Günümüzde bazı ılıman iklim meyve türleri için kullanılan anaçlar. II. Ulusal Fidancılık Sempozyumu (25-29 Eylül 2000, Bademli) Bildirileri. (Web sayfası: http://agr.ege.edu.tr/~fitekno/Sempozyum/Sempozyum.html), (Erişim tarihi: 13.03.2013).
• Hartmann, H.T., Kester, D. E., Davies, F. T. JR., Geneve, L. R., 2002. Plant Propagation: Principles and Practices. Seventh Edition. Regents / Prentice Hall International Editions, Englewood Cliffs, New Jersey, USA, 869 pp.
• Kaçar, B., 1987. Çayın Biyokimyası ve İşleme Teknolojisi. ÇAY-KUR Yayını No:6, Rize, 329s.
• Kayange, C. W., Scarborough, I. P., Nyirenda, H. E., 1981. Rootstock influence on yield and quality of tea (Camellia sinensis L.). Journal of Horticultural Science, 56: 117-120.
• MGM, 2013. Meteoroloji Genel Müdürlüğü (Web Sayfası: http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=RIZE), (Erişim Tarihi: 13.03.2014).
• Öksüz, M., 1987. Ülkemizde seleksiyonla bulunan beş çeşit klon çayın bazı özellikleri ile bunların ortadoks ve rotervane yöntemleri ile elde edilen mamül çayların kalite karakteristiklerinin tespiti. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Çay Araştırma Enstitüsü Başkanlığı Yayını. Rize.
• Özbek, S., Özsan, M., Yılmaz, M., 1961. Çay çeliklerinin köklenmeleri üzerine muhtelif hormonların tesiri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, 11(2):175-204.
• Satyanarayana, N., Cox, S., Sharma, V. S., 1991. Field performance of grafts made of fresh tea clonal cuttings. Planters’ Chronicle, 86: 85–93.
• Templer, J. C., 1971. Grafting - top working field tea. Tea Research Institute of East Africa, Annual Report, 47pp.
• Templer J.C., Machaga, J.S.E., 1978. Approach-grafting. Tea in East Africa, 18(1): 12-20.
• Tuwei, G., Kaptich, F. K. K., Langat, M. C., Chomboı, K. C., Corley, R. H. V., 2008. Effects of grafting on tea 1. growth, yield and quality. Explerimental Agriculture, 44: 521–535.
• Willson, K. C., 1991. Field Operations: 1. In “Tea Cultivation to Consumption”. (Willson, K.C. and Clifford, M.N. eds) Chapman and Hall, Chapter 7, 201–226 pp.
• Zenginbal, H., Özcan, M., Çelik, H., 2005. Hayward kivi çeşidinde farklı kalem aşılarının aşı başarısı üzerine etkileri. Bahçe, 34 (2): 31-36.
• Zenginbal, H., 2007. The effect of different grafting methods on success grafting in different kiwifruit (Actinidia deliciosa, A. chev) cultivars. International Journal of Agricultural Research, 2(8): 736-740.
• Zenginbal, H., Haznedar,A., 2013. Çayda Fidan Üretim Teknikleri. Rize Kalkınma Sempozyumu (3-4 Mayıs 2013, Rize) Bildirileri, 125-135.