Hıyar mozaik virüsünün (CMV) hıyarda bitki besin elementi içeriğine etkisi

Yıl 2017, Cilt: 6 Özel Sayı, 263 - 268, 01.06.2017

Ercan Ekbiç , Hakan Fidan Selim Eker

Öz

Bu çalışma bitki bünyesindeki besin elementi miktarı ile biyotik stres koşulları arasındaki ilişkileri değerlendirmek amacı ile yürütülmüştür. Bu amaca yönelik olarak hıyar mozaik virüsüne (CMV) hassas Cemre F1 ve dayanıklı Melen F1 hıyar çeşitleri su kültüründe yetiştirilmiş ve bitkiler ilk gerçek yapraklı aşamaya geldiğinde CMV inokulasyonu yapılmıştır. Bitkilerin bazı besin elementi içerikleri (Zn, Fe, Cu, Mn, B, P, K, Ca, S ve Mg) ile yeşil aksam ve kökte taze ve kuru ağırlık değerleri incelenmiştir. CMV Cemre F1 çeşidinde yeşil aksam taze (CMV-: 91.63 g; CMV+: 83.67 g) ve kuru ağırlık değerleri (CMV-: 7.13 g; CMV+: 6.73 g) üzerine etkili çıkmazken Melen F1 çeşidinde virüs bitki taze ağırlık (CMV-: 104.90 g; CMV+: 94.60 g) ve kuru ağırlık değerlerini (CMV-: 8.70 g; CMV+: 7.76 g) önemli derecede azaltmıştır. Kök taze ve kuru ağırlıkları bakımından ise CMV yeşil aksamın aksine hassas Cemre F1 çeşidinde etkili olurken Melen F1 çeşidinde önemli bulunmamıştır. Bitki besin elementi analizleri CMV’nin Cemre F1 çeşidinde yeşil aksamdaki B, P, K ve S üzerine etkilerinin istatistiksel olarak önemli olmadığını, incelenen diğer besin elementleri üzerine etkilerinin ise önemli olduğunu göstermiştir. CMV partikülleri hassas çeşit Cemre F1’de Zn, Mn, Ca ve Mg değerlerinin artmasına neden olurken Fe ve Cu değerlerinin azalmasına neden olmuştur. Dayanıklı çeşit Melen F1’de ise CMV sadece Cu değerlerinin düşmesine neden olurken diğer element içerikleri yönünden önemli etkiler oluşturmamıştır. Bitki köklerinde yapılan bitki besin elementi analizleri virüsün hassas çeşit Cemre F1’de Zn değerini (CMV-: 99.97 ppm; CMV+: 93.99 ppm) düşürdüğü ve Fe (CMV-: 1384 ppm; CMV+: 2092 ppm) değerini artırdığını gösterirken diğer besin elementi içeriklerine önemli etkiler yapmamıştır. Öte yandan dayanıklı Melen F1 çeşidinde ise kökteki bitki besin elementi içeriklerine CMV’nin etkisi önemli çıkmamıştır.

Anahtar Kelimeler

CMV, Hıyar, bitki besleme, bitki virüsleri

Kaynakça

• Clark, M.F., Adams, A.N., 1977. Charecteristic of microplate method of enzyme-linked immunosorbent assay for the detection of plant viruses, J.Gen.Virol., 34: 475-483.
• Datnoff, L.E., Elmer, W.H., Huber, D.M., 2007. Mineral nutrition and plant disease. The American Phytopathological Society, ISBN: 978-0-89054-346-7, St. Paul, Minnesota, USA. 278 pp.
• Ferrario, S., Poupet, A., Blanc, D., 1985. Influence de la nutrition calcique ssur la multiplication du virus de la mosaique du tabac chez le tabac (Nicotiana tabacum L., var. “Xanthi nc” and “Samsun”). Agronomie, 5: 521-528.
• Ford, R.E., Bateman, D.F., 1964. Boron nutrition of Nicotiana tabacum and its influence on the multiplication and translocation of potato virus X. Phytopathology, 54: 1405-1408.
• Fritzsche, R., Wrazidlo, W., Thiele, S., 1988. Einflusa der Mangan-Versorgung des Bodens und der Pflanze auf die intensitat der symptommausbildung bei zuckerruben durch infection mit dem Milden Rubenvergilbungs-virus. Archiv für Phytopathologie und Pflanzenschutz, 24: 189-194.
• Grewall, H.S., Graham, R.D., Rengel, Z., 1996. Genotyping variation in zinc efficiency and resistance to crown root disease (Fusarium graminearum Schw. Group 1 in wheat. Plant Soil, 186: 219-226.
• Güneş, A., Alpaslan, M., İnal, A., 2010. Bitki Besleme ve Gübreleme. Ankara Üniversitesi Yayınları, Yayın no:1581 Ders Kitabı, 576.
• Ibrikci, H., Ulger, A.C., Korkmaz, K., Oktem, A., Buyuk, G., Ryan, J., Amar, B., Konuskan, O., Karnez, E., Ozgenturk, G., Cakir, B., Oguz, H., 2009. Genotypic Responses of Corn to Phosphorus Fertilizer Rates in Calcareous Soils. Communications in Soil Science and Plant Analysis (ISI), 40:1418–1435.
• Kaper, J.M., Waterworth, H.E., 1981. Cucumoviruses. in : Handbook of Plant Virus Infectious and Comparative Diagnosis, Kurtsak. E., (ed), Biomedical, North Holland, 257-332.
• Martelli, G.P., 2003. New classification of plant viruses. Course on Integrated Pest Management of Mediterranean Fruit Crops in IAM-B (CHIAM),1-36.
• Palukaitis, P., Rossinck, M.J., Dıetzgen, R.G., Francki, R.I.B., 1992. Cucumber mosaic cucumovirus. in: In Advance in Virus Research, Maramorosch, K., Murphy, F.A., Shatkin, A.J., (ed), Academic, San Dieogo :281-348.
• Pound, G.S., Welkie, G.W., 1958. Iron nutrition of Nicotiana tabacum L. in relation to multiplication of tobacco mosaic virus. Virology, 5: 371-381.
• Ryšlavá, H., Müller, K., Semorádová, Š., Synková, H., Čeřovská, N., 2003. Photosynthesis and activity of phosphoenolpyruvate carboxylase in Nicotiana tabacum L. leaves infected by potato virus A and potato virus Y. Photosynthetica, 41: 357-363.
• Sehnke, P.C., Mason, A.M., Hood, S.J., Lister, R.M., Johnson, J.E., 1989. A zinc-finger-type binding domain in tobacco streak virus coat protein. Virology, 168: 48-56.
• Shepherd, R.J., Pound, G.S., 1960. Magnesium nutrition of Nicotiana tabacum in relation to multiplication ot tobacco masaic virus. Phytopathology, 50: 195-198.
• Taniguchi, T., 1982. Inhibition of tobacco mosaic virus infection by ethylenediaminetetraacetic acid. J. Phytopathology, 104:151-156.
• TÜİK, 2014. Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr
• Welkie, G.W., Pound, G.S., 1958. Manganese nutrition of Nicotiana tabacum L. in relation to multiplication of tobacco mosaic virus. Virology, 5:92-109.
• Yarwood, C.E., 1954. Zinc increases susceptibility of bean leaves to tobacco mosaic virus. Phytopathology, 44:230-233.