Bazı sorgum x sudan otu melezi çeşitlerinin silaj kalitesinin belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 105 - 112, 11.07.2023

Halit Tutar , Kağan Kökten

https://doi.org/10.29278/azd.1174272

Öz

Amaç: Bingöl ekolojik koşullarında yetiştirilen 10 farklı sorgum x sudan otu melezi çeşidinin (Aneto, Greengo, Jumbo, Master BMR, Nutri Honey, Nutrima, Sugar Graze II, Supergraze 1000, Süper Su 22 ve Tonka) silaj kalitesinin belirlenmesi amacıyla 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür.
Materyal ve Yöntem: Bitkilerdeki daneler hamur olum döneminde iken hasat edilmiş, parçalanarak plastik bidonlara doldurulmuş ve oda sıcaklığında 45 gün süre ile fermantasyona bırakılmıştır. Silaj materyallerinde; fiziksel puan (FP), kuru madde (KM) oranı, asetik asit (AA), bütirik asit (BA), laktik asit (LA), propiyonik asit (PA) içerikleri, sindirilebilir kuru madde (SKM) oranı, kuru madde tüketimi (KMT) oranı, nispi yem değeri (NYD), ham protein (HP) oranı, pH, asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF) oranı, nötral deterjanda çözünmeyen lif (NDF) oranı ve asit deterjan lignin (ADL) oranı belirlenmiştir.
Araştırma Bulguları: Araştırma sonucuna göre; sorgum x sudan otu melezi çeşitleri arasında istatistiki olarak PA içeriği açısından p≤0,05, geriye kalan diğer özellikler açısından ise p≤0,01 düzeyinde önemli farklılıklar bulunmuştur. Sorgum x sudan otu melezi çeşitlerine ait silajların fiziksel puanı 11-20, KM, AA, BA, LA, PA oranları sırasıyla %26.07-36.49, %0.13-0.49, %0.33-1.16, %0.44-1.61, %0.0013-0.0026, SKM oranı %57.93-68.76, KMT oranı %2.40-3.20, NYD 117.26-171.53, HP, ADF, NDF, ADL oranları sırasıyla %5.13-8.16, %25.83-39.73, %37.30-50.33, %6.06-13.00, ve pH değerinin 3.45-4.09 arasında olduğu tespit edilmiştir.
Sonuç: Elde edilen verilere göre, sorgum x sudan otu melezi çeşitleri arasında en kaliteli silajın Nutrima çeşidinden alınabileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sorgum x sudan otu melezi, Silaj, Organik asitler, Kalite

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

BAP-ZF.2021.001

Teşekkür

Bingöl Üniversitesi Rektörlüğü

Determination of silage quality of some sorghum x sudan grass hybrid varieties

Öz

Objective: This research was carried out with 3 replications to determine the silage quality of 10 different sorghum x sudan grass hybrid cultivars (Aneto, Greengo, Jumbo, Master BMR, Nutri Honey, Nutrima, Sugar Graze II, Supergraze 1000, Süper Su 22 ve Tonka) grown in Bingöl ecological conditions.
Materials and Methods: The grains in the plants were harvested during the pulping period, crushed and filled into plastic drums and left to ferment for 45 days at room temperature. In silage materials; physical score, dry matter (DM) ratio, acetic acid (AA), butyric acid (BA), lactic acid (LA), propionic acid (PA) contents, digestible dry matter (DRM) ratio, dry matter intake ( DMI) ratio, relative feed value (RFV), crude protein (CP) ratio, pH, acid detergent fiber (ADF) ratio, neutral detergent fiber (NDF) ratio and acid detergent lignin (ADL) ratio were determined.
Results: According to the results of the research, statistically significant differences were found between sorghum x sudan grass hybrid cultivars at the level of p≤0.05 in terms of PA content and at the level of p≤0.01 in terms of other characteristics. Physical scores of silages belonging to sorghum x sudan grass hybrid varieties were 11-20, DM, AA, BA, LA, PA ratios were 29.34-36.49%, 0.20-0.49%, 0.33-1.16%, 0.70-1.61%, 0.001%-0.002% respectively. DRM rate 57.93-68.76%, DMI rate 2.40-3.20%, RFV 117.26-171.53, CP, ADF, NDF, ADL rates 5.13-8.16%, 25.83%-39.73%, 37.30-50.33%, 6.06-13.00% and pH value was found to be between 3.45-4.09 respectively.
Conclusion: According to the data obtained, it was determined that the best quality silage among sorghum x sudan grass hybrid cultivars could be obtained from Nutrima cultivar.

