Kurak ekolojik koşullar altında oluşmuş toprakların detaylı toprak etüt haritalama çalışması ve sınıflaması

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 101 - 112, 01.06.2019

Tülay Tunçay

https://doi.org/10.29278/azd.593837

Cited By: 4

Öz

Araştırmanın amacı, kurak ekosistem koşulları
altında oluşmuş toprakların seri düzeyinde detaylı toprak etüd ve haritalama
çalışmasını yapmak ve elde edilen sonuçlar ile Eski Amerika Sınıflama Sistemine
göre yapılmış toprak haritası ile karşılaştırılmasıdır. Konya İli Kadınhanı
İlçesinde yer alan araştırma alanı, 421239-3535249 doğu ve 488389-4272469 kuzey
enlemleri (Zone 36, UTM-metre) arasında uzanan Altınova Tarım İşletmesi arazisi
içerisinde seçilen 8*8 (64 km²) bir alandır ve deniz seviyesinden
yüksekliği 915 m’dir. Uzun yıllar yıllık ortalama yağışı 302.8 mm ve sıcaklık
ise 12.8^oC dir. Araştırma alanının toprak nem rejimi aridic ve
toprak sıcaklık rejimi mesic olarak belirlenmiştir. Araştırma alanına ait eski
büyük toprak grubu düzeyinde olan sayısal toprak haritası, topoğrafik haritası,
uydu görüntüsü ve sayısal yükseklik modeli kullanılarak, araştırma alanı
içerisinde 10 profil tanımlanarak, horizon esasına göre toprak örnekleri
alınmıştır. Alınan toprak örneklerinin laboratuvarda yapılan fiziksel ve
kimyasal analiz sonuçları ile arazi çalışmalarından elde edilen verilerin
değerlendirilmesi sonucu, toprak taksonomisi alt gurup düzeyinde beş adet ve
WRB sınıflandırma sistemine göre ise üç alt gurupta toprak sınıfı
belirlenmiştir. Marn, kalker ve kireçtaşı üzerinde oluşan toprak profilleri
toprak taksonomisine göre petrocalcid, calcid ve cambic genetik horizonları
içeren toprakların büyük bir çoğunluğu Aridisol olarak sınıflandırılırken,
Saçıkara serisi Vertisol olarak sınıflandırılmıştır. Araştırma alanı toprakları
WRB sınıflandırma sistemine göre ise, Cambisol, Calcisol ve Vertisol olarak
sınıflandırılmıştır. Ayrıca,
araştırma alanına ait Büyük Toprak Gruplarının içeren toprak haritasındaki bazı
faz özellikleri (eğim, derinlik vs.) ile elde edilen detaylı toprak
haritası karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kurak ekosistem, toprak etüt ve haritalama, toprak sınıflaması

