Kur’ân’a Göre Toplumsal Suçlar Bağlamında Haksız Kazanç Türleri

Yıl 2023, Sayı: 17, 151 - 176, 30.06.2023

Temel Mahmutoğlu

Öz

Bu makalede gayrimeşru/haksız kazanç kavramı araştırma konusu yapılmaktadır. Araştırmada söz konusu kavrama dört zaviyeden yaklaşılmaktadır. Bu kapsamda a) Kazanç kavramının isim ve fiil formunda Kur’ân’da kazandığı farklı anlamlar ve onların bağlam ilişkileri Kur’ân âyetleri ışığında ortaya konulmaya çalışılmaktadır. b) Kazanç kavramının başka kavramlarla olan anlam ilişkileri tahlil edilmektedir. c) Haksız kazanç kavramının Kur’ân’da kazandığı farklı anlamlar ve onların bağlam ilişkileri Kur’ân âyetleri ışığında ortaya konulmaya çalışılmaktadır. d) Haksız kazanç kavramının güncel değeri üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Haksız Kazanç, Toplumsal Suçlar, İman, Ahiret

أنواع الكسب الباطل في سياق الجرائم الاجتماعية حسب القرآن

Öz

يقوم هذا المقال بدراسة مفهوم الربح غير الشرعي / الظالم. يتم التعامل مع المفهوم من أربعة زوايا في البحث. وعلى هذا النحو ، يتم محاولة كشف معاني مفهوم الربح في صيغة الاسم والفعل في القرآن وعلاقاتها السياقية بالأية القرآنية. يتم تحليل العلاقات الدلالية لمفهوم الربح مع المفاهيم الأخرى. يتم محاولة كشف معاني مفهوم الربح الظالم في القرآن وعلاقاتها السياقية بالأية القرآنية. يتم التركيز على القيمة الحالية لمفهوم الربح الظالم.

Anahtar Kelimeler

القرآن, الكسب غير المشروع, الجرائم الاجتماعية, الإيمان, الآخرة

Types Of Illegitimate Earnings In The Context Of Social Crimes According To The Qur’an

Öz

In this article, the Qur’anic concept of illegitimate earnings has been discussed. The subject in question has been dealt with in four ways. In this context, a) The different meanings that the earnings have gained and their contextual relations in the form of nouns and verbs have been investigated in the light of Qur’anic verses. b) The meaning relations of earnings with other concepts have been analyzed. c) The different meanings that illegitimate earnings have gained in the Qur’an and their contextual relations have been investigated in the light of Qur’anic verses. d) The actual value of illegitimate earnings has been focused on