Anahtar Kelimeler

Sorghum x sudan grass hybrid, Silage, Organic acids, Quality

Proje Numarası

BAP-ZF.2021.001

Kaynakça

• Acar, Z., Tan, M., Ayan, İ., Önal Aşçı, Ö., Mut, H., Başaran, U., Gülümser, E., Can, M., & Kaymak, G. (2020). Türkiye’de yem bitkileri tarımının durumu ve geliştirme olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisleri IX. Teknik Kongresi, Ankara, Türkiye, 13-17 Ocak 2020.
• Akyıldız, AR. (1984). Yemler bilgisi laboratuvar kılavuzu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Anonim. (1987). Bewertung von grünfutter, silage und heu. Dlg-Merkblatt.
• Alçiçek, A., & Özkan, K. (1997). Silo yemlerinde fiziksel ve kimyasal yöntemlerle silaj kalitesinin saptanması. Türkiye I. Silaj Kongresi, Bursa Türkiye.
• Aydın, İ., Uzun, F., & Algan, D. (2015). Farklı coğrafi lokasyonlardan toplanan bazı yabani tek yıllık yonca türlerinin verim ve besinsel özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 30, 275-280.
• Basmacıoğlu, H., & Ergül, M. (2002). Silaj Mikrobiyolojisi. Hayvansal Üretim Dergisi, 43(1), 12-24.
• Burgu, L. (2021). Bilecik ekolojik koşullarında ikinci ürün olarak ekilen farklı silajlık mısır çeşitlerinin silaj verimi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Bilecik.
• Çiğdem, İ., & Uzun, F. (2006). Samsun ili taban alanlarında ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek bazı silajlık sorgum ve mısır çeşitleri üzerine bir araştırma. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 21 (1), 14-19.
• Ergün, A., Tuncer, ŞD., Çolpan İ, Yalçın S, Yıldız G, Küçükersan, MK., Küçükersan, S., Şehu, A., & Saçaklı, P. (2013). Yemler, yem hijyeni ve teknolojisi. Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Yayınları.
• Ertekin, İ. (2021). Doğu akdeniz şartlarında yetiştirilen tatlı sorgum (sorghum bicolor (L. moench var. saccharatum) ve maş fasulyesi (vigna radiata L. wilczek)’nde farklı ekim yöntemleri ile karışım oranlarının yem ve silaj kalitesine etkileri. (Doktora Tezi). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Hatay.
• Geren, H., & Kavut, YT. (2009). İkinci ürün koşullarında yetiştirilen bazı sorgum (sorghum sp.) türlerinin mısır (zea mays L.) ile verim ve silaj kalitesi yönünden karşılaştırılması üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 46(1), 9-16.
• Homan, E. (2016). Mardin koşullarında farklı karışım oranlarıyla ekilen mısır-soya bitkisinin yem verimi ve silaj kalitesinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Van.
• Kacar, B. (2012). Toprak analizleri. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaplan, S. (2021). Diyarbakır koşullarında farklı tatlı sorgum çeşitlerinin biyokütle verimi ve silaj kalite özelliklerinin saptanması. (Yüksek Lisans Tezi). Şırnak Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Şırnak.
• Karadeniz, E., & Saruhan, V. (2021). Mardin ekolojik koşullarında farklı zamanlarda ekilen ikinci ürün silajlık mısır (zea mays L.) çeşitlerinin silaj özelliklerinin araştırılması. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 5(2), 275-289.
• Kaya, Ş. (2008). Kaba Yemlerin değerlendirilmesinde göreceli yem değeri ve göreceli kaba yem kalite indeksi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 1(1), 59-64.
• Keskin, B., Akdeniz, H., Temel, S., & Eren, B. (2018). Determination of agricultural characteristics of some silage sorghum and sudan grass varieties grown as second product. YYÜ Tar. Bil. Dergisi, 28(4), 412-418.