Kaynakça

• Akbaş, F., Yıldız, H., 2004. Toprak özelliklerinin haritalanmasında jeoististiksel tekniklerin kullanımı. III. Coğrafi bilgi Sistemleri Bilişim Günleri (6-9 Ekim 2004, İstanbul) Bildirileri, 1-10.
• Başkan, O., Erpul, G. and Dengiz, O., 2009. Comparing the efficiency of ordinary kriging and cokriging for spatial estimation of the Atterberg limits using selected soil physical properties. Clay Minerals, 44: 181-193.
• Başayiğit, L., Şenol, H., Müjdeci, M., 2008. Isparta İli meyve yetiştirme potansiyeli yüksek alanların bazı toprak özelliklerinin coğrafi bilgi sistemleri ile haritalanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(2): 1-10.
• Bayramin, İ., Kılıç, Ş., Dengiz, O., Başkan, O., Tunçay, T., Yıldırım, A., Koç, A., Öğütmen, Ç., 2013. Radar görüntülerinin toprak etüt ve haritalama çalışmalarında kullanımı. TUBİTAK TOVAG 110 O 729 nolu TOVAG Projesi Sonuç Raporu.
• Blake, G. R., Hartge, K. H., 1986. “Bulk Density and Particle Density. In Methods of Soil Analysis, 363-375”. In: Part I, Physical and Mineralogical Methods (Second edition), A. Klute (ed.), ASA and SSSA Agronomy Monograph, No:9, Madison, WI., pp: 363-381.
• Bouyocous, G.J., 1951. A recalibration of the hidrometer method for making mechanical analysis of soils. Agronomy Journal, 43: 435-438.
• Coşkun, A., Dengiz, O., 2016. Samsun Terme Havzası bazı temel fizyografik karakteristiklerin belirlenmesi ve tarımsal taşkın alanlarının toprak haritalanması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3:1-13.
• Çağlar, K.Ö., 1958. Toprak İlmi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 10.
• Çullu, M.A., 2012. Toprak etüt haritalama ve toprak yönetimi gerekliliği. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 1(1): 23-25.
• Dengiz, O., Bayramin, İ., 2003. Ankara Gölbaşı topraklarının farklı toprak sınıflandırma sistemlerine göre sınıflandırılması. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7: 61-68.
• Dengiz, O., 2007. Characteristics and classification of arid region soils: Salt Lake specially protected area (Tuz Gölü-Turkey). Asian Journal of Chemistry, 19 (3): 2316-2324.
• Dengiz, O., Göl, C., Öztürk, E., Yakupoğlu, T., 2010. Fluviyal yerşekilleri üzerinde oluşmuş farklı toprak dağılımların belirlenmesi ve sınıflaması. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24 (1): 19-27.
• Dengiz, O., Başkan, O., 2010. Characterization of soil profile development on different landscape in semi–arid Region of Turkey a case study; Ankara-Soğulca catchment. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 25 (2): 106-112.
• Dengiz, O., Başkan, O., Cebel, H., 2015. Ankara Çatalkaya havzası temel toprak özellikleri ve sınıflaması. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 3 (1): 16 – 31.
• Erkocak, A., Dengiz, O., Kılış, Ş., 2010. Land use capability classification data with land forms using GIS case study; Samsun-Bafra District. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 25 (S-2): 102-107.
• FAO-WRB. 2014. World reference base for soil resources 2014. International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps. World Soil Resources Reports, No:106 p.203.
• Hendershot, W. H., Lalande, H. Duquette, M., 1993. “Soil Reaction and Exchangeable Acidity”, In Soil Sampling and Methods of Analysis, M.R.Carter (ed.), Canadian Society of Soil Science.
• Jackson, M.L., 1958. Soil Chemical Analysis. Presence Hall Inc. Engleewood Cliffs, NJ. USA.
• Klute, A. and Dirksen, C., 1986. “ Hydraulic Conductivity and Diffusivity Laboratory Methods”, In Methods of Soil Analysis”, A. Klute (ed.), Part I, Physical and Mineralogical Methods (Second edition), pp: 687-732. ASA and SSSA Agronomy Monograph No.9, Madison, WI.
• Kurşun, G., Dengiz, O., 2018. Arid karasal ekosistem koşulları altında oluşmuş toprakların sınıflaması ve dağılımlarının belirlenmesi. Toprak Su Dergisi, 7(2): 1-11.
• Oakes, H., 1958. Türkiye toprakları. Türk Yüksek Ziraat Mühendisleri Birliği Neşriyatı. Sayı: 18, 224 s.
• Rhoades, J.D., 1982. “Cation Exchange Capacity”. In: Methods of Soil Analysis: Part 2- Chemical and Microbiological Properties (2nd ed.), A.L. Page (Ed), ASA and SSSA Agronomy Monograph No.9, Madison, pp. 149-157.
• Soil Survey Staff., 1993. Soil Survey Manual, USDA Handbook No: 18, Washington D.C.
• Soil Survey Staff., 1999. Soil Taxonomy. A Basic of Soil Classification for Making and Interpreting Soil Survey. USDA Handbook No: 18, Washington D.C.
• Soil Survey Staff., 2014. Keys to Soil Taxonomy. United States Department of Agriculture. NRCS, USDA p 372.
• Thomas, G.W., 1986. “Exchangeable Cations”, In : Methods of Soil Analysis, Part II, Chemical and Microbiological Properties, ASA and SSSA Agronomy Monograph, No.9 (2nded), Madison, pp:159-164.
• Tunçay, T., Başkan, O., Bayramin, İ., Dengiz, O., Kılıç, Ş., 2018. Geostatistical approach as a tool for estimation of field capacity and permanent wilting point in semiarid terrestrial ecosystem. Archives of Agronomy and Soil Science, 64 (9); 1240-1253, doi.org/10.1080/03650340.2017.1422081.
• Tüzüner, A., 1990. Toprak ve Su Laboratuvarları El Kitabı, T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, 352 sayfa, Ankara.