Kompost ve azotlu gübre uygulamasının ıspanak bitkisinin (Spinacia oleracea L.) gelişimi üzerine etkileri

Yıl 2017, Cilt: 6 Özel Sayı, 227 - 234, 01.06.2017

Damla Bender Özenç , Gültekin Şenlikoğlu

Öz

Bu çalışmada, sera koşulları altında kompost ilave edilen ve azotlu gübre uygulanan topraklarda yetiştirilen ıspanak bitkisinin (Spinacia oleracea L.) gelişimi üzerine etkileri araştırılmıştır. Deneme tesadüf parselleri deneme desenine göre, 2 azotlu gübre uygulaması (gübreli, gübresiz), 3 kompost materyali (fındık zuruf kompostu, hayvan gübresi ve zenginleştirilmiş kompost), dört farklı doz, (%0, %2, %4, %8, hacimsel olarak) ve 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Ispanak bitkisi gelişimini tamamladığında hasat edilmiş, yaprak sayısı, sap uzunluğu, yaprak aya en ve boyu, renk değerleri ve taze ağırlığı belirlenmiştir.

Topraklara azotlu gübre uygulaması ve kompost karıştırılması ıspanak bitkisinin gelişimini desteklemiştir. Zenginleştirilmiş kompostun % 8 oranında karıştırılması ile ortalama yaprak sayısı 23.45 adet, sap uzunluğu 5.70 cm, yaprak aya eni 4.38 cm, yaprak aya boyu 5.21 cm, taze ağırlık 36.17 g ile en yüksek değerleri vermiştir.

Tüm veriler değerlendirildiğinde, azotlu gübre uygulanan toprağa % 8 oranında zenginleştirilmiş kompost karıştırılmasının bitkinin gelişimini artırdığı görülmüştür. Kompost ve kompost ürünlerinin gübre uygulamasını desteklediği için düzenli olarak kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Spinacia oleracea, kompost, gübre, bitki gelişimi

