Büyükbaş hayvancılık sektöründe üretici profili ve işletme yapısı:TRA2 Bölgesi örneği

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 81 - 92, 30.06.2020

Oktay Güven , Fahri Yavuz

https://doi.org/10.29278/azd.603019

Cited By: 2

Öz

Bu araştırma Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars illerinden oluşan TRA2 Bölgesi büyükbaş hayvancılık işletmelerinin yapısını ve üretici profilini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma kapsamında yapılan anket sayısı oransal yaklaşım yöntemi doğrultusunda belirlenmiştir. Araştırma sonuçları işletme yapısı bakımından bölgede büyükbaş hayvancılığın küçük ölçekli aile işletmeciliği şeklinde geleneksel barınaklarda yapıldığını, soğuk zincirin çok dar bir kesim tarafından kurulduğunu, yerli ırkların halen yaygın olarak beslendiğini, işletmelerin yaklaşık üçte birinin kaba yem yetiştiriciliği için yeterli araziye sahip olmadıklarını, barınaklarda hayvan refahına dikkat edilmediğini, yeterli düzeyde süt geliri elde edilmediğini, ancak işletme karlılık oranlarının yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Üretici profili bakımından ise genç ve eğitimli kesimin sektörden uzak durduğunu, üreticilerin yaklaşık üçte birinin sosyal güvenceden yoksun olduğunu, üreticilerin mesleki eğitim faaliyetlerini genel itibariyle televizyon aracılığı ile takip ettiklerini, kamu desteklerinden faydalanamayan üreticilerin bulunduğunu ve mesleki kuruluşlara üyeliklerin düşük düzeyde kaldığını göstermiştir. Bu çerçevede genç ve eğitimli kesimin sektöre ilgisini artıracak adımların atılması, işletme ölçeğini büyütmeye ve kültür ırkı hayvanların yaygınlaştırılmasına yönelik destek verilmesi ve kırsaldaki yaşam kalitesini artıracak yatırımların yapılması sektörün gelişimine ve rekabet gücüne katkı sunacağı anlaşılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

