Orman üçgülü (Bituminaria bituminosa C.H. Stirt) bitkisinde bazı özelliklerin mevsimsel değişiminin belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 93 - 102, 30.06.2020

Elif Şahin Zeki Acar , Mehmet Can , İlknur Ayan

https://doi.org/10.29278/azd.614753

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma, Samsun, Sinop ve Kastamonu illerinden toplanmış olan 85 orman üçgülü ‘OÜ’ (Bituminaria bituminosa) genotipi arasından seçilen 42 genotip ile 2015 yılında yürütülmüştür. Seçilen genotiplerde 4 farklı dönemde (15 Ocak, 15 Nisan, 15 Temmuz ve 15 Kasım) bazı morfolojik (bitki boyu, yaprakçık eni, yaprakçık boyu) ve tarımsal (kuru otta ham protein, ADF, NDF ve bazı mineral madde içerikleri) özellikler belirlenmiştir. Değişik ekolojik özellik gösteren yerlerden toplanan OÜ genotiplerinin Ocak, Nisan, Temmuz ve Kasım dönemlerindeki ortalama bitki boyları sırasıyla 13.48 cm, 17.39 cm, 93.06 cm ve 10.40 cm olmuştur. Yapılan çalışmada Ocak, Nisan, Temmuz ve Kasım dönemlerinde genotiplerin ortalama ham protein oranları sırasıyla %22.62, 26.59, 24.57 ve 24.40; ADF oranları %19.19, 18.02, 18.42 ve 18.41; NDF oranları %34.40, 28.71, 27.74 ve 29.59 olarak tespit edilmiştir. OÜ genotiplerinin Ocak, Nisan, Temmuz ve Kasım dönemlerinde sırasıyla ortalama kalsiyum oranları %2.05, 1.88, 1.94 ve 2.02; magnezyum oranları % 0.41, 0.38, 0.60 ve 0.44; fosfor oranları % 0.31, 0.40, 0.41 ve 0.35; potasyum oranları %1.94, 2.63, 2.35 ve 2.30; Ca/P oranları 6.85, 4.72, 4.76 ve 5.88; K/Ca+Mg oranları ise 0.80, 1.17, 0.94 ve 0.95 olarak tespit edilmiştir. Bazı genotiplerin yıl boyunca büyümesini sürdürdüğü ve yeşilliğini koruduğu, yaprak ve taze sürgünlerde yem kalitesinin çok yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sulama ve gübreleme yapılmadığı ve hiçbir hastalık ve zararlısının gözlenmediği dikkate alındığında, uygun çeşitler geliştirildiği zaman, sulanamayan, düşük verimli alanlarda mera ve yem bitkisi olarak yetiştirilme potansiyelinin çok yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Bituminaria bituminosa, morfolojik özellikler, kalite, besin içeriği, mevsimsel değişim

Destekleyen Kurum

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Birimi

Proje Numarası

PYO.ZRT.1904.15.009

Teşekkür

Bu çalışma OMÜ BAP tarafından PYO.ZRT.1904.15.009 proje numarası ile desteklenmiştir. Bazı veriler Elif Şahin’in Yüksek Lisans Tezinden alınmıştır.