Kaynakça

• Anonim, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Bitkisel Üretim 1.Tahmini, 2015. http://www.tuik.gov.tr /PreHaber Bultenleri.do?id=18704 (Erişim tarihi 27.06.2015).
• Bender Özenç, D., Özenç, N., 2009. Determination of hazelnut husk decomposition level and of the content of some plant nutrient elements under natural conditions. Acta Hort., 845: 323-330.
• Beşirli, G., Sürmeli, N., Sönmez, İ.M., Kasım, U., Başay, S., Pezikoğlu, F.Ü., Karik, G., Şarlar Çetin, K., Erdoğan, S., Çelikel, F.G., Efe, E., Hantaş, C., Uzunoğluları, N., Cebel, N., Güçdemir, İ.H., Keçeci, M., Güçlü, D., Tuncer, A.N., Aksoy, U., 2003. Domates Ve Ispanağın Organik Tarım Koşullarında Yetiştirilebilirliğinin Araştırılması Sonuç Raporu. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler Yayın No: 173:95 Yalova.
• Blake, G.R., Hartge, K.H., 1986. Bulk Density. p. 363–375. In A. Klute (ed.) Methods of Soil Analysis. Part 1. 2nd ed. Agron. Monogr. 9. ASA and SSSA, Madison, WI.
• Bouyoucos, G.H., 1951. A Recalibration of The Hydrometer for Making Mechanical Analysis of Soils. Journal of Agronomy, 43: 434-438.
• Bray, R.H., Kurtz, L.T., 1945. Determination of total organic and available forms of phosphorus in soils. Soil Science, 45 : 39-45.
• Bremner, J.M., 1965. Methods of Soil Analysis Part II. Chemical and Microbiologial Properties. In.ed. C.A. Balack American Society of Agronomy Inculude.Publish Agronomy Series. No:9, Madison, USA.
• Chapman, H.D., Pratt, P. F., Parker, F., 1961. Methods of analysis for soils, plant and waters. Univ. of California. Div. of Agric. Sci.
• Çalışkan, N., Koç, N., Kaya, A., Şenses, T., 1996. Fındık zurufundan kompost elde edilmesi. Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Sonuç Raporu., 41 s., Giresun.
• Çalışkan, N., Özenç, N., 2001. Kompost yapımı ve tarımda kullanımına ilişkin çalışmalar. Türkiye 2. Ekolojik Tarım Sempozyumu, 362-374, Antalya.
• Çıtak, S., Sönmez, S., 2010. Influence of organic and conventional growing conditions on the nutrient contents of white head cabbage (Brassica oleracea var. capitata) during two successive seasons. J. of Agric. and Food Chem., 58(3): 1788-1793.
• Çıtak, S., Sönmez, S., Koçak, F., Yaşin, S., 2011. Vermikompost ve ahır gübresi uygulamalarının ıspanak (Spinacia oleracea L.) bitkisinin gelişimi ve toprak verimliliği üzerine etkileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 28(1): 56-69.
• De Boodt, M., Verdonck, O., Cappaert, I., 1973. Method for measuring the water release curve of organic substrates. Proc. Sym. Artificial Media in Horticulture, 2054-2062.
• DIN 11542, 1978. Torf für Gartenbau und Landwirtshaft. Germany. Drought Tolerance. Tree Physiology, Vol. 24(10): 1165-1172.
• Dönmez, İ., Özer, H., Gülser, C., 2016. Bazı bölgesel organik atıkların topraksız tarımda (torba kültürü) kullanılabilme imkanlarının belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, doi: 10.7161/anajas.2016.31.2.171-178.
• Gabriels R., Verdonck, O., 1992. Reference methods for analysis of compost. In: Composting and compost quality assurance criteria., 173-183.
• Karaal, G., Uğur, A., 2014. Organik gübre katkılı fındık zuruf kompostunda tere (Lepidium sativum) yetiştiriciliği. Ekoloji, 23, 90, 33-39.
• Kavak, S., Bozokalfa, M.K., Uğur, A., Yağmur, B., Eşiyok, D., 2003. Farklı azot kaynaklarının baş salatada (Lactuca sativa var. capitata) verim, kalite ve mineral madde miktarı üzerine etkisi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 40(3): 33-40. Klute, A., 1986. Water retention. laboratory methods. In: Methods of Soil Analysis, Part II, ASA-SSSA, Madison, WI, 635-662.
• Knudsen, D., Peterson, G.A., Pratt, P.F., 1982. Lithium, sodium and potassium. methods of soil analysis.,Part II., ASA-SSSA, WI, 225-245.
• Koç, F., 2008. Farklı Organik Gübrelerin Domates ve Biber Bitkisinin elişimi ile Beslenmesine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, A.Ü. Fen Bil. Enst., Toprak Anabilim Dalı, Ankara.
• Morelock, T.E., Correll, J.C., 2008. Vegetables I. Ed.; J. Prottens, F. Nuez, M. Carena. ISBN: 978-0-387-72291-7. Springer, Newyork.189-218.
• Nelson, D.W., Sommers, L.E., 1982. Total carbon, organic carbon and soil organic matter. In: Methods of Soil Analysis, Part II, ASA-SSSA, Madison, WI, 539-579.
• Özenç, N., Bender Özenç, D., Çaycı, G., 2006. Effects of hazelnut husk compost, peat, farmyard and chicken manure on soil organic matter and N nutrition and hazelnut yield. 18th International Soil Meeting (ISM) on “Soil Sustaining Life on Earth, Managing Soil and Technology”, Proceedings 2:937-945.
• Polat, M., Çelik, M., 2008. Ankara (Ayaş) koşullarında organik çilek yetiştiriciliği. Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (3): 203-209.
• Soba, M.R., 2012. Topraktan ve Yapraktan Uygulanan Yarasa Gübresinin Domates ve Biber Bitkilerinde Beslenme İle Ürün Miktarı ve Meyvede Bazı Kalite Özelliklerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, A.Ü. Fen Bil. Enst., Toprak Anabilim Dalı, Ankara.
• Şalk, A., Arın, L., Deveci, M., 2008. Özel Sebze Yetiştiriciliği. Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, ISBN: 978-9944-0786-0-3. 47-61.
• Turan, M., 2002. Farklı Azotlu Gübrelerin Erzurum Yöresinde Yetiştirilen Beyaz Lahana (Brassica olerecea var. Capitate)'nın Verim, Nitrat Birikimi, Toprak ve Bitkisel Özelliklerine Etkisi. Doktora Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bil. Enst. Toprak Anabilim Dalı, Erzurum.
• U.S. Salinity Laboratory Staff, 1954. Diasgnosisand ımprovement of salineand alkali soils. U.S.D.A. Agricultural Handbook, No: 60.
• Vural, H., Eşiyok, D., Duman, İ., 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme) Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, ISBN: 975-97190-0-2. S:95-105.
• Yılmaz, S., Bender Özenç, D., 2012. Effects of hazelnut husk compost and tea waste compost on growth of corn plant (Zea mays L.). 8th International Soil Science Congress on "Land Degradation and Challenges in Sustainable Soil Management" Volume V, pp.620-626. May 15-17, Çeşme-İzmir, Turkey.
• Yusheng, Q., Shihua, T., Wenqiang, F., Xifa, S., Qingrui, C., 2005. Effect of organic and inorganic fertilizers on yields and nitrate accumulation of vegetables, Soil and Fertilizer Institute, Sichuan AAS, Plant Nutrition and Fertitizer Science, 11(5): 670-674.
• Wanga, Z., Lia, S., 2004. Effects of nitrogen and phosphorus fertilization on plant growth and nitrate accumulation in vegetables. Journal of Plant Nutrition, 27(3):539-556.
• Zeytin, S., Baran, A., 2003. Influences of composted hazelnut husk on some physical properties of soils. Bioresource Technology, 88: 241–244.