Azotun kışlık kolza çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerine etkisi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 123 - 130, 30.12.2017

Melih Köymen Şevket Metin Kara

https://doi.org/10.29278/azd.371068

Cited By: 2

Öz

Kışlık kolza, son yıllarda ülkemizde önemi her geçen gün artan bir yağ bitkisidir. Bu araştırma, bazı kışlık kolza çeşitlerinde azotun verim ve verim unsurları üzerine etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada ana parsellerde yer alan 3 kışlık kolza çeşidi (Bristol, Nelson ve ES Hydromel) ve alt parsellere yerleştirilen 5 azot dozu (0, 5, 10, 15 ve 20 kg/da N) kullanılmış ve tarla denemesi bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada azot dozlarının etkisi sadece dal sayısı ve tohum veriminde önemli bulunmuş, çeşitler arasındaki farklılık ve çeşit x azot interaksiyonu ise kapsül uzunluğu dışındaki bütün özelliklerde önemsiz çıkmıştır. Artan azot dozlarına bağlı olarak kolza çeşitlerinde tohum verimi düzenli olarak artmış ve 0 kg/da N dozunda 141.06 kg/da olan tohum verimi, 20 kg/da N dozunda 231.86 kg/da seviyesine ulaşmıştır. Tohum verimi ile bitki boyu (0.390**), dal sayısı (0.423**), kapsül sayısı (0.580**) ve bin tane ağırlığı (0.429**) arasında önemli ve olumlu ilişkiler tespit edilmiştir. Tohum verimi üzerine en yüksek doğrudan etkiye sahip özellikler kapsül sayısı, bin tohum ağırlığı ve bitki boyu olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kanola, kışlık kolza, path analizi, verim komponentleri