Anahtar Kelimeler

Qur’an, Illegitimate Earnings, Social Crimes, Faith, Afterlife

Kaynakça

• Abdu’l‐Bâkî, Muhammed Fuâd. el‐Mu‘cemu’l‐Müfehras li Elfâzı’l‐Kur’âni’l‐Kerîm. Kahire: Dâru’l‐ Hadîs, 2001. Ahfeş, Sa’id b. Mes’ede. Me’âni’l-Kur’ân. Beyrut, 1985.
• Bağdadi, Abdu’l-Kadir b. Ömer. Hizanetu’l-edeb ve lübbu lübabi lisani’l-’Arab. thk. ’Abdusselam Muhammed Harun. Kahire: Mektebetu’l-Haneci, 1997.
• Bardakoğlu, Ali. “Hırsızlık”. DİA. 17/384-396. İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 1998.
• Beydâvî, Abdullâh Ebû Ömer b. Muhammed. Envâru’t‐Tenzîl ve Esrâru’t‐Te’vîl. Beyrut: Dâru’l‐ Fikr, 1996.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 8 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 2. Basım, 1422/2001.
• Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî. Ahkâmu’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, 1405h.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmâîl b. Hammâd. es-Sıḥâḥ fi’l-luġa ve’l-‘ulûm. Beyrut: Dâru’l-Hadârati’l-‘Arabiyye, 1974.
• Çağırıcı, Mustafa. “Zulüm”. DİA. 44/507-509. İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 2013.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. Eş‘as. es-Sünen. 5 Cilt. Cidde: Dâru’l-Kıble li’s-Sekâfeti’l- İslâmiyye, 1988.
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Azim Dağıtım, 2007.
• Ferâhîdî, Ebû Abdirrahmân el-Halîl b. Ahmed b. Amr b. Temîm. Kitâbü’l-ʿAyn. thk. Mehdi el-Mahzûmi - İbrâhim es-Sêmirâî. 8 Cilt. Beyrut: Dâru ve Mektebetü’l-Hilâl, ts.
• Firûzâbâdî, Muhammed b. Ya’kûb. el-Kâmûsu’l-muhît. y.y., ts.
• Isfehânî, Râğıb. el-Müfradât fî ġarîbi’l-Ḳur’ân. Bayrut: Dâru’l-Ma‘rife, ts.
• İbn Kesir, Ebu’l-Fidâ İsmâîl. Tefsîru’l-Ḳur’ân’il-aẓîm. thk. Sâmî b. Muhammed es-Selâme. 8 Cilt. Riyâd: Dâru Tayyibe li’n-Neşr ve’t-Tevzî, 1920.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd. es-Sünen. Riyad: Beytü’l-efkâri’d-devliyye, ts.
• İbn Manzûr, Ebu’l- Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem el-Mısrî. Lisânü’l-‘Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâr Sâdır, 2003.
• İbnu’l-Hatîb, Muhammed. Teysîru’l-Beyân li Ahkâmi’l-Kur’ân. Suriye: Dâru’n-Nevâdir, 2012.
• İbnü’l-Esir el-Cezeri, Mecdüddin. en-Nihâye fî garîbi’l-ḥadîs ve’l-eser. 5 Cilt. Bayrut: Mektebetü’l-’ilmiyye, 1399.
• İslamoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kur’an: Gerekçeli Meal-Tefsir. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 15. Basım, 2021.
• Kal’acî, Muhammed Ravvâs - Kuneybî, Hâmid Sâdık. Mu’cemu lügâti’l-fukahâ. Dâru’n-nefâis li’t-tabâ’ati ve’n-neşr ve’t-tevzi’, 1408.
• Karaman, Hayrettin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008.
• Kazvînî, Ebü’l-Meâlî Celâlüddîn el-Hatîb Muhammed b. Abdirrahmân b. Ömer b. Ahmed. el-Îzâh fî ʿulûmi’l-belâga. 1 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-’ilmiyye, ts.
• Koca, Ferhat. “Gulûl”. DİA. 14/190-192. İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 1996.
• Köse, Saffet. “Rüşvet”. DİA. 35/303-306. İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 2008.
• Mâlik b. Enes, Ebu Abdillah. el-Muvatta’. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1985.
• Mustafa, İbrâhim vd. el-Mu’cemu’l-vesît. 2 Cilt. Dâru’d-da’ve, ts.
• Okuyan, Mehmet. Çok Anlamlılık Bağlamında Kur’an Sözlüğü. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2015.
• Okuyan, Mehmet. Kur’ân: Meal-Tefsir. İstanbul: Haliç Üniversitesi Yayınları, 8. Basım, 2021.
• Okuyan, Mehmet. Kur’ân: Meal-Tefsir (Geniş Açıklamalı). İstanbul: Haliç Üniversitesi Yayınları, 1. Basım, 2022.
• Öztürk, Abdülvehhab vd. İslamda Emek ve İşçi-İşveren Münasebetleri. İstanbul : Ensar Neşriyat, 1986.
• Râzî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. Ömer Fahreddîn. Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1981.
• Râzî, İbn Ebû Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman. Tefsîru İbn Ebî Hâtim. thk. Esʻad Muhammed et-Tayyib. 10 Cilt. Sayda: Mektebetu’l-Asriyye, ts.
• Sa‘lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm. el-Keşf ve’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’an. thk. Muhammed Tâhir İbn ’Âşûr. 10 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, ts.
• Semerkandî, Nasr b. Muhammed. Tefsîru Ebi’l-Leys: Baḥru’l-‘ulûm. thk. Mahmûd Matraci. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l‐ Fikr, ts.
• Strachan - Davidson, James Leight. Problem of The Roman Criminal Law. Oxford, 1912.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr. Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîli âyi’l-Ḳur’ân. thk. Ahmet Muhammed Şâkir. 24 Cilt. Müessetü’r-Risale, 2000.
• Talâkânî, Ebu’l-Kâsım İsmâ’il b. Abbâd. el-Muhît fi’l-lüga. 3 Cilt, ts.
• Tirmizî, Ebû ‘Îsâ Muhammed b. ‘Îsâ. es-Sünen. 5 Cilt. Kahire: Mustafâ el-Bâbî el- Halebî, 1937.
• Vâhidî, Ebû Hasan ’Ali b. Ahmed. el-Vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-’azîz. Dımaşk: Dâru’l-kalem, 1410h.
• Zebîdî, Muhammed b. Muhammed b. ’Abdurrezzâk el-Hüseynî. Tâcu’l-arûs fî cevâhiri’l-kâmûs. 40 Cilt. Daru’l-hidaye, ts.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. el-Keşşâf hakâ’iki gavâmizi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vucûhi’t-te’vîl. 6 Cilt. Riyâd: Mektebetu Ubeykân, 1998.