Kaynakça

• Acar, Z., Ayan, İ., & Gülser, C. (2001). Some morphological and nutritional properties of legumes under natural conditions. Pakistan Journal of Biological Sciences, 4(11), 1312-1315.
• Acar, Z., Kumbasar, F., Ayan, I., Can, M., Tuzen, E., Zeybek, S., & Kaymak, G. (2016a). Effects of plant development phases on some morphological, agronomical and chemical traits of Bituminaria bituminosa genotypes. 15th FAO-CIHEAM Mediterranean Grassland. 12-14 April, Orestiada, Greece.
• Acar, Z., Kumbasar, F., Ayan, I., Can, M., Tuzen, E., Zeybek, S., & Kaymak, G. (2016b). Is it possible to develop dormancy groups for Bituminaria bituminosa L. 15th FAOCIHEAM Mediterranean Grassland. 12-14 April, Orestiada, Greece.
• Açıkgöz, E. (2001). Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi. Güçlendirme Vakfı Yayın, Bursa No: 182.
• AFGC (2009). Relative Feed Value. American Forage and Grassland Council. http://www.buckevenutrition .com /eQuinetechnical/EB22%20RELATIVE%20 FEED%20V ALUE.pdf (13.04.2009).
• Alvarez, S., Mendez, P., Diaz, C., & Fresno, M. (2004). Ingestion, chemical composition and in vivo digestibility of tedera (Bituminaria bituminosa (L.) Stirton), In ‘Reunión Científica de la Sociedad Española para el Estudio de los Pastos, 44., Salamanca (España), Salamanca 337-340 pp.
• Buxton, D. R., & Fales, S. L. (1994). Plant Environment and Quality. Forage Quality, Evaluation and Utilization (Eds. G.C. Fahey, : Collins, D.R. Mertens & L.E. Moser), Madison, WI, USA. 155-199.
• Elinç, F. (2007). Bitki besleme ve toprak verimliliği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, Samsun. No: (57) 1- 268 s.
• FAO (2010). Bituminaria bituminosa C.H. Stirtion.http://www.fao.ory/ag/AGP/agpc/doc/Gbase/new species/tedera/bitbit.htm.
• Fernandez, D., Walker, D.J., Romero, P., & Correal, E. (2010). The physiology of drought tolerance in Tedera (Bituminaria bituminosa). Options Méditerranéennes, 92, 155-159.
• Gintzburger, G., & Le Houerou, H.N. (2002). Useful plants for Mediterranean climate agriculture and rangeland: Problem and solution for Mediterranean Australia: A review Ecology and Survival of Perennial Legumes in Dry Mediterranean Areas, 15-34 pp. Gulumser, E., Basaran, U., Acar, Z., Ayan, I., & Mut, H. (2010). Determination of some agronomic traits of Bituminaria bituminosa accessions collected from Black Sea Region. Option Méditerranéennes, A 92: 105–108.
• Gutman, M., Perevolotsky, A., & Sternberg, M. (2000). Grazing effects on a perennial legume, Bituminaria bituminosa (L) Stirton, in a Mediterranean rangeland. Cahiers Options Méditerranéennes, 45, 299-303.
• Gülümser, E. (2011). Orta Karadeniz Bölgesi’nde doğal olarak yetişen Bituminaria bituminosa L. (Syn. Psoralea bituminosa L.) bitkisinin tanımlanması ve tarımsal özelliklerinin araştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 86 s.
• IPGRI (1990). Descriptors for perennial legume plants. International Plant Genetic Resource Institute, Rome, Italy.
• Kidambi, S.P. Matches, A.G., & Grigs, T.C. (1989). Variability for Ca, Mg, K, Cu, Zn and K/(Ca+Mg) ratio 3 wheat grasses and on the southern sainfoin high plains. Rangeland Ecology & Management/Journal of Range Management Archives, 42(4), 316-322.
• Korkmaz, A., Gülser, C., Manga, İ., & Sancak, C. (1993). Samsun yöresinde elde edilen otun mineral madde içeriğine ve kalitesine ekim sistemi ve biçim zamanlarının etkileri. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 17, 1069-1080.
• Kumbasar, F. (2015). Gelişme Dönemlerine Göre Bituminaria bituminosa L. Genotiplerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin Değişimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Yüksek lisans Tezi. 95 s.
• Mayland, H. F., & Hankins, J. L. (2001). Mineral Imbalances and Animal Health: A Management Puzzle. Anti-quality Factors in Rangeland and Pastureland Forages. In: Launchhbaugh, K. (Ed.), Rangeland Ecology and Management University of Idaho, Moscow, 54-61 pp.
• Miller, D. A., & Retz, H. F. (1995). Forage fertilization, Forage Vol. I, An Introduction to Grassland Agriculture: 79-91 pp.
• Önal Aşçı, Ö., & Acar, Z. (2018). Kaba Yemlerde Kalite. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayınları, 112.
• Pecetti, L., Tava, A. Pagnotta, M.A., & Russi, L. (2007). Variation in forage quality and chemical composition among Italian accessions of Bituminaria bituminosa (L.) Stirt. Journal of the Science of Food and Agriculture, 87(6), 985-991.
• Real, D., Albersten, T., Snowball, R., Howıeson, J., Revell, C., Ewıng, M., Correal, E., Méndez, P. & Rıos, S. (2008). Bituminaria bituminosa var. albomarginata (Lancelot trefoil), a novel perennial forage legume for low-rainfall Mediterranean environments in Western Australia. In: XXI International Grassland Congress and VIII International Rangeland Congress. Hohhot, P.R. China. Volume II. 452.
• Real, D., Oldham, C.M., Nelson, M.N. Croser, J., Castello, M., Verbyla, A., Pradhan, A., Van Burgel, A., Mendez, P., Correal, E., Teakle, N.L., Revel, C.K., & Ewing, M.A. (2014). Evaluation and breeding of tedera for Mediterranean climates in southern Australia. Crop and Pasture Science, 65(11), 1114-1131.
• Sternberg, M., Gishri, N., & Mabjeesh, S.J, (2006). Effects of grazing on Bituminaria bituminosa (L.) Stirton: a potential forage crop in Mediterranean grasslands. ournal of agronomy and crop science, 192(6), 399-407.
• Tejeda, R., Mcdowell, L.R., Martin, F.G., ve Concard, J.H. (1985). Mineral element analyses of various tropical forages §n Guattamala and their relationship to soil concentrations. Nutrition reports international. (8), 71.
• Uğur, S. 2008. Küresel Isınma ve Tarıma Etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Semineri.
• Underwood, E.J., & Suttle, N.F. (1999). The mineral nutrition of livestock, 3rd Edition. Commonwealth Agricultural Bureau International Publishing, 614 p.
• Ventura, M. R., Flores, M. P., & Castanon, J. I. R. (1999). Nutritive value of forage shrubs: Bituminaria bituminosa, Acacia salicina and Medicago arborea. In ‘Cahiers Options Mediterraneennes. (CIHEAM), 39, 171-173.
• Ventura, M. R., Castanon, J. I. R., Pieltain, M.C., & Flores, M.P. (2004). Nutritive value of forage shrubs: Bituminaria bituminosa, Rumex lunaria, Acacia salicina, Cassia sturtii and Adenocarpus foliosus. Small Ruminant Research, 52(1-2), 13-18.
• Ventura, M.R., Castanon, J.I.R., & Mendez, P. (2009). Effect of season on tedera (Bituminaria bituminosa) intake by goats. Animal Feed Science and Technology, 153(3-4), 314-319.   Ward, G.M. (1966). Potassium metabolism of domestic ruminants: A review. Journal of Dairy Science, 49(3), 268-276.
• Yavuz, M., İptaş, S., Ayhan, V., & Karadağ, Y. (2009). Yembitkilerinde Kalite ve Yembitkilerinden Kaynaklanan Beslenme Bozuklukları. Yembitkileri, Genel Bölüm (Editörler: Avcıoğlu R, Hatipoğlu R, Karadağ Y). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, İzmir, Cilt I, 163-172.