rekabet edebilirlik, beşeri sermaye, kırsal kalkınma

Kaynakça

• Adıgüzel, M. (2013). Küresel rekabet gücünün ölçülmesi ve Türkiye bağlamında bir değerlendirme. Akademik Bakış Dergisi, 2013 (37), 1-21.
• Akpınar, R., Özsan, M.E., & Taşcı, K. (2012). Doğu Anadolu Bölgesi’nde hayvancılık sektörünün rekabet edebilirliğinin analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, (5),198-214.
• Aksoy, A. (2008). Doğu Anadolu hayvancılığının Avrupa Birliğine uyumu ve rekabet edebilirliğinin analizi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Doktora Tezi, Erzurum.
• Aksoy, A., & Yavuz, F. (2008). Hayvancılık işletmelerinin avrupa birliğine uyumu ve rekabet edebilirliği, Doğu Anadolu örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 14 / 1 ve 2 (Haziran 2008), 37-45.
• Anonim (2016). Büyükbaş hayvan yetiştiriciliği. http,//www.akademik.adu.edu.tr/myo/cine/webfolders/File/ders%20notlari/Buyukbas%20Hayvan%20Yetistiriciligi.pdf, (Erişim tarihi, 29.11.2018).
• Atasever, M., Günlü, A., Aydın, E., & Yıldız, A. (2013). Doğu Anadolu Bölgesi’nde hayvansal üretimin genel değerlendirmesi ve çözüm önerileri. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 8(2),174-191.
• Aydın, B., & Nakıtan, G. (2016). Trakya bölgesinde faaliyet gösteren tarım işletmelerinin yapısal özellikleri ve tarımsal uygulamalara yaklaşımları. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 11-25 .
• Bakır, G., & Kibar, M. (2019). Muş ilinde özel süt sığırcılığı işletmelerinde süt verim özelliklerinin belirlenmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 22(4), 620-630.
• Boehlje, M. (2010). Globalization and agriculture, new realities. (Web sayfası, http,//www.docdatabase .net/more-globalization-and-agriculture-new-reali ties-92751.html), (Erişim tarihi, 08.01.2017).
• Demir, N., & Yavuz, F. (2013). Hayvancılık destekleme politikalarına çiftçilerin yaklaşımlarının bölgelerarası karşılaştırmalı analizi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41 (2), 113-121.
• Doğan, Ö. İ., Marangoz, M., & Topoyan, M. (2003). İşletmelerin iç ve dış pazarda rekabet gücünü etkileyen faktörler ve bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2003 (2), 114-139.
• ESK (2018). Yerli ve yabancı süt sığırları ırkı. https,//www.esk.gov.tr/tr/10883/Yerli-ve-Yaban ci-Sut-Sigir-Irklari, (Erişim tarihi,26.11.2018).
• Günlü, A., Atasever M., & Karakaya Y. (2006). Erzurum ili hayvancılığının yapısal özellikleri ve yakın gelecekteki durumu üzerine genel değerlendirme. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 1 (3-4), 55-68.
• Gürsoy, E., & Macit, M. (2013). Erzincan ili büyükbaş hayvan varlığı, sorunları ve çözüm önerileri. Alınteri, 24 (B), 53-62.
• Güven, O. (2017). Türkiye kırsal kalkınma politikalarının analizi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi , (63) , 209-227.
• Güven, O. (2018). Türkiye büyükbaş hayvancılık sektörünün AB ülkeleri ile karşılaştırmalı analizi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 765-780.
• Güven, O., Ünal, B.E., & Dilek, Y. (2017a). Kars büyükbaş hayvancılık sektör raporu ve eylem planı. Serhat Kalkınma Ajansı, Kars, 78 s.
• Güven, O., Dilek, Y., Ünal, B.E., & Borazan, A. (2017b). Ardahan büyükbaş hayvancılık sektör raporu ve eylem planı. Serhat Kalkınma Ajansı, Kars, 90 s.
• Köseman, A., & Şeker, İ. (2015a). Türkiye’de sığır, koyun ve keçi yetiştiriciliğinin mevcut durumu. Van Veterinary Journal, 26 (2), 111-117.
• Köseman, A., & Şeker, İ. (2015b). Malatya İli Sığır, Koyun ve Keçi Yetiştiriciliğinin Mevcut Durumu. F.Ü. Sağ. Bil. Vet. Derg. 29 (2), 137-143.
• Miran, B. (2003). Temel istatistik. Ege Üniversitesi Basımevi. İzmir, 302 s.
• Özdemir, F. N., & Yavuz, F. (2018). Süt geliri düzeyinin sürdürülebilir büyükbaş hayvancılık açısından önemi,Erzurum merkez köyleri örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü,, Lisans Mezuniyet Tezi, Erzurum.
• Özserezli, B. (2013). Büyükbas hayvancılık ve süt sektörleri raporu. İstanbul Ticaret Borsası, İstanbul, 66 s.
• Öztürk, D., & Karkacıer, O. (2008). Süt sığırcılığı yapan işletmelerin ekonomik analizi,Tokat ili Yeşilyurt ilçesi örneği. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 25 (1), 15-22.
• SERKA (2011). Doğu Anadolu Bölgesi büyükbaş hayvancılık çalıştay raporu. http,//www.serka.gov.tr/ store/file/common/71f9cf7ef29ba32b9b3b0cf70135fc9a.pdf, (Erişim tarihi, 29.11.2018).
• Şahinli, M. A. (2012). Rekabet Gücü, Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde canlı hayvancılık sektörünün durumu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 22(2), 91-98.
• Şeker, İ., Tasalı, H., & Güler, H. (2012). Muş ilinde sığır yetiştiriciliği yapılan işletmelerin yapısal özellikleri. FÜ. Sağ. Bil. Vet. Dergisi, 26(1), 9-16.
• Şeker İ., & Köseman, A. (2015). Elazığ ilinde büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık faaliyetleri. Harran Üniv. Vet. Fak. Derg., 4(1), 36-44.
• Tarım ve Orman Bakanlığı, (2017). Ağrı, Ardahan, Iğdır ve Kars tarım ve orman il müdürlükleri TÜRKVET kayıtları.
• Tarım ve Orman Bakanlığı. Tarım işletmelerinde parçalılık ve 6537 sayılı kanun. https,//kayseri.
• tarimorman.gov.tr/Belgeler/SOL%20MEN%C3%9C%20BELGELER%C4%B0/Makale2.pdf, (Erişim tarihi,08.04.2020).
• Torgut, E., Annayev, S., Türkekul, B., & Örmeci Kart, M. (2019). Türkiye’de Uygulanmakta Olan Hayvancılık Desteklemelerinin Süt Sığırcılığı Yapan İşletmelere Etkisi, İzmir İli Örneği. Ziraat Fakültesi Dergisi, 14 (1), 29-45.
• Tugay, A., & Bakır, G. (2004). Giresun Yöresindeki Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri, 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi Sözlü Bildiriler Programı, Isparta.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, (2020). Oran formülleri. http,//www3.tcmb.gov.tr/sektor/2017/Raporlar/oran.pdf, (Erişim tarihi, 24.03.2020).
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2019). İstatistiklerle aile, 2018. http,//www.tuik.gov.tr/OncekiHBArama.do, (Erişim tarihi, 08.04.2020).
• Tınar, M.Y., & Ulusoy, T. (2017). Çalışma koşullarının insancalaştırılmasında çalışan memnuniyeti anketinin rolü - uygulamadan bir örnek analizi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi 5 (ÖS, Ergonomi2016), 115-125.
• Topçu, Y. (2008). Süt sığırcılığı işletmelerinde başarıyı etkileyen faktörlerin analizi, Erzurum ili örneği. Anadolu Journal of Agricultural Sciences, 23(1), 17-24.
• Tschopp, R., Aseffa, A., & Zinsstag, J. (2014). Cattle productivity under traditional village husbandry system in Sellale, Central Ethiopia, a four and a half year herd follow-up. International Journal of Agriculture Innovations and Research, 2 (5), 2319-1473.
• Ünal, Ö. F. (2016). Hizmet sektöründe çalışan memnuniyeti, şirketler grubuna bağlı kargo şirketi ve kırtasiye mağazalar zinciri üzerine ampirik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (1), 161-176.
• Yavuz, F., & Aksoy, A. (2011). A swot analysis on how to create competitive cattle farms, case of Erzurum province in Turkey. www.ebhip.org/Equipment/ICBME-Presentation.ppt, (Erişim tarihi,14.03.2017).
• Yavuz, F. (2016a). Erzurum hayvancılığı üzerine tespitler, http,//www.gazetepusula.net/2016/12/21/erzurum-hayvanciligi-uzerine-tespitler/, (Erişim tarihi,26.09.2018).
• Yavuz, F. (2016b). Sütünü soğuk zincirini sağlam tut. http,//www.gazetepusula.net/2016/12/28/sutunu-soguk-zincirini-saglam-tut/, (Erişim tarihi,26.09.2018).
• Yaylak, E., & Alçiçek, A. (2003). Sığır besiciliğinde ucuz bir kaba yem kaynağı, mısır silajı. Hayvansal Üretim Dergisi, 44(2), 29-36.
• Yükçü, S., & Atağan, G. (2009). Etkinlik, etkililik ve verimlilik kavramlarının yarattığı karışıklık. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2009 (4), 1-13.