Determination of yield and yield components of some dent corn (Zea mays L. indentata) genotypes in semi-arid climate conditions

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 99 - 108, 31.07.2022

Sedef Üzen , Ayşe Gülgün Öktem

https://doi.org/10.29278/azd.942944

Cited By: 1

Öz

Objective: In this study, it was aimed to determine the high yielding dent corn genotypes suitable for semi-arid climatic conditions. Materials and Methods: Research was carried out according to randomized complete blok design with 4 replicates in the Harran Plain during second crop conditions in 2018. In the study, 26 corn genotypes were used as crop material. In the experiment, each plot consisted of 4 rows of 5 m length. Row spacing was 70 cm, intra row spacing was 20 cm, and sowing depth was 5-6 cm. Each parcel area was arranged as 14 m2. Results: The obtained data were subjected to variance analysis and the difference between the means was compared according to the Duncan test. In the research, plant height (cm), first ear height (cm), stem diameter (mm), ear height (cm), ear diameter (cm), per ear weight, 1000 kernel weight (g), hectoliter weigh (kg hl-1), grain number per aer (number aer-1), grain yield (kg da-1), protein ratio (%) were significant statistically, except cob ratio (%). Conclusion: It was determined that AJEEB (1373.75 kg da-1), AGM 1644 (1360.97 kg da-1), 94 MAY 66 (1506.39 kg da-1), 72 MAY 88 (1374.76 kg da-1), PL 618 (1410.43 kg da-1), CADIZ ( 1347.47 kg da-1), PL 538 (1315.95 kg da-1) genotypes gave grain yield above 1300 kg da-1. However, 94 MAY 66 and PL 618 genotypes became prominent genotypes with a grain yield above 1400 kg da-1. AJEEB genotype can also be considered as silage in terms of plant height and protein content of kernel.

Anahtar Kelimeler

Dent corn, Grain yield, Protein, Second cropping, Sanliurfa

Yarı kurak iklim koşullarında bazı atdişi mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi

Öz

Amaç: Bu çalışma ile yarı kurak iklim koşullarına uygun ve yüksek tane verimine sahip at dişi mısır genotiplerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Yöntem: Araştırma 2018 yılında Şanlıurfa II. Ürün koşullarında 26 adet atdişi mısır çeşidinde tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Denemede her parsel 5 m uzunluğunda 4 sıradan oluşmuştur. Sıra arası 70 cm, sıra üzeri 20 cm ve ekim derinliği 5-6 cm olarak ayarlanmıştır. Her bir parsel alanı 14 m2 olarak oluşturulmuştur. Araştırma Bulguları: Elde edilen veriler varyans analizine tabii tutulmuş, ortalamalar arasındaki fark Duncan testine göre karşılaştırılmıştır. Araştırmada sömek oranı hariç, bitki boyu (cm), ilk koçan yüksekliği (cm), sap kalınlığı (mm), koçan çapı (mm), koçan uzunluğu (cm), koçanda tane ağırlığı (g koçan-1), bin tane ağırlığı (g), hektolitre ağırlığı (kg h-1), koçanda tane sayısı (adet koçan-1), tane verimi (kg da-1) ve protein oranı (%) bakımından genotipler arasında istatistiki olarak önemli farklılık belirlenmiştir. Sonuç: Araştırmada kullanılan AJEEB (1373.75 kg da-1), AGM 1644 (1360.97 kg da -1), 94 MAY 66 (1506.39 kg da -1), 72 MAY 88 (1374.76 kg da-1), PL 618 (1410.43 kg da-1), CADIZ (1347.47 kg da-1), PL 538 (1315.95 kg da-1) genotipleri 1300 kg da -1’in üzerinde tane verimi vermiştir. Ancak 94 MAY 66 ve PL 618 genotipleri 1400 kg da-1 üzerinde tane verimi ile ön plana çıkan genotipler olmuşlardır. AJEEB genotipi gerek bitki boyu, gerekse tanede protein oranı bakımından silajlık olarak da değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