Kaynakça

• Alagöz, N., Kara, Ş. M., 2015. Bazı kışlık kolza çeşitlerinin verim, verim öğeleri ve yağ oranlarının belirlenmesi. 11. Tarla Bitkileri Kongresi (7-10 Eylül 2015, Çanakkale) Poster Bildirileri, 506-509.
• Algan, N., Aygün, H., 2001. Bazı fizyolojik kışlık kanola genotiplerinde verim ve verim komponentleri Azotun kışlık kolza çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerine etkisi arasındaki ilişkiler. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 38 (1): 9-15.
• Al-Solaimani, S. G., Alghabari, F., Ihsan, M. Z., 2015. Effect of different rates of nitrogen fertilizer on growth, seed yield, yield components and quality of canola under arid environment of Saudi Arabia. International Journal of Agronomy and Agricultural Research, 7(2): 1-7.
• Anonim, 2011. Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ordu Meteoroloji İşleri Müdürlüğü Kayıtları, Ordu.
• Anonim, 2016. Oilseeds: World Markets and Trade. United States Department of Agriculture, Foreign Agricultural Services. USA.
• Başalma, D., 1999. Azotlu gübrelemenin kolzanın verim ve verim öğelerine etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, (8): 1-2.
• Başalma, D., 2004. Kışlık kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.) çeşitlerinin Ankara koşullarında verim ve verim öğeleri yönünden karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (2): 211-217.
• Başalma, D., 2006. Kışlık kolzada (Brassica napus ssp. oleifera L.) ekim sıklığı, verim ve verim öğeleri arasındaki ilişkiler. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (2): 191-198.
• Baydar, H., 2005. Isparta koşullarında kanola (Brassica napus L.) çeşitlerinin verim ve kalite özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (3): 1-6.
• Coşgun, B., Öztürk, Ö., 2015. Konya koşullarında bazı kışlık kolza çeşitlerinde tohum verimi ve verim unsurlarının belirlenmesi. Türkiye 11. Tarla Bitkileri Kongresi (7-10 Eylül 2015, Çanakkale). Poster Bildiriler, 510-513.
• Farsak, H., Kaynak, H. A., 2010. Kanola (Brassica napus ssp. oleifera L.) çeşitlerinde sıra arası uzaklığının verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7 (1): 79-86.
• Gizlenci, Ş., Acar, M., Özçelik, H., Öner, E. K. 2011. Karadeniz Bölgesi sahil kuşağında bazı kolza çeşit Ve hatlarının verim ve verim unsurlarının saptanması. 9. Tarla Bitkileri Kongresi (12-15 Eylül 2011, Bursa) Bildirileri, 882-885.
• Gizlenci, Ş., Acar, M., Öner, E. K. 2013. Bazı kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.) hat ve çeşitlerinin Amasya koşullarinda performanslarinin belirlenmesi. Türkiye X. Tarla Bitkileri Kongresi (10-13 Eylül 2013, Konya) Bildirileri, 280-284.
• Gürsoy, M., Nofouzı, F., Başalma, D., 2015. Ankara koşullarında kışlık kolzada uygun ekim zamanının belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24 (2):96-102.
• Karaaslan, D. 1999. Diyarbakır koşullarında yetiştirilebilecek kolza çeşitlerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi (15-18 Kasım 1999, Adana) Cilt II: 328-333.
• Koç, H., 2000. Bazı kışlık kolza (Brassica napus L.) çeşitlerinde azotlu gübreleme. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17 (1): 83-88.
• Ngezimana, W., Agenbag, G. A., 2013. Effects of nitrogen (N) and sulphur (S) on canola (Brassica napus L.) vegetative and reproductive growth under controlled conditions. Global Journal of Agricultural Research and Reviews, 1 (1): 79-86.
• Özer, H., Peker, K., 1998. Erzurum ekolojik koşullarında kolza üretiminde optimum azot kullanımının belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 29 (1), 50-57.
• Öztürk, Ö., 2000, Bazı Kışlık Kolza Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanı ve Sıra Arası Uygulamalarının Verim, Verim Unsurları ve Kalite Üzerine Etkileri. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Doktora Tezi, Konya.
• Öztürk, Ö., Ada, R., Akınerdem, F., 2008. Konya koşullarında yazlık kolza çeşitlerinde uygun ekim zamanının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (46): 6-17.
• Öztürk, Ö., Ada, R., 2009. Yazlık kolzada farklı azot dozlarının verim İle morfolojik özellikler arasındaki ilişkilerinin belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23 (49): 24-49.
• Öztürk, Ö., 2010. Effects of source and rate of nitrogen fertilizer on yield, yield components and quality of winter rapeseed. Chilean Journal of Agricultural Research, 70 (1): 132-141.
• Rathke, G. W., Christen, O., Diepenbrock, W., 2005. Effects of nitrogen source and rate on productivity and quality of winter oilseed rape (Brassica napus L.) grown in different crop rotations. Field Crops Research, 94; 103–113.
• Sağlam, C., Arslanoğlu, F. 1999. Kışlık kolza çeşitlerinde ekim sıklıklarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi (15-18 Kasım 1999, Adana) Cilt II,: 88-91.
• Sargın, S. 2012. Bitki sıklığının kışlık kolza çeşitlerinde verim, verim komponentleri ve yağ oranı üzerine etkisi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsüı (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi,Ordu.
• Süzer, S. 2007. Bazı kolza (Kanola) çeşitlerinin Edirne koşullarında verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. 1. ulusal yağlı tohumlu bitkiler ve biyodizel sempozyumu (28-31 Mayıs 2007, Samsun) Bildirileri, 277-283.
• Uğur, A. E. 2012. Türkiye’de yağlı tohum bitkileri üretimi ve bitkisel yağ sanayi, YABİTED I. Bitkisel Yağ Kongresi, 12-14 Nisan 2012, İstanbul.
• Uyanık, M., Kara, Ş. M., 2011. Tarımsal üretim planlamasında ihmal edilen stratejik bitkiler: yağlı tohumlar. Uluslararası Katılımlı 1. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi, 27-30 Nisan 2011, Eskişehir.