• Kılıç, A. (1986). Silo yemi (öğretim, öğrenim ve uygulama önerileri). Bilgehan Basımevi.
• Kutlu, HR. (2008). Yem değerlendirme ve analiz yöntemleri. Ders Notu, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Adana.
• İptaş, S., & Avcıoğlu, R. (1996). Silajda fermantasyon ürünleri ile nitelik belirleme yöntemleri arasındaki ilişkiler. Türkiye III. Çayır-Mer’a ve Yem bitkileri Kongresi, Erzurum, Türkiye.
• Linn, JG., & Martin, NP. (1989). Forage quality tests and interpretation. University of Minnesota, Minnesota Extension Service.
• Morrison, JA. (2003). Hay and pasture management, chapter 8. extension educator, crop systems rockford extension center.
• Panyasak, A., & Tumwasorn, S. (2015). Effect of moisture content and storage time on sweet. walailak. Journal of Science and Technology, 12 (3), 237-243.
• Rohweder, DA., Barnes, RF., & Jorgensen, N. (1978). Proposed hay grading standards based on laboratory analyses for evaluating quality. Journal of Animal Science, 47(3), 747-759.
• SAS. (2000). SAS User’s Guide: Statistic. Statistical Analysis Systems Institute Inc, Cary, NC.
• Seydoşoğlu, S. (2017). Diyarbakır koşullarinda farklı ekim zamanlarının ikinci ürün silajlik mısır çeşitlerinde verim ve kalite özelliklerine etkisi. (Doktora Tezi). Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Diyarbakır.
• Seydoşoğlu, S. (2019). Farklı oranlarda karıştırılan yem bezelyesi (pisum sativum l.) ve arpa (hordeum vulgare L.) hâsıllarının silaj ve yem kalitesine etkisi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 56 (3), 297-302.
• Şenel, S. (1986). Hayvan besleme. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları.
• Tan, M., & Serin, Y. (1997). Kaba yem olarak kullanılan tahılların besleme değerine yaklaşımlar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1), 130-137.
• Turan, N. (2019). Macar fiği ile arpa yaş otunun farklı oranlarda karıştırılarak elde edilen silajın kimyasal kompozisyonu ve kalite parametrelerinin belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17, 787-793.
• Turan, N., & Seydoşoğlu, S. (2020). Farklı oranlarda karıştırılan yonca, korunga ve italyan çimi hasıllarının silaj ve yem kalitesine etkisinin araştırılması. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(3), 526-532.
• TÜİK. (2020). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim Linki: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr
• Van Soest, PJ. (1963). The use of detergents in the analysis of fibre feeds. ıı. a rapid method for the determination of fibre and lignin. Journal of the Association of Official Analytical Chemists, 46(5), 829-835.
• Van Soest, PJ., & Wine, RH. (1967). Use of detergents in the analysis of fibrous feeds. ıv. determination of plant cell-wall constituents. Journal of the Association of Official Analytical Chemists, 50(1), 50-55.
• Van Soest, PJ. (1994). Nutritional Ecology of the Ruminant (2nd Ed.), Ithaca, N.Y. Cornell University Press.
• Weinberg, ZG., & Ashbell, G. (2003). Engineering aspects of ensiling. Biochemical Engineering Journal, 13, 181-188.
• Yılmaz, Ş., Güler, M., & Kaya, Ş. (2007). Silajlık sorgum x sudanotu melezlerinde ekim zamanının silaj kalitesine etkisi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, Erzurum, Türkiye.