At dişi mısır, protein, Şanlıurfa, Verim

Kaynakça

• Alan, Ö., Sönmez, K., Budak, Z., Kutlu, İ., & Ayter, N.G. (2011). Eskişehir ekolojik koşullarında ekim zamanının şeker mısırın (Zea mays saccharata Sturt.) verim ve tarımsal özellikleri üzerine etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(4), 34-41.
• Anonim. (2018). Şanlıurfa Meteoroloji Müdürlüğü 2018 Yıllık Hava Raporları, Şanlıurfa.
• Ayrancı, R., & Sade, B. (2004). Konya ekolojik şartlarında yetiştirilebilecek atdişi melez mısır (Zea mays L. indentata Sturt.) çeşitlerinin belirlenmesi. Bitkisel Araştırma Dergisi, 2, 6-14.
• Budak, B., Soya., H., & Avcıoğlu, R. (2014). İzmir ili farklı lokasyon koşullarında kimi mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin ıı. ürün olarak tane verimi ve bazı verim özellikleri üzerinde bir araştırma. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24(1), 21-28.
• Bakış, B. (2018). Mardin ekolojik koşullarında ıı. ürün olarak yetiştirilen bazı tanelik mısır (Zea mays L. indentata) çeşitlerinin verim ve bazı verim unsurlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Siirt.
• Bozokalfa, M. K., Eşiyok, D., & Uğur, A. (2004). Ege bölgesi koşullarında ana ve ıı. ürün bazı hibrit şeker mısır (Zea mays L. var. saccharata) çeşitlerinin verim, kalite ve bitki özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1), 11-19.
• Cihangir, H. (2013). Organik yetiştirilen cin mısırı (Zea mays L. everta) ve tatlı mısırda (Zea mays L. saccharata) farklı besin kaynaklarının verim ve kalite üzerine etkisi. Doktora Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Çetin, A. (2009). Mısırda verim ve verim unsurları yönüyle genotip x cevre interaksiyonunun belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Demiray, Y. G., & Kılıç, H. (2015). Bingöl ekolojik şartlarına uygun tane mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin belirlenmesi. 11. Tarla Bitkileri Kongresi ,7-10 Eylül, 255-258, Çanakkale.
• Doğanlar, C. (2018). Farklı lokasyonlarda yetiştirilen bazı melez mısır çeşit adaylarının verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Ergül, Y. (2008). Silajlık Mısır Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Gözübenli, H., Konuşkan, Ö., & Aktürk, H. (2010). Farklı ekim zamanı ve bitki sıklıklarında yetiştirilen mısır çeşitlerinde verim ve verimle ilişkili bazı özelliklerin belirlenmesi. MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-10.
• Güneş, A. (2017). Bazı silajlık mısır (Zea mays L. indentata) çeşitlerinin silajlık verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• İdikut, L., & KARA, S. (2013). Tane ürünü için yetiştirilen ikinci ürün mısır çeşitlerinin bazı verim öğeleri ile tane nişasta oranlarının belirlenmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 16,1.
• Kaya, Ç., & Kuşaksız, T. (2012). farklı ekim zamanlarında yetiştirilen mısır (Zea Mays L.) çeşitlerinde verim ve verimle ilgili bazı özelliklerin belirlenmesi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 22(2), 48-58.
• Karaşahin. M., & Sade B. (2012). Hibrit mısır çeşitlerinde (Zea mays indentata Sturt.) tane verimi ve diğer verim unsurları üzerine olum gruplarının etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26 (2), 12-17.
• Kılınç, S., Karademir, Ç., & Ekin, Z. (2018). Bazı mısır (Zea mays L.) çeşitlerinde verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarım ve Doğa Dergisi, 21(6), 809-816.
• Koca, Y.O., Erekul, O., Ünay, A., & Turgut, İ. (2009). Bazı melez mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin Aydın ilinde birinci ve ikinci ürün performanslarının değerlendirilmesi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1), 41-52.
• Kuşvuran, A., & Nazlı, R. İ. (2014). Orta Kızılırmak havzası ekolojik koşullarında bazı mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin tane mısır özelliklerinin belirlenmesi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi , 24(3), 233- 240.
• Öktem, A., & Toprak, A. (2013). Çukurova koşullarında bazı atdişi mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin verim ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(4), 15-24.
• Öktem, A., Taş T. & Öktem A.G. (2009). GAP bölgesinde organik tane ve silajlık mısır yetiştirme imkânlarının araştırılması. GAP I. Organik Tarım Kongresi, 17-20 Kasım 2009,1004-1011, Şanlıurfa.
• Öner, F., Sezer, İ., & Gülümser A 2012. Farklı Lokasyonlarda Yetiştirilen Atdişi Mısır (Zea mays L. indendata) Çeşit ve Hatlarının Agronomik Özellikler Yönünden Karşılaştırılması. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 1-6
• Öz, A., & Cengil, B. (2016). A study on adaptation of some maize cultivar in Middle Kızılırmak Basin. Journal of Applied Biological Sciences 10 (1),01-07, 2016.
• Özmen, İ. (2008). Bazı melez mısır çeşit ve genotiplerinin değişik ekim bölgelerindeki adaptasyon ve uyum yeteneklerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Özsisli, B. (2010). Kahramanmaraş koşullarında birinci ve ıkinci ürün olarak yetiştirilen farklı mısır çeşitlerinde verim ve kalite özelliklerinin incelenmesi. Doktora Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, K.Maraş.
• Öz, A., & Kapar, H. (2003). Samsun koşulları nda geliştirilen çeşit adayı mısırların verim öğelerinin belirlenmesi ve stabilite analizi. Tarım Bilimlerı Dergisi 9 (4), 454-459.
• Palta, C., Karadavut, U., Tezel, M., & Aksoyak, S. (2011). Agronomic performance of some corn cultivars (Zea mays L.) in Middle Anatolia. Journal of Animal and Veterinary Advances, 10(14), 1901- 1905.
• Saha, B.C., & Mukherjee, B.K. (2002). A New approach for increasing grain yield in maize. www. maize.gbd.org (Maize genetic Corporation).
• Saygı, M. (2016). Çukurova koşullarında yetiştirilen bazı atdişi mısır (Zea mays indentata Sturt.) çeşitlerinin önemli bitkisel karakterler, verim komponentleri ve dane verimi yönünden değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Seydoşoğlu, S. (2017). Diyarbakır koşullarında farklı ekim zamanlarının ikinci ürün silajlık mısır çeşitlerinde verim ve kalite özelliklerine etkisi. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Sönmez, K.,Alan, Ö., Kınacı, E., Kınacı, G., Kutlu, İ., Budak Başçiftçi, Z., & Evrenosoğlu, Y. (2013). Bazı seker mısırı çeşitlerinin (Zea mays saccharata Sturt.) bitki, koçan ve verim özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(1), 28-40.
• Tantekin, G.Y., & Turan N. (2017). Determination of yield and yield components of some silage corn (Zea mays L.) varieties under Diyarbakır ecological conditions. Eurasian Journal of Agricultural Research, 1 (2), 69 – 78.
• Tezel, M. (2007). Mısırda verim ve verim unsurları için kalıtım parametrelerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Tuik. (2020). Türkiye İstatistik Kurumu, https://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 23.04.2021).
• Yılmaz, N., & Han, E. (2016). Giresun ekolojik koşullarında bazı mısır çeşitlerinin tane verimi ve verim ögelerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(3),